1919 w polityce
| ◄◄ | 1914 | 1915 | 1916 | 1917 | 1918 |
| 1919 |
| 1920 | 1921 | 1922 | 1923 | 1924 | ►► |
Wydarzenia polityczne w 1919 roku.
Styczeń edytuj
- 5 stycznia – Anton Drexler i Karl Harrer utworzyli Niemiecką Partię Robotniczą[1].
- 6 stycznia – zmarł Theodore Roosevelt, prezydent Stanów Zjednoczonych[2].
- 14 stycznia – urodził się Giulio Andreotti, włoski polityk[3].
- 15 stycznia – Róża Luksemburg została rozstrzelana[4]. Razem z nią śmierć poniósł Karl Liebknecht[5].
- 16 stycznia:
- w Stanach Zjednoczonych uchwalono 18. poprawkę do Konstytucji wprowadzającą z dniem 17 stycznia 1920 prohibicję na terenie całego kraju[6].
- do dymisji podał się rząd Jędrzeja Moraczewskiego; powstał rząd Ignacego Jana Paderewskiego. Paderewski objął jednocześnie funkcję premiera i ministra spraw zagranicznych[7][8].
- 18 stycznia – w Wersalu rozpoczęły się obrady przedstawicieli 32 krajów sprzymierzonych i stowarzyszonych[1].
- 25 stycznia – podczas drugiej sesji plenarnej konferencji w Wersalu zaproponowano utworzenie Ligi Narodów[1].
- 26 stycznia – odbyły się wybory do Sejmu Ustawodawczego[8].
- Na Śląsk Cieszyński wkroczyła armia czechosłowacka[8].
Luty edytuj
- 5 lutego – urodził się Andreas Papandreu, grecki polityk, dwukrotny premier, lider socjalistów[9].
- 10 lutego – odbyło się pierwsze posiedzenie Sejmu Ustawodawczego w Warszawie, na którym przemówienie wygłosił Józef Piłsudski[1].
- 11 lutego – Friedrich Ebert został pierwszym prezydentem Niemiec[10][11].
- 13 lutego – Philipp Scheidemann został kanclerzem Niemiec[12].
- 16 lutego – pod Maniewiczami doszło do pierwszej wymiany ognia między wojskiem polskim a Armią Czerwoną w wojnie polsko-bolszewickiej[1].
- 20 lutego – Sejm uchwalił Małą Konstytucję, tymczasową ustawę zasadniczą, regulującą ustrój nowego państwa polskiego[8].
Marzec edytuj
- 6 marca – powstała Międzynarodówka Komunistyczna[13].
Kwiecień edytuj
- 19 kwietnia – do Wilna wkroczyły oddziały pułkownika Władysława Beliny-Prażmowskiego i generała Edwarda Rydza-Śmigłego[1].
Maj edytuj
- 7 maja – urodziła się Maria Eva Perón, znana jako Evita, żona prezydenta Juana Peróna[14].
Czerwiec edytuj
- 28 czerwca – w Wersalu podpisano traktat pokojowy pomiędzy państwami alianckimi a Niemcami. Na mocy dokumenty Niemcy straciły Alzację i Lotaryngię (na rzecz Francji, Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie bez Gdańska (na rzecz Polski)[1].
Lipiec edytuj
- 29 lipca – został podpisany Traktat wersalski, oficjalnie kończący I wojnę światową i ustalający porządek polityczny w Europie na prawie 20 lat[15].
- 31 lipca:
- Sejm RP ratyfikował Traktat wersalski[15].
- w Weimarze Niemieckie Zgromadzenie Narodowe uchwaliło konstytucję[1].
Sierpień edytuj
- 11 sierpnia
- zmarł Andrew Carnegie, amerykański przemysłowiec i filantrop[16].
- została przyjęta nowa konstytucja niemiecka, ustanawiająca tzw. Republikę Weimarską[17].
- 17 sierpnia – wybuchło I powstanie śląskie[18].
Wrzesień edytuj
- 10 września – w Saint-Germain-en-Laye podpisano traktat pokojowy pomiędzy zwycięskimi mocarstwami a Austrią[1].
Październik edytuj
- 17 października – urodził się Zhao Ziyang, premier Chin[19].
Listopad edytuj
- 10 listopada – urodził się Michaił Kałasznikow, radziecki inżynier-rusznikarz i polityk[20].
- 19 listopada – Senat Stanów Zjednoczonych odrzucił traktat wersalski[1].
- 26 listopada – urodził się Ryszard Kaczorowski, ostatni prezydent Polski na uchodźstwie[21].
- 27 listopada – w Neuilly-sur-Seine podpisano traktat pokojowy pomiędzy zwycięskimi mocarstwami a Bułgarią[1].
Grudzień edytuj
- 10 grudnia – Pokojową Nagrodę Nobla otrzymał Woodrow Wilson[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l Oxford Wielka Encyklopedia Świata. T. 20. Poznań: Oxford Educational, 2006, s. 83, 85. ISBN 83-7425-500-5.
- ↑ Roosevelt Theodore, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-10-26].
- ↑ Andreotti Giulio, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-23].
- ↑ Luksemburg Róża (Rozalia), [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-10-26].
- ↑ Liebknecht Karl, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-23].
- ↑ prohibicja, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-26].
- ↑ Ryszard Jaśkowski: Rząd premiera Ignacego Jana Paderewskiego. spchd.lca.pl. [dostęp 2017-11-27]. (pol.).
- ↑ a b c d Kalendarium. W: Adam Dziurok, Marek Gałęzowski, Łukasz Kamiński, Filip Musiał: Od niepodległości do niepodległości Historia Polski 1918–1989. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2010, s. 474–475.
- ↑ Ogólnogrecki Ruch Socjalistyczny, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-23].
- ↑ Ebert Friedrich, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-23].
- ↑ Friedrich Ebert - pierwszy prezydent Niemiec. polskieradio.pl. [dostęp 2017-11-23]. (pol.).
- ↑ Scheidemann Philipp, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-23].
- ↑ Międzynarodówka Komunistyczna, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-10-26].
- ↑ Perón Maria Eva, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-23].
- ↑ a b Traktat wersalski. muzhp.pl. [dostęp 2017-11-26]. (pol.).
- ↑ Andrew Carnegie, Entrepreneur, Business Leader, Philanthropist(1835–1919). biography.com. [dostęp 2017-11-01]. (ang.).
- ↑ Natalia Maria Tończyk: Konstytucja Republiki Weimarskiej z 11 sierpnia 1919 roku jako demokratyczna podstawa prawna totalitarnego państwa. apcz.umk.pl. [dostęp 2017-11-26]. (pol.).
- ↑ Powstania śląskie. muzeumpowstanslaskich.pl. [dostęp 2017-11-26]. (pol.).
- ↑ Zhao Ziyang, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-23].
- ↑ Kałasznikow Michaił T., [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-23].
- ↑ Kaczorowski Ryszard, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-11-23].