Amazonka kubańska[3] (Amazona leucocephala) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae), spotykany w suchych obszarach leśnych Kuby, Bahamów oraz Kajmanów (na Karaibach)[4]. Bliski zagrożenia wyginięciem.

Amazonka kubańska
Amazona leucocephala[1]
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

papugowe

Rodzina

papugowate

Podrodzina

papugi neotropikalne

Plemię

Amazonini

Rodzaj

Amazona

Gatunek

amazonka kubańska

Synonimy
  • Psittacus leucocephalus Linnaeus, 1758
Podgatunki
  • A. l. bahamensis (H. Bryant, 1867)
  • A. l. leucocephala (Linnaeus, 1758)
  • A. l. caymanensis (Cory, 1886)
  • A. l. hesterna Bangs, 1916
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Morfologia

edytuj

Długość jej ciała wynosi ok. 28–33 cm[5]. Jej upierzenie ma przeważnie barwę zieloną z niewielką ilością niebieskich piór na skrzydłach. Podbródek, szyja oraz spodnia część głowy są barwy różowawej. Czoło oraz obrączki wokół oczu mają kolor biały. W ubarwieniu piór głowy występują różnice pomiędzy podgatunkami oraz populacjami na różnych wyspach. Dziób jest barwy rogu, a pióra ponad uszami posiadają czarny odcień. Brzuch dorosłego osobnika jest ciemnoczerwony. Młode mają niewiele piór w tym kolorze na brzuchu, bądź nie posiadają ich tam wcale. Również szyja i głowa u młodych są jaśniejsze[6].

Systematyka

edytuj

A. l. palmarum (opisany w r. 1916), zamieszkujący zachodnią Kubę oraz Isla de la Juventud (pierwotnie znaną jako Isla de Pinos), był uważany za osobny podgatunek amazonki, ze względu na zielone upierzenie występujące u pewnej grupy osobników. Jednak ponowna obserwacja tych samych osobników, przeprowadzona w roku 1928 wykazała, że zaobserwowana wcześniej barwa dotyczyła jedynie upierzenia ochronnego. Poza tym nie znaleziono żadnych odstępstw od zwyczajnej formy amazonki kubańskiej[6].

Podgatunki

edytuj

Wyróżniono cztery podgatunki[7][8][9]:

Rozmieszczenie i środowisko

edytuj

Amazonka kubańska zamieszkuje różne środowiska na różnych wyspach. Bywa spotykana praktycznie na całej Kubie, chociaż praktycznie zasięg jej występowania jest ograniczony do zalesionych obszarów Kuby i Isla de la Juventud. Na Kubie żyje około 10 000 osobników, a na Isla de la Juventud – ok. 1100–1320. Na Kajmanach papuga zamieszkuje suche lasy oraz tereny zagospodarowane rolniczo. Populację osiadłą na Wielkim Kajmanie szacuje się na ok. 3402 osobniki (stan na 2006), a populacja na Cayman Brac liczy ok. 400–500 papug[4].

Zwyczaje

edytuj

Zimą amazonka kubańska gromadzi się w stada, a podczas okresu godowego dzieli się w pary.

Zwyczaje żywieniowe
Amazonka kubańska odżywia się różnymi gatunkami owoców i nasion, włącznie z owocami palm i nasionami mahoniu.
Rozmnażanie
Okres godowy trwa od marca do września. Większość podgatunków amazonki kubańskiej zakłada gniazda w dziuplach drzew. Wyjątkiem są papugi żyjące na Wielkim Abaco, które gniazdują w naturalnych otworach w wapieniu leżącym na ziemi, co chroni młode przed śmiercią w przypadku pożaru lasów sosnowych. Samica składa od dwóch do czterech jaj, które następnie wysiaduje przez 26–28 dni.

Status

edytuj

Ze względu na zmniejszanie się naturalnego środowiska amazonki, występujące co jakiś czas huragany oraz odłów z przeznaczeniem na handel jako ptak klatkowy, amazonka kubańska jest klasyfikowana jako gatunek bliski zagrożenia (NT – near threatened) w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN. Jest chroniona na mocy załącznika I konwencji waszyngtońskiej (CITES), zgodnie z którym zabroniony jest międzynarodowy handel tymi ptakami[10].

Przypisy

edytuj
  1. Amazona leucocephala, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Amazona leucocephala, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Androglossini Sundevall, 1872. Wersja: 2020-01-11. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-20].
  4. a b Rose-throated Parrot (Amazona leucocephala). Society for the Conservation and Study of Caribbean Birds (SCSCB). [dostęp 2015-10-04].
  5. Species factsheet: Amazona leucocephala. BirdLife International, 2020. [dostęp 2020-09-20]. (ang.).
  6. a b James. L Peters, The Races of Amazona leucocephala (Linn.) [pdf], „Auk”, XLV, lipiec 1928, s. 342–344 [zarchiwizowane z adresu 2008-07-24].
  7. Cuban Amazon (Amazona leucocephala). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]. (ang.).
  8. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-20]. (ang.).
  9. Zoological Nomenclature Resource: Psittaciformes (Version 12.012). www.zoonomen.net, 2021-09-20.
  10. Appendices I, II and III valid from 28 August 2020. [w:] Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora [on-line]. [dostęp 2020-09-20]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj