Aleksander Osuch
Aleksander Stefan Osuch (ur. 11 grudnia 1914 w Sosnowcu, zm. we wrześniu 2008) – magister inżynier górnictwa (1945), dr nauk technicznych (1964), profesor (1970)[1], specjalista w zakresie mechanizacji i automatyzacji górnictwa.
Życiorys
edytujUrodził się rodzinie Jana[2] (zm. 1960), sztygara maszynowego w kopalni „Niwka”, i Marii z Olszewskich. Jego siostry: Wacława, była magistrem chemii, a Irena - magistrem ekonomii[3]. Ukończył pięć klas w szkole powszechnej ogólnokształcącej, w 1927 wstąpił do 1 klasy I Państwowego Gimnazjum Męskiego im. Bolesława Prusa w Sosnowcu, które ukończył w 1934[4]. Podjął studnia na Wydziale Górniczym Akademii Górniczej w Krakowie. Podczas studiów odbył praktyki zawodowe w kopalniach „Niwka”, „Mysłowice”, „Katowice”, „Rydułtowy”. W 1939 rozpoczął praktykę dyplomową na kopalni „Modrzejów”[5].
W czasie okupacji niemieckiej, od lutego 1940 do stycznia 1945, pracował w kopalni „Niwka”, jako ślusarz maszynowy, dozorca ruchu maszynowego na powierzchni, a następnie na dole jako dozorca maszynowy, oddziałowy sztygar maszynowy dołu[5].
Po wyzwoleniu w lutym 1945 został wybrany przez załogę kopalni „Klimontów” na kierownika technicznego (dyrektora) w trójosobowym zarządzie i następnie zatwierdzony przez pełnomocnika rządu na tym stanowisku. Jednocześnie, na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie zdał pozostałe egzaminy i obronił pracę dyplomową z systemów wybierania grubych pokładów węgla w kopalni „Klimontów” i otrzymał dyplom inżyniera górniczego, a następnie magistra nauk technicznych[5].
W lipcu-sierpniu 1945 po połączeniu kopalni „Klimontów” z kopalnią „Mortimer” w jeden zakład górniczy, objął funkcję kierownika ruchu zakładu i zawiadowcy kopalni, od 1948 do 1950 był dyrektorem kopalni „Klimontów-Mortimer”. Następnie w latach 1950–1958 był dyrektorem kopalni „Czeladź” (1950–1958), w latach 1958–1962 dyrektorem technicznym Zabrzańskiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego, w latach 1962–1975 dyrektorem naczelnym Zakładów Konstrukcyjno-Mechanizacyjnych Przemysłu Węglowego. Posiadał stopień generalnego dyrektora górniczego II stopnia[5].
Członek PZPR od 1969[6]. Członek Komitetów Naukowych Polskiej Akademii Nauk. Był wieloletnim członkiem Związku Zawodowego Górników oraz NOT-SITG a dodatkowo pracował jako radny Miejskiej Rady Narodowej miasta Gliwice[5].
Wykładowca Wydziału Górnictwa Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.
Autor i współautor 18 wynalazków, 82 publikacji (w tym 8 w czasopismach zagranicznych) oraz 18 prac naukowo-badawczych.
Od 1940 był mężem Izabelli z Kowalskich, lekarza dentysty, z którą miał córkę Ewę[3].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Sztandaru Pracy II klasy[3]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1954)[2]
- Złoty Krzyż Zasługi (13 lipca 1955)[7]
- Srebrny Krzyż Zasługi (26 kwietnia 1946)[8]
- Medal 30-lecia Polski Ludowej
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (30 listopada 1954)[9]
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
- Złota Odznaka honorowa „Zasłużony dla górnictwa PRL”[3]
- Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie (20 września 1996)[10]
Nagrody
edytuj- Nagroda Państwowa II stopnia za trwałe osiągnięcia w dziedzinie mechanizacji robot górniczych (1955)[11]
- Nagroda Państwowa I stopnia (zespołowa) za zautomatyzowanie ściany wydobywczej typu ASI w górnictwie węglowym (1968)
Przypisy
edytuj- ↑ Prof. dr inż. Aleksander Osuch, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2009-11-27].
- ↑ a b M.P. z 1955 r. nr 2, poz. 14 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie przemysłu węglowego”.
- ↑ a b c d Biografia prof. Aleksandra Osucha (1914–2008) - byłego dyrektora kopalni „Klimontów” [online], klimontow.na12.pl [dostęp 2024-06-26].
- ↑ Znani „Prusacy” – III LO, SP48 – Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 3 w Sosnowcu [online], 15 stycznia 2018 [dostęp 2024-06-26] (pol.).
- ↑ a b c d e Osuch Aleksander [online], www.komag.gliwice.pl [dostęp 2024-06-26].
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 705. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1149 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy zawodowej”.
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 72, poz. 136 „w uznaniu zasług na polu odbudowy, organizacji i rozwoju przemysłu węglowego w Polsce”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 20, poz. 34 - Uchwała Rady Państwa z dnia 30 listopada 1954 r. nr 0/955 - na wniosek Ministra Górnictwa.
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 9, poz. 64 „na wniosek Wojewody Katowickiego: osobom, które przeżyły 50 lat w jednym związku małżeńskim”.
- ↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-26].
Bibliografia
edytuj- Mechanizacja Górnictwa nr 10 1965 Wydanie specjalne.
- Mechanizacja Górnictwa nr 5/6 1970 Wydanie jubileuszowe.
- Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa nr 12 2008.