2 Pułk Strzelców Pieszych
2 Pułk Strzelców Pieszych – oddział piechoty Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
płk Józef Czyżewski |
| Ostatni |
ppłk Adam Wolski |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość |
2 Dywizja Piechoty - I 1831 |
Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj
Pułk został sformowany w 1815 roku. Pułk w okresie pokojowym składał się ze sztabu i dwóch batalionów po cztery kompanie, oraz związanych z batalionami dwoma kompaniami rezerwowymi[a]. Stan kompanii wynosił 4-6 oficerów, 14-16 podoficerów i 184 szeregowych[b], stan batalionu 830 żołnierzy. Stan pułku: 5 oficerów starszych, 54-55 oficerów młodszych, 160 podoficerów, 72 muzyków, 1664-1676 szeregowych oraz 5 oficerów i 71-82 podoficerów i szeregowych niefrontowych[c]. W sumie w pułku służyło około 2050 żołnierzy. W czasie wojny przewidywano rozwinięcie pułku do czterech batalionów po 8 kompanii każdy. W każdym batalionie etatu wojennego tworzono na bazie jednej z nowo powstałych kompanii kompanię wyborczą[1]. Wchodził w skład 3 Brygady 2 Dywizji Piechoty[2][3]. Po wybuchu powstania listopadowego zreorganizowano piechotę. Pułk wszedł w skład zreorganizowanej 2 Dywizji Piechoty[4]. 26 kwietnia 1931 przeprowadzono kolejną reorganizacje piechoty armii głównej dzieląc ją na pięć dywizji. Pułk znalazł się w 1 Brygadzie 2 Dywizji Piechoty[5].
Dyslokacja pułku edytuj
Miejsca dyslokacji pododdziałów pułku w 1830[6]:
Pełniło w nim wówczas służbę 62 oficerów, w tym jeden pułkownik, trzech podpułkowników, jeden major, piętnastu kapitanów, trzynastu poruczników i dwudziestu dziewięciu podporuczników oraz kapelan, audytor, lekarz sztabowy i dwóch lekarzy batalionowych, tworzący razem sztab niższy. Ogółem posiadał 2035 żołnierzy, z tego pod bronią 1898[7]
Żołnierze pułku edytuj
Pułkiem dowodzili[8]:
- płk Józef Czyżewski (22 lutego 1815)
- płk Wincenty Wolski (1827)
- ppłk Klemens Jórski (28 lutego 1831)
- płk Piotr Kiekiernicki (6 kwietnia 1831)
- ppłk Adam Wolski (13 czerwca 1831)
Oficerowie:
Walki pułku edytuj
Pułk brał udział w walkach w czasie powstania listopadowego.
Bitwy i potyczki[8]:
- Kałuszyn (17 lutego 1831),
- Janówek (18 lutego 1831),
- Wawer (19 lutego 1831),
- Olszynka Grochowska (19 lutego 1831),
- Grochów (25 lutego 1831),
- Uściług (5 marca 1831),
- Dębe Wielkie (31 marca 1831),
- Mińsk (26 kwietnia 1831),
- Rajgród (29 maja 1831),
- Waka (17 czerwca 1831),
- Wilno (19 czerwca 1831)
- Plembork (5 lipca 1831).
W 1831 roku, w czasie wojny z Rosją żołnierze pułku otrzymali 36 Krzyży Orderu Virtuti Militari (2 kawalerskie, 19 złotych i 15 srebrnych)[8].
Mundur edytuj
Żołnierze pułku nosili granatowe kurtki mundurowe z żółtymi wyłogami[d], kołnierzem i łapkami rękawów, z białymi guzikami[9]. Na guzikach umieszczano numery pułku.
Kołnierz, wyłogi na piersiach i rękawach i polach granatowe z wypustką żółtą przy kurtce paradnej. Naramiennik żółty, numer 2 dywizji czerwony[9]. Lejbiki granatowe z żółtą wypustką na kołnierzu i rękawach. Spodnie, sukienne granatowe z wypustką żółtą. Kołnierz od płaszcza granatowy z wypustką żółtą. Wszystkie pasy[e] były czarno lakierowane. Na głowie furażerka granatowa z trzema żółtymi wypustkami. Frak mundurowy oficerów z wyłogami granatowymi jak u żołnierzy. Kołnierz z żółtą wypustką i rękawy granatowe. Codzienne szare spodnie z granatowymi lampasami i żółtą wypustką pośrodku. Galony srebrne z żółtą wypustką[9].
Chorągiew edytuj
Na tle granatowego krzyża kawalerskiego w czerwonym polu, w otoku z wieńca laurowego umieszczony był biały orzeł ze szponami dziobem i koroną złoconą[9]. Pola między ramionami krzyża – granatowe przedzielone żółtą wypustką[9], a w rogach płata inicjały królewskie z koroną, otoczone wieńcami laurowymi. Chorągiew poświęcono 17 czerwca 1827 roku w obozie powązkowskim[9].
Uwagi edytuj
- ↑ Kompanie rezerwowe liczyły po około 100 żołnierzy i znajdowały się w zakładzie pułkowym → Wimmer 1978 ↓, s. 459
- ↑ Pierwsza kompania batalionu była kompanią karabinierską, pozostałe fizylierskie → Korzon, Gembarzewski i Rogowa 1923 ↓, s. 376-377
- ↑ Byli to głównie rzemieślnicy i kanceliści→ Wimmer 1978 ↓, s. 459
- ↑ Pierwotnie planowano pąsowe
- ↑ Lederwerki
Przypisy edytuj
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 459.
- ↑ Gembarzewski 2003 ↓, s. 83-85.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 461.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 490.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 491.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 459-461.
- ↑ Gembarzewski 2003 ↓, s. 83-86.
- ↑ a b c Gembarzewski 1925 ↓, s. 75.
- ↑ a b c d e f Gembarzewski 2003 ↓, s. 96.
Bibliografia edytuj
- Bronisław Gembarzewski: Wojsko Polskie - Królestwo Polskie 1815-1830. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-48-3.
- Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
- Tadeusz Korzon, Bronisław Gembarzewski, Jadwiga Rogowa: Dzieje wojen i wojskowości w Polsce. T.3. Lwów, Warszawa, Kraków: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1923.
- Karol Linder: Dawne Wojsko Polskie. Ubiór i uzbrojenie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1960.
- Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: 1978.