Wikipedia

4 Batalion Ciężkich Karabinów Maszynowych

4 Batalion CKM – pododdział piechoty Polskich Sił Zbrojnych.

4 Batalion Ciężkich Karabinów Maszynowych
Ilustracja
Barwy 4 batalionu ckm
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1945

Rozformowanie

1947

Dowódcy
Pierwszy

ppłk Franciszek Raczek

Organizacja
Dyslokacja

Alva, Dunblane

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

4 Dywizja Piechoty

Vickers – 36 ckm posiadał batalion

Formowanie, zmiany organizacyjne i historia

edytuj

Formowanie rozpoczęto w zimie 1945. Zdolność bojową miał osiągnąć do 1 czerwca 1945. W walkach na froncie nie wziął udziału. Oficerowie wywodzili się z I Korpusu Polskiego, a żołnierze w ok. 80% z Wehrmachtu i organizacji Todt, do których to wcześniej zostali przymusowo wcieleni. 4 Batalion CKM wchodził w skład 4 Dywizji Piechoty. Batalion stacjonował w Dunblane, w Szkocji. Rejony zakwaterowania pododdziałów znajdowały się w: Rippenross Camp (1 kckm i kmoź), Dickburn Camp (2 kckm), Cathedral Camp (kdow)[1].

Przy batalionie funkcjonował Posterunek Żandarmerii, w skład którego w styczniu 1946 wchodzili: wachm. Antoni Jaksoniak, plut. Stanisław Latoszek, kpr. Franciszek Ilkiewicz i kpr. Józef Sławiński[2].

22 stycznia 1946 por. Wilhelm Kohlman został przeniesiony do Wyższej Szkoły Wojennej na VI Kurs w charakterze słuchacza zwyczajnego[3]. 11 lutego 1946 dowódca baonu wyznaczył 12 podoficerów i szeregowców do składu orkiestry jazzowej[4]. 22 lutego 1946 29 szeregowców zostało przeniesionych z baonu do Komendy Uzupełnień Nr 1. 28 lutego 1946 10 szeregowców zostało przeniesionych z baonu do Ośrodka Demobilizacyjnego Nr 1 w Greenock (Transit Camp)[5]. 15 marca 1946 kolejna grupa szeregowców została przeniesiona do Komendy Uzupełnień Nr 1 – Obóz Repatriacyjny Tairfield[6].

W dniach 20 i 21 marca 1946 do baonu został przydzielony pod względem gospodarczym personel Polskiego Biura Wojskowego w Glasgow liczący 29 oficerów, 8 podchorążych, 3 podoficerów i 7 szeregowców. Wśród oficerów biura znajdowali się podpułkownicy: Ludwik Świątek (w 1939 zastępca kierownika Kierownictwa Zaopatrzenia Intendentury), Jan Wilczyński i Czesław Leon Pawluś oraz major Stefan Zaremba[7].

28 marca 1946 do baonu zostało przydzielonych pod względem gospodarczym 8 oficerów Biura Rozrachunkowego Sztabu Głównego na czele z majorem Jerzym Marianem Ciepielowskim oraz 4 oficerów z Komisji Regulaminowej[8]. 6 września 1946 major Ciepielowski (*6 XII 1899 †16 XII 1969 Londyn) został pozbawiony obywatelstwa polskiego.

Z dniem 1 kwietnia 1946 kompania moździerzy została przeniesiona z obozu Barry Links do obozu Buddon Camp[9].

Z dniem 18 kwietnia 1946 dowódca baonu zniósł wartę obozową i służbę zastępcy oficera służbowego, a w ich miejsce wprowadził ront podoficerski w składzie dwóch podoficerów młodszych posiadających uprawnienia wartowników oraz funkcję podoficera pożarniczego - profosa[10].

Na podstawie Dziennika Personalnego Naczelnego Wodza i Ministra Obrony Narodowej Nr 1 z 5 stycznia 1946 ogłoszono, że plut. Władysław Ogrodnik z 2 kompanii ckm został odznaczony Krzyżem Walecznych z dwoma okuciami za kampanię francuską 1940[11].

Z dniem 21 kwietnia 1946 dowódca batalionu awansował:

  • sierżanta Tomasza Dziembę z kompanii dowodzenia na stopień rzeczywistego starszego sierżanta,
  • wachmistrza Antoniego Jaksoniaka z Posterunku Żandarmerii na stopień rzeczywistego starszego wachmistrza,
  • 3 podoficerów na stopień rzeczywistego sierżanta,
  • 7 podoficerów na stopień plutonowego,
  • 15 starszych strzelców na stopień kaprala,
  • 1 starszego strzelca na stopień tytularnego kaprala,
  • 38 strzelców na stopień starszego strzelca,
  • 6 strzelców na stopień tytularnego starszego strzelca.

Wśród awansowanych na plutonowego znalazł się Franciszek Ilkiewicz z Posterunku Żandarmerii. Awansowani żołnierze otrzymywali dotychczasowe uposażenie lub żołd z uwagi na to, że władze brytyjskie nie wyraziły zgody na wypłatę wyższego uposażenia z tytułu awansów[12].

Z dniem 25 kwietnia 1946 podporucznicy: Zenon Janiga i Jan Kantor zostali przeniesieni do Rezerwy Personalnej Oficerów – obóz zbiorczy Strowan House k. Crieff[13]. Tego samego dnia ogłoszono, że podporucznik Władysław Samborowski został odznaczony Krzyżem Walecznych za kampanię włoską 1944. Z dniem 30 kwietnia 1946 podporucznicy: Bolesław Grocz i Wacław Jurowski zostali przeniesieni do Rezerwy Personalnej Oficerów – obóz zbiorczy Strowan House k. Crieff[14].

9 maja 1946 dowódca baonu awansował plutonowego Władysława Ogrodnika na tytularnego sierżanta oraz 3 żołnierzy na stopień tytularnego kaprala i kolejnych 6 na stopień tytularnego starszego strzelca[15].

26 lipca 1946 dowódca 4 Dywizji Piechoty przydzielił do baonu kapitana Franciszka Malika oraz poruczników: Wilhelma Kohlmana i Wilhelma Kulę z Wyższej Szkoły Wojennej[16]. Z dniem 31 lipca 1946 por. Wilhelm Kohlman został odkomenderowany do dyspozycji szefa Biura Ewidencji w Witley Camp[17]. 8 sierpnia 1946 kpt. piech. Franciszek Malik został czasowo przydzielony do Obozu Przejściowego dla Rodzin Żołnierzy II Korpusu Polskiego w Macmerry na stanowisko oficera administracyjnego obozu[18]. 15 sierpnia 1946 6 strzelców pod dowództwem kaprala Jana Nitki zostało odkomenderowanych do 8 kompanii saperów w Tulloch Castle w Dingwall.

21 sierpnia 1946 dowódca baonu polecił wypłacić dodatek dla żandarmów z Ekspozytury Polskiego Biura Wojskowego w Dundee: plut. Józefowi Torpiłowskiemu, plut. Kazimierzowi Zielińskiemu i st. strz. Stefanowi Dudzińskiemu[19].

Z dniem 1 października 1946 dowódca baonu utworzył Pluton Transportowy „z zadaniem zaspokojenia wszelkich potrzeb transportowych baonu”. Na stanowisko dowódcy plutonu został wyznaczony ppor. Jan Szaciłło, a jego zastępcą został chor. Józef Kot. Pod względem ewidencyjnym, gospodarczym i dyscyplinarnym wszyscy szeregowcy zostali przeniesieni do kompanii dowodzenia. Do Plutonu Transportowego zostały przeniesione wszystkie pojazdy batalionu kategorii „B” (kołowe i motocykle). W pierwszej fazie organizacji plutonu zostało przeniesionych: 6 samochodów Austin WD, 12 samochodów Bedford WD i 2 samochody Commer WD[20].

Z dniem 3 października 1946 do Obozu Repatriacyjnego w Irvine zostali przeniesieni: por. Stanisław Hirsch, ppor. Roman Jorkasch-Koch i ppor. Rudolf Osiecki[21].

24 października 1946 ppor. Władysław Samborowski został wyznaczony na funkcję oficera ewidencyjnego Grupy 3 Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Tego samego dnia dowódca baonu zabronił podwładnym żołnierzom, do odwołania, udziału w zabawach urządzanych w lokalu „Chalet” w Broughty Ferry z powodu bójek i polecił dowódcy Posterunku Żandarmerii dopilnować wykonania tego rozkazu[22].

Z dniem 20 listopada 1946 dowódca baonu przydzielił pozostałe pojazdy mechaniczne do Plutonu Transportowego: 15 samochodów Austin WD, 36 samochodów Bedford 15 cwt, 10 samochodów Humber oraz 17 motocykli BSA[23].

Z dniem 30 listopada 1946 dowódca baonu połączył 1 i 2 kompanie ckm w jeden pododdział pod nazwą „2 Kompania CKM”[24].

Organizacja batalionu

edytuj
  • Dowództwo 4 Batalionu CKM
  • Kompania Dowodzenia
  • 1 Kompania CKM
  • 2 Kompania CKM
  • 3 Kompania CKM
  • Kompania Moździerzy

Obsada personalna batalionu

edytuj

Dowództwo batalionu

  • dowódca batalionu – ppłk Franciszek Raczek
  • I zastępca dowódcy - mjr Stanisław Mrozek[25]
  • II zastępca dowódcy
    • kpt. Wilhelm Jan (do 26 I 1946 → 6 miesięczna praktyka w firmie „S Moris” w Redditch[26])
    • kpt. Maksymilian Bociek (p.o. od 26 I 1946)
  • adiutant batalionu
    • por. Józef Nahaczewski (do 10 I 1946 → Komenda Uzupełnień Nr 1)
    • ppor. Czesław Obecny (16 II - 4 XI 1946 → 6 tygodniowy kurs języka angielskiego)
    • por. Wilhelm Kula (od 31 X 1946)
    • por. Stanisław Opoka (od 19 XII 1946)
  • oficer wywiadowczy
    • ppor. Aleksander Wincberg[27]
    • por. Stanisław Opoka (5 I - 16 II 1946)
    • ppor. Witold Jewasiński (od 16 II 1946)
  • oficer techniczny
    • por. Tadeusz Pisarski (do 22 VII 1946 → 4 bł)
    • ppor. Roman Jorkasch-Koch (od 22 VII 1946)
  • oficer opieki nad żołnierzem
  • oficer łączności
    • por. Kazimierz Szomborski (od 1 III 1946)
    • ppor. łącz. Ksawery Kudelski[28] (od 16 X 1946)
  • oficer kwaterunkowy - ppor. Stefan Zalejko (od 5 III 1946)
  • oficer zaopatrywania - ppor. Zbigniew Strojny (od 10 IV 1946)

Kompania Dowodzenia

  • dowódca kompanii - kpt. Uziębło[29]
  • dowódca kompanii - por. Kazimierz Szomborski (od 5 I 1946)
  • dowódca kompanii – kpt. Michał Naziębło (od 1 III 1946)
  • dowódca kompanii - por. Kazimierz Szomborski
  • dowódca kompanii - por. Leon Stetkiewicz (od 14 IX 1946)

1 Kompania CKM

  • dowódca kompanii – kpt. Tomasz Srokowski
  • zastępca dowódcy kompanii - por. Włodzimierz Pochwat[29]
  • dowódca kompanii – por. Włodzimierz Pochwat
  • dowódca kompanii – por. Feliks Babula (21 - 30 XI 1946 równocześnie z funkcją dowódcy 2 kompanii ckm)

2 Kompania CKM

  • dowódca kompanii – por. Feliks Babula[30]
  • zastępca dowódcy kompanii - por. Tadeusz Wiśniewski[29]
  • dowódca kompanii – por. Leon Stetkiewicz (p.o. od 4 III 1946)
  • dowódca kompanii – por. Feliks Babula

3 Kompania CKM

  • dowódca kompanii – kpt. Józef Serafin (Croix de Guerre ze srebrną gwiazdką)[29]
  • zastępca dowódcy kompanii - por. Eugeniusz Bernatek[29]
  • dowódca kompanii – kpt. piech. Adam Borowiec (do 14 IX 1946 → Obóz Repatriacyjny Nr 99 w Polkemmet)
  • dowódca kompanii – por. piech. Wilhelm Kula (od 15 IX 1946[31])
  • dowódca kompanii – kpt. piech. Adam Borowiec (od 31 X 1946)

Kompania Moździerzy

  • dowódca kompanii – kpt. Bronisław Nitka[32]
  • zastępca dowódcy kompanii - por. Janusz Michalik[29]
  • dowódca kompanii - por. Stanisław Opoka (wz. 16 II - 4 XI 1946 → 6 tygodniowy kurs języka angielskiego)
  • dowódca kompanii - por. Marian Wisłocki (od 5 XI 1946)

Znaki rozpoznawcze

edytuj
  • Patki – żółte z granatową żyłką[33].
  • Otoki: granatowe[33].
  • Znaki na wozach: biała cyfra 64 na czarnym tle[33].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Rozkaz dzienny Nr 33 z 8 lutego 1946.
  2. ↑ Rozkaz dzienny Nr 9 z 11 stycznia 1946.
  3. ↑ Rozkaz dzienny Nr 18 z 22 stycznia 1946.
  4. ↑ Rozkaz dzienny Nr 36 z 12 lutego 1946.
  5. ↑ Rozkaz dzienny Nr 44 z 21 lutego 1946. Rozkaz dzienny Nr 47 z 25 lutego 1946.
  6. ↑ Rozkazy dzienne Nr 61-63 z 13-15 marca 1946.
  7. ↑ Rozkaz dzienny Nr 76 z 30 marca 1946.
  8. ↑ Rozkaz dzienny Nr 81 z 5 kwietnia 1946.
  9. ↑ Rozkaz dzienny Nr 77 z 1 kwietnia 1946.
  10. ↑ Rozkaz dzienny Nr 90 z 16 kwietnia 1946.
  11. ↑ Rozkaz dzienny Nr 91 z 17 kwietnia 1946.
  12. ↑ Rozkaz dzienny Nr 92 z 18 kwietnia 1946. Rozkaz dzienny Nr 94 z 20 kwietnia 1946. Rozkaz dzienny Nr 96 z 24 kwietnia 1946. Rozkaz dzienny Nr 126 z 30 maja 1946 rok.
  13. ↑ Rozkaz dzienny Nr 96 z 24 kwietnia 1946.
  14. ↑ Rozkaz dzienny Nr 100 z 29 kwietnia 1946.
  15. ↑ Rozkaz dzienny Nr 108 z 9 maja 1946.
  16. ↑ Rozkaz dzienny Nr 174 z 27 lipca 1946.
  17. ↑ Rozkaz dzienny Nr 177 z 31 lipca 1946.
  18. ↑ Rozkaz dzienny Nr 184 z 8 sierpnia 1946.
  19. ↑ Rozkaz dzienny Nr 194 z 21 sierpnia 1946.
  20. ↑ Rozkaz dzienny Nr 230 z 2 października 1946.
  21. ↑ Rozkaz dzienny Nr 234 z 7 października 1946.
  22. ↑ Rozkaz dzienny Nr 249 z 24 października 1946.
  23. ↑ Rozkaz dzienny Nr 270 z 20 listopada 1946.
  24. ↑ Rozkaz dzienny Nr 280 z 2 grudnia 1946.
  25. ↑ Kryska-Karski i Barański 1973 ↓, s. 53.
  26. ↑ Rozkaz dzienny Nr 29 z 4 lutego 1946.
  27. ↑ 4 Dywizja Piechoty ↓, s. 31.
  28. ↑ Ppor. łącz. Ksawery Kudelski został przeniesiony z 4 Batalionu Łączności.
  29. ↑ a b c d e f 4 Dywizja Piechoty ↓, s. 32.
  30. ↑ Por. Feliks Babula 4 marca 1946 został skierowany na 16 tygodniowy kurs mechaników samochodowych w Centrum Wyszkolenia Pancernego i Technicznego. Rozkaz dzienny Nr 53 z 4 marca 1946.
  31. ↑ Rozkaz dzienny Nr 213 z 12 września 1946.
  32. ↑ Kpt. Bronisław Nitka w okresie od 18 lutego do 11 maja 1946 był słuchaczem Kursu dowódców batalionów w Ośrodku Szkolenia Oficerów w Auchterarder. Rozkaz dzienny Nr 37 z 13 lutego 1946. Z dniem 30 kwietnia 1946 został przeniesiony do 1 Dywizji Pancernej na stanowisko oficera łącznikowego. Rozkaz dzienny Nr 101 z 30 kwietnia 1946.
  33. ↑ a b c 4 Dywizja Piechoty ↓, s. 31–32.

Bibliografia

edytuj
  • 4. Baon C.K.M. Rozkazy dzienne 1946, Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, sygn. R.398.
  • Zbigniew Wawer: Organizacja polskich wojsk lądowych w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk: Bellona, 1992. ISBN 83-11-08218-9.
  • 4 Dywizja Piechoty – Pamięci żołnierzy 4 Dywizji Piechoty i ich dowódcy gen. Glabisza. Tuchowo: Mała poligrafia WSD Redemptorystów.
  • Tadeusz Kryska-Karski, Henryk Barański: Piechota Polska 1939-1945 Zeszyt nr 12. Londyn: 1973.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=4_Batalion_Ciężkich_Karabinów_Maszynowych&oldid=74345850”