6 groszy 1813
6 groszy 1813 – moneta sześciogroszowa wybita w miedzi w 1813 r. w czasie oblężenia Zamościa przez wojska rosyjskie, w okresie Księstwa Warszawskiego. W polskiej numizmatyce określana jest czasami również jako moneta oblężnicza, a niekiedy jako moneta zastępcza[1].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Emitent |
Dowództwo Twierdzy Zamość |
| Typ monety | |
| Nominał |
6 groszy |
| Rocznik |
1813 |
| Emisja | |
| Mennica |
Twierdza Zamość |
| Nakład |
1330 sztuk |
| Data emisji |
15 listopada 1813 |
| Data wycofania |
25 listopada 1813 |
| Projektant |
Tomasz Hincz |
| Opis fizyczny | |
| Masa |
9,95–14,63 g |
| Średnica |
~33 mm |
| Materiał | |
| Rant |
ozdobny |
| Stempel | |
Awers
edytujNa tej stronie umieszczono napis w czterech wierszach[1]:
PIENIĄDZ
W OBLEZENIU
ZAMOSCIA
1813
Rewers
edytujIstnieją trzy warianty rewersu[1]:
- W centralnej części znajduje się nominał 6, pod nim napis „GROSZY”, a poniżej dwie skrzyżowane gałązki, dookoła otokowo napis „BOŻE DOPOMÓŻ WIERNYM OYCZYŹNIE” – odmiana z napisem otokowym i gałązkami.
- W centralnej części znajduje się nominał 6, pod nim napis „GROSZY”, a poniżej dwie skrzyżowane gałązki – odmiana bez napisu otokowego, z gałązkami.
- W centralnej części znajduje się nominał 6, pod nim napis „GROSZY” – odmiana bez napisu otokowego, bez gałązek.
Opis
edytujSześciogroszówka zamojska została wybita na wycofanej z obiegu miedzianej sześciokrajcarówce austriackiej, wyemitowanej przez Austrię tylko z datą 1800[2]. Sześciokrajcarówka ta była jedyną miedzianą monetą o tym nominale. Miała umieszczone popiersie Franciszka II jako władcy Świętego Cesarstwa Rzymskiego, które w 1806 roku zmieniło nazwę na Cesarstwo Austrii, a sam panujący przyjął tytuł Franciszka I[2].
Austriacka moneta wyjściowa miała średnicę 33 mm. Ze względu na prymitywną metodę bicia, średnica sześciogroszówek potrafi się wahać w górę. Masa egzemplarzy napotkanych na rynku wynosi 9,95 – 14,65 grama. Napisy na monetach austriackich były opiłowywane pilnikiem, ale w większości pozostawiono oryginalny ozdobny rant.
Cała emisja sześciogroszówek wyniosła 1330 sztuk[1]. Stopień rzadkości poszczególnych odmian przedstawiono w tabeli[3]:
| Odmiana | Stopień rzadkości | Liczba egzemplarzy | Zdjęcie |
|---|---|---|---|
| 6 groszy 1813 z gałązkami i z napisem otokowym | R4 | 121–600 |
|
| 6 groszy 1813 z gałązkami i bez napisu otokowego | R5 | 26–120 | 
|
| 6 groszy 1813 bez gałązek i bez napisu otokowego | R8 | 2–3 |
Odmiana bez gałązek i bez napisu otokowego ma inny krój cyfry 3 daty, przypominający rosyjską literę З (pol. Z). Podobnie litera Y w napisie „GROSZY” przypomina rosyjską literę Ч (pol. CZ)[4]. Między innymi z powodu tych dwóch różnic, wśród kolekcjonerów pojawiają się niepotwierdzone opinie, że odmiana bez gałązek i bez napisu otokowego mogła powstać w XIX w. ale w okresie późniejszym.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d Janusz Parchimowicz, Monety polskie, 2003, s. 84-86.
- ↑ a b Chester L. Krause, Cliford Mishler, Colin R. Bruce II, Standard Catalog of World Coins 18th Century 1701-1800, wyd. 3, Krause Publications, 2002, s. 47.
- ↑ Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [online], Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-08-25].
- ↑ Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [online], Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-08-25].