19 Pułk Piechoty Liniowej
19 Pułk Piechoty Liniowej polski pułk piechoty okresu powstania listopadowego.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
Józef Szymanowski |
| Działania zbrojne | |
| powstanie listopadowe | |
| Organizacja | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość |
2 Dywizja Piechoty - IV 1831 |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujPo abdykacji Napoleona, car Aleksander I wyraził zgodę na odesłanie oddziałów polskich do kraju. Miały one stanowić bazę do tworzenia Wojska Polskiego pod dowództwem wielkiego księcia Konstantego. 13 czerwca 1814 roku pułkowi wyznaczono miejsce koncentracji w Płocku[1]. Pułk nie został jednak odtworzony, bowiem etat armii Królestwa Polskiego przewidywał tylko 12 pułków piechoty. Nowe pułki piechoty sformowano dopiero po wybuchu powstania listopadowego. Rozkaz dyktatora gen. Józefa Chłopickiego z 10 stycznia 1831 roku nakładał obowiązek ich organizowania na władze wojewódzkie. 19 pułk piechoty tworzony był w województwie mazowieckim pierwotnie pod nazwą: 1 Pułk Województwa Mazowieckiego[2]. Zgodnie z etatem pułk miał składać się ze sztabu i trzech batalionów piechoty liniowej po cztery kompanie, winien liczyć 57 oficerów, 216 podoficerów, 40 muzykantów, i 2355 szeregowych frontowych i 27 żołnierzy niefrontowych. W sumie w pułku miało służyć 2695 żołnierzy[3].
26 kwietnia 1831 przeprowadzono kolejną reorganizacje piechoty armii głównej dzieląc ją na pięć dywizji. Pułk znalazł się w 2 Brygadzie 2 Dywizji Piechoty[4].
Żołnierze pułku
edytuj- płk Józef Szymanowski
- ppłk Stefan Piwecki (10 czerwca; poległ 8 lipca)
Walki pułku
edytujPułk brał udział w walkach w czasie powstania listopadowego.
Bitwy i potyczki[2]:
- Białołęka (24 lutego),
- Rajgród (29 maja),
- Szawle (16 czerwca),
- Giełgudyszki (5 lipca),
- Szawle (8 lipca)
- Powendenie (11 lipca).
W 1831 roku, w czasie wojny z Rosją, żołnierze pułku otrzymali 1 złoty i 2 srebrne krzyże Orderu Virtuti Militari[2].
Uzbrojenie i umundurowanie
edytujUzbrojenie podstawowe piechurów stanowiły karabiny skałkowe. Pierwotnie było to karabiny francuskie wz. 1777 (kaliber 17,5 mm), później zastąpione rosyjskimi z fabryk tulskich wz. 1811 (kaliber 17,78 mm). Poza karabinami piechurzy posiadali bagnety i tasaki (pałasze piechoty). Wyposażenie uzupełniała łopatka saperska, ładownica na 40 naboi oraz pochwa na bagnet.
Umundurowanie piechura składało się z granatowej kurtki i sukiennych, białych spodni. Poszczególne pułki miały odmienne kolory naramienników, wyłogów oraz kołnierzy. Używano czapek czwórgraniastych. Po reformie w roku 1826 wprowadzono pantalony zapinane na guziki. Czapki czwórgraniaste zastąpiono kaszkietami z czarnymi daszkami i białymi sznurami. Na kaszkiecie znajdowała się blacha z orłem, numer pułku oraz ozdobny pompon.
Przypisy
edytuj- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 455.
- ↑ a b c d Gembarzewski 1925 ↓, s. 73.
- ↑ a b Wimmer 1978 ↓, s. 484.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 491.
- ↑ Linder 1960 ↓, s. barwy pułkowe.
Bibliografia
edytuj- Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
- Karol Linder: Dawne Wojsko Polskie. Ubiór i uzbrojenie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1960.
- Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.