Aleksander Nowiński
Aleksander Nowiński (ur. 31 października 1935 w Rypinie, zm. 24 stycznia 2023 w Lipnie)[1][2] – polski paleontolog.
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
31 października 1935 |
| Data i miejsce śmierci |
24 stycznia 2023 |
| Doktor habilitowany nauk przyrodniczych | |
| Specjalność: paleontologia | |
| Habilitacja |
1992 – geologia |
| Aktywność zawodowa | |
| Jednostka |
Instytut Paleobiologii im. Romana Kozłowskiego Polskiej Akademii Nauk |
Życiorys i osiągnięcia naukowe edytuj
Urodził się w Rypinie jako syn Barnaby, z zawodu szklarza i Jadwigi. W młodości mieszkał w Lipnie[1]. Po ukończeniu szkoły średniej podjął studia na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego; jego praca magisterska, której promotorem był Władysław Pożaryski, dotyczyła stratygrafii kredy[3]. Późniejsza kariera naukowa Aleksandra Nowińskiego była związana z Instytutem Paleobiologii PAN w Warszawie[4]. Uczestniczył w trzech wyprawach naukowych do Mongolii[5], skąd opisał nowy rodzaj dinozaurów, nazwany od miejsca znalezienia nemegtozaurem[6]. Stopień doktora uzyskał na podstawie rozprawy przygotowanej pod kierunkiem Anny Stasińskiej i poświęconej denkowcom[7]; tej tematyce badawczej pozostał już wierny do końca życia. Uczestniczył w wyprawach na Spitsbergen[1], skąd opisał kilkanaście gatunków tabulatów[8]. W 1992 uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim habilitację na podstawie rozprawy pt. Późno-karbońskie i dolno-permskie Tabulata Spitsbergenu[9]. Opisał rodzaj dewońskich tabulatów Syringella Nowiński, 1970[10], ale nazwa ta okazała się młodszym homonimem (Syringella Schmidt, 1868, gąbka), więc została zastąpiona przez Maksymilianites Zapalski & Nowiński, 2005[11]. Pochowany na cmentarzu w Lipnie[12].
Upamiętnienie edytuj
Na jego cześć nazwano gatunek karbońskiego denkowca Roemeripora nowinskii[13].
Publikacje edytuj
- Tabulata and Chaetetida from the Devonian and Carboniferous of southern Poland (Tabulata i Chaetetida z dewonu i karbonu południowo-wschodniej Polski) (1976)[7]
- Late Carboniferous to early Permian Tabulata from Spitsbergen (Tabulata z późnego karbonu i wczesnego permu Spitsbergenu) (1991)[14]
- Tabulate corals from the Givetian and Frasnian of the Holy Cross Mountains and Silesian Upland (1992)[15]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Mikołaj K. Zapalski, In memoriam: Aleksander Nowiński (1935–2023), „Acta Palaeontologica Polonica”, 69 (1), 1 lutego 2024, s. 22.
- ↑ Rejestr Spadkowy PL: wyszukiwanie wpisu [online], rejestry-notarialne.pl [dostęp 2023-03-03].
- ↑ Aleksander Nowiński, Stratygrafia mastrychtu okolic Tomaszowa Lubelskiego, Zamościa i Kryłowa, „Acta Geologica Polonica”, 17 (2), 1967, s. 357–368.
- ↑ Dr hab. Aleksander Nowiński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2023-02-28].
- ↑ Institute of Paleobiology, Polish Academy of Sciences [online], www.paleo.pan.pl [dostęp 2023-02-28].
- ↑ A. Nowiński, Nemegtosaurus mongoliensis, n. gen., n. sp. (Sauropoda) from the uppermost Cretaceous of Mongolia, „Palaeontologia Polonica”, 25, 1971, s. 57-81.
- ↑ a b A. Nowiński, Tabulata and Chaetetida from the Devonian and Carboniferous of southern Poland, „Palaeontologia Polonica”, 35, 1976, s. 3-125.
- ↑ E. Chwieduk, Polish palaeontological research in the Arctic, „Geologos”, 15 (2), 2009, s. 133–143.
- ↑ Późno-karbońskie i dolno-permskie Tabulata Spitsbergenu w bazie „Prace badawcze” portalu Nauka Polska (OPI). [dostęp 2023-02-28].
- ↑ A. Nowiński, Syringella - a new genus of the family Syringoporidae (Tabulata) from the Devonian of Poland, „Acta Palaeontologica Polonica”, 15 (4), 1970, s. 539-544.
- ↑ M.K. Zapalski, A. Nowiński, Maksymilianites, a new name for Syringella Nowiński, 1970 (Anthozoa, Tabulata) preoccupied by Syringella Schmidt, 1868 (Porifera), „Paläontologische Zeitschrift”, 79, 2005, s. 507–508.
- ↑ GROBONET - wyszukiwarka osób pochowanych - Cmentarze parafialne w Lipnie [online], lipnoparafialny.grobonet.com [dostęp 2023-02-28].
- ↑ M.K. Zapalski, New tabulate corals from the Tournaisian of the Cracow area, Poland, „Acta Geologica Polonica”, 52 (4), 2002, s. 497-500.
- ↑ A. Nowiński, Late Carboniferous to early Permian Tabulata from Spitsbergen, „Palaeontologia Polonica”, 51, 1991, s. 3-74.
- ↑ Aleksander Nowiński, Tabulate corals from the Givetian and Frasnian of the Holy Cross Mountains and Silesian Upland, „Acta Palaeontologica Polonica”, 37 (2–4), 1992, s. 183–216.