Aleksander Mikołaj Tomaszewski
Aleksander Mikołaj Tomaszewski[a] ps. „Wysocki” (ur. 6 grudnia 1890 w Warszawie. zm. w 1940 w Charkowie) – major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, szef sztabu Polskiej Organizacji Wojskowej w 1914 i 1915 roku, dyrektor Gimnazjum Państwowego im. Władysława IV w Warszawie w latach 1923–1939, doktor filozofii, ofiara zbrodni katyńskiej.
.jpg) Aleksander Tomaszewski (drugi rząd, pierwszy z lewej) wśród członków komendy Głównej POW | |
 major piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  
| |
.png){kind=small}
Życiorys
edytujUrodził się 6 grudnia 1890 w Warszawie, w rodzinie Floriana i Weroniki z Wysockich[2]. Członek Drużynach Strzeleckich w latach 1911–1914, potem w I Brygadzie Legionów Polskich. Od 1918 roku w sztabie gen. Edwarda Rydza–Śmigłego, następnie w 1 pułku piechoty Legionów. W 1922 roku został zwolniony z wojska. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego w 1931 roku.
8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 43. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[3][4]. Posiadał przydział w rezerwie do 1 Pułku Piechoty Legionów w Wilnie[5][6][7]. W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział w rezerwie do 10 Pułku Piechoty w Łowiczu[8].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 – po agresji ZSRR na Polskę – w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej i przebywał w obozie w Starobielsku[2]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[2], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[9]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 3290[2].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[10][11][12]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[13][14][15].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7081 – 17 maja 1922[16][17]
- Krzyż Niepodległości z Mieczami – 12 marca 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[18][19]
- Krzyż Walecznych czterokrotnie[20]
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Aleksander I Tomaszewski”, w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko, a mianowicie Aleksandra II Tomaszewskiego[1].
Przypisy
edytuj- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 126, 305, 427, 467.
- ↑ a b c d Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 562.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 467.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 410.
- ↑ Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 299.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 126.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 122.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 7, 429.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 23 [dostęp 2024-10-15] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 4 stycznia 1923, s. 8.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-01-24]..
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-01-24]..
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-01-24]..
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Alicja Bełcikowska, Polska Organizacja Wojskowa: zarys dziejów, Warszawa 1939, s. 8-9.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.