Amazonka kubańska

Amazonka kubańska
	Amazona leucocephala
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	papugowe
Rodzina	papugowate
Podrodzina	papugi neotropikalne
Plemię	Amazonini
Rodzaj	Amazona
Gatunek	amazonka kubańska
Synonimy
	Psittacus leucocephalus Linnaeus, 1758;
	Psittacus leucocephalus Linnaeus, 1758;
Podgatunki
	A. l. bahamensis (H. Bryant, 1867); A. l. leucocephala (Linnaeus, 1758); A. l. caymanensis (Cory, 1886); A. l. hesterna Bangs, 1916;
	A. l. bahamensis (H. Bryant, 1867); A. l. leucocephala (Linnaeus, 1758); A. l. caymanensis (Cory, 1886); A. l. hesterna Bangs, 1916;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Amazonka kubańska^[3] (Amazona leucocephala) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae), spotykany w suchych obszarach leśnych Kuby, Bahamów oraz Kajmanów (na Karaibach)^[4]. Bliski zagrożenia wyginięciem.

Morfologia

Długość jej ciała wynosi ok. 28–33 cm^[5]. Jej upierzenie ma przeważnie barwę zieloną z niewielką ilością niebieskich piór na skrzydłach. Podbródek, szyja oraz spodnia część głowy są barwy różowawej. Czoło oraz obrączki wokół oczu mają kolor biały. W ubarwieniu piór głowy występują różnice pomiędzy podgatunkami oraz populacjami na różnych wyspach. Dziób jest barwy rogu, a pióra ponad uszami posiadają czarny odcień. Brzuch dorosłego osobnika jest ciemnoczerwony. Młode mają niewiele piór w tym kolorze na brzuchu, bądź nie posiadają ich tam wcale. Również szyja i głowa u młodych są jaśniejsze^[6].

Systematyka

A. l. palmarum (opisany w r. 1916), zamieszkujący zachodnią Kubę oraz Isla de la Juventud (pierwotnie znaną jako Isla de Pinos), był uważany za osobny podgatunek amazonki, ze względu na zielone upierzenie występujące u pewnej grupy osobników. Jednak ponowna obserwacja tych samych osobników, przeprowadzona w roku 1928 wykazała, że zaobserwowana wcześniej barwa dotyczyła jedynie upierzenia ochronnego. Poza tym nie znaleziono żadnych odstępstw od zwyczajnej formy amazonki kubańskiej^[6].

Podgatunki

Wyróżniono cztery podgatunki^[7]^[8]^[9]:

A. l. bahamensis (H. Bryant, 1867), dwie populacje na Bahamach, jedna na Wielkim Abaco, druga – na Wielkiej Inagui;
A. l. leucocephala (Linnaeus, 1758), występuje na Kubie oraz na Isla de La Juventud (Wyspie Młodości);
A. l. caymanensis (Cory, 1886), występuje na Wielkim Kajmanie w archipelagu Kajmanów;
A. l. hesterna Bangs, 1916, występuje na wyspie Cayman Brac, dawniej także na Małym Kajmanie.

Rozmieszczenie i środowisko

Amazonka kubańska zamieszkuje różne środowiska na różnych wyspach. Bywa spotykana praktycznie na całej Kubie, chociaż praktycznie zasięg jej występowania jest ograniczony do zalesionych obszarów Kuby i Isla de la Juventud. Na Kubie żyje około 10 000 osobników, a na Isla de la Juventud – ok. 1100–1320. Na Kajmanach papuga zamieszkuje suche lasy oraz tereny zagospodarowane rolniczo. Populację osiadłą na Wielkim Kajmanie szacuje się na ok. 3402 osobniki (stan na 2006), a populacja na Cayman Brac liczy ok. 400–500 papug^[4].

Zwyczaje

Zimą amazonka kubańska gromadzi się w stada, a podczas okresu godowego dzieli się w pary.

Zwyczaje żywieniowe: Amazonka kubańska odżywia się różnymi gatunkami owoców i nasion, włącznie z owocami palm i nasionami mahoniu.

Rozmnażanie: Okres godowy trwa od marca do września. Większość podgatunków amazonki kubańskiej zakłada gniazda w dziuplach drzew. Wyjątkiem są papugi żyjące na Wielkim Abaco, które gniazdują w naturalnych otworach w wapieniu leżącym na ziemi, co chroni młode przed śmiercią w przypadku pożaru lasów sosnowych. Samica składa od dwóch do czterech jaj, które następnie wysiaduje przez 26–28 dni.

Status

Ze względu na zmniejszanie się naturalnego środowiska amazonki, występujące co jakiś czas huragany oraz odłów z przeznaczeniem na handel jako ptak klatkowy, amazonka kubańska jest klasyfikowana jako gatunek bliski zagrożenia (NT – near threatened) w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN. Jest chroniona na mocy załącznika I konwencji waszyngtońskiej (CITES), zgodnie z którym zabroniony jest międzynarodowy handel tymi ptakami^[10].

Przypisy

↑ Amazona leucocephala, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Amazona leucocephala, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Androglossini Sundevall, 1872. Wersja: 2020-01-11. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-20].
↑ ^a ^b Rose-throated Parrot (Amazona leucocephala). Society for the Conservation and Study of Caribbean Birds (SCSCB). [dostęp 2015-10-04].
↑ Species factsheet: Amazona leucocephala. BirdLife International, 2020. [dostęp 2020-09-20]. (ang.).
↑ ^a ^b James. LJ.L. Peters James. LJ.L., The Races of Amazona leucocephala (Linn.) [pdf], „Auk”, XLV, lipiec 1928, s. 342–344 [zarchiwizowane z adresu 2008-07-24] .
↑ Cuban Amazon (Amazona leucocephala). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-20]. (ang.).
↑ Zoological Nomenclature Resource: Psittaciformes (Version 12.012). www.zoonomen.net, 2021-09-20.
↑ Appendices I, II and III valid from 28 August 2020. [w:] Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora [on-line]. [dostęp 2020-09-20]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Cuban Amazon (Amazona leucocephala). [w:] Parrot Encyclopedia [on-line]. World Parrot Trust. [dostęp 2020-09-20]. (ang.).

[itis-1] Amazona leucocephala, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Amazona leucocephala, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Androglossini Sundevall, 1872. Wersja: 2020-01-11. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-20].

[SCSCB-4] Rose-throated Parrot (Amazona leucocephala). Society for the Conservation and Study of Caribbean Birds (SCSCB). [dostęp 2015-10-04].

[birdlife-5] Species factsheet: Amazona leucocephala. BirdLife International, 2020. [dostęp 2020-09-20]. (ang.).

[JLPeters-6] James. LJ.L. Peters James. LJ.L., The Races of Amazona leucocephala (Linn.) [pdf], „Auk”, XLV, lipiec 1928, s. 342–344 [zarchiwizowane z adresu 2008-07-24] .

[ibc-7] Cuban Amazon (Amazona leucocephala). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]. (ang.).

[ioc-8] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-20]. (ang.).

[zoonomen-9] Zoological Nomenclature Resource: Psittaciformes (Version 12.012). www.zoonomen.net, 2021-09-20.

[cites-10] Appendices I, II and III valid from 28 August 2020. [w:] Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora [on-line]. [dostęp 2020-09-20]. (ang.).

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]