1 fenig wzór 1917
1 fenig wzór 1917 – moneta jednofenigowa, wprowadzona do obiegu w Generalnym Gubernatorstwie Warszawskim 16 lutego 1917, wycofana z obiegu w II Rzeczypospolitej dnia 1 lipca 1924 w wyniku reformy walutowej Władysława Grabskiego[1].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Emitent | |
| Typ monety | |
| Nominał |
1 fenig |
| Rocznik |
1917, 1918 |
| Emisja | |
| Mennica |
Stuttgart |
| Nakład |
51 484 000 szt. |
| Data emisji |
16 lutego 1917 |
| Data wycofania |
1 lipca 1924 |
| Projektant |
nieznany |
| Opis fizyczny | |
| Masa |
1,75 g |
| Średnica |
15 mm |
| Materiał | |
| Rant |
gładki |
| Stempel | |
Jednofenigówkę wzoru 1917 bito przede wszystkim w roku 1918. Monety z datą 1917 traktowane są niekiedy jako próbnego bicia[2].
Awers
edytujW centralnym punkcie umieszczono orła w koronie, z dużą dodatkową koroną nad głową, po dwóch stronach ogona litery F F – znak mennicy w Stuttgarcie[1].
Rewers
edytujNa tej stronie monety znajduje się cyfra 1, poniżej napis „FENIG”, a pod nim rok 1917 lub 1918, z pojedynczymi gwiazdkami przed i po dacie, dookoła napis „KRÓLESTWO POLSKIE”[1].
Nakład
edytujMennica w Stuttgarcie biła monety na krążkach stalowych o średnicy 15 mm i masie 1,75 grama, z rantem gładkim, według wzoru nieznanego na przełomie XX i XXI w. projektanta[1].
Niektóre katalogi podają informację, że krążki mennicze były poddawane specjalnemu procesowi cynkowania cienką warstwą, zwanym po niemiecku sheradisierung[1].
Nakłady monety w poszczególnych rocznikach wynosiły[1]:
| Lp. | Rocznik | Nakład (sztuk) | Uwagi | Zdjęcie |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 1917 | nieznany | najczęściej mocno zniszczone egzemplarze | 
|
| 2 | 1918 | 51 484 000 |
|
Opis
edytuj
Do roku 1967 w katalogach nie odnotowywano faktu istnienia jednofenigówek z roku 1917. W końcu lat 60. XX wieku pojawiła się wśród kolekcjonerów informacja, że znalezione egzemplarze są zezłomowanymi monetami uszkodzonymi w wyniku pożaru mennicy. Na stronach internetowych firmy Münzenversanhaus Reppa GmbH umieszczona jest informacja, że jedyny potwierdzony dokumentami pożar mennicy w Stuttgarcie miał miejsce po bombardowaniach 20 i 25 lutego 1944 roku. Metal wydobyty z gruzów, w tym monety, przekazano do składnicy złomu. Dopiero w roku 1967 dwóch anonimowych obecnie kolekcjonerów uzyskało dostęp do tych zasobów i na rynek w ten sposób trafiły między innymi jednofenigówki z 1917 roku[1].
Moneta z 1917 roku jest często fałszowana, zazwyczaj poprzez wklejanie w miejsce cyfry 8 egzemplarzy rocznika 1918, cyfry 7 wyciętej z innych niemieckich monet stalowych tego okresu. Znacząca większość nakładu z datą 1918 roku różni się kilkoma istotnymi szczegółami na rewersie, co można zauważyć pod dużym powiększeniem oryginału i tzw. „wklejki”. Najważniejszymi cechami odróżniającymi są[1]:
- krój czcionki np. cyfry 7 roku – w przypadku oryginału daszek cyfry 7 jest lekko falisty w formie znaku „~”, a na wklejce – płaski z krótkim pionowym zakończeniem, które czasami jest usuwane przez fałszerzy
- inaczej prezentują się wielkość i kształt cyfr roku
- dolne zakończenie (podstawy) cyfry nominału 1 – ostre w roczniku 1917, lekko „stępione” (zaokrąglone) dla większości monet rocznika 1918
- kształt i wielkość gwiazdek przed i po cyfrach roku
Istnieją rzadkie egzemplarze rocznika 1918, których wymienione cech są identyczne z oryginalnymi biciami z 1917 r[1].
W obrocie kolekcjonerskim pojawiają się czasami jednofenigówki rocznika 1918 bite stemplem lustrzanym[3].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część pierwsza Królestwo Polskie 1917-1918, wydanie drugie poprawione, wyd. drugie poprawion, Sosnowiec 2008, s. 13–30, ISBN 83-912223-3-0.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, 2003, s. 120.
- ↑ LUSTRZANKA 1 fenig 1918 (MAX) [online], OneBid [dostęp 2024-10-10] (pol.).