Wikipedia

Artiofabula

Artiofabula – klad ssaków, obejmujący walenie, hipopotamowate i przeżuwacze.

Artiofabula
Waddell, Okada, Hasegawa, 1999[1]
Ilustracja
hipopotam nilowy
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Nadrząd

Laurasiatheria

Rząd

parzystokopytne

(bez rangi) Artiofabula

Tradycyjna systematyka edytuj

Tradycyjna systematyka ssaków wyróżnia w grupie kopytnych[2] jako odrębny rząd walenie, dzielony na podrzędy fiszbinowców[3] i zębowców[4]. Jako trzeci podrząd wymieniane są prawalenie, wymarłe formy nie tworzące kladu[5]. Do fiszbinowców zaliczano rodziny walowatych, płetwalowatych[3], pływaczowatych i walenikowatych, do zębowców natomiast delfinowate[4], narwalowate[6], morświnowate, kogiowate, kaszalotowate, suzowate, iniowate[7] i zyfiowate[8]. Prawalenie obejmują Pakicetidae, Ambulocetidae, Remingtonocetidae, Protocetidae i bazylozaury[5].

Odrębny od waleni rząd stanowią wedle tego ujęcia parzystokopytne. Również dzieli się je na podrzędy. Pierwszy z nich to świniokształtne, do których zaliczają się świniowate[9], pekariowate[10] i hipopotamowate. Następny podrząd wielbłądokształtnych tworzy rodzina wielbłądowatych. Trzeci podrząd to przeżuwacze. Zaliczają się do nich kanczylowate[11], piżmowcowate, jeleniowate[12], widłorogowate, żyrafowate[13], wołowate[14], ponadto zaś rodziny wymarłe.

Badania nad pochodzeniem waleni edytuj

Klasyczna systematyka kopytnych pozostawała jednak w coraz większej niezgodzie z pojawiającymi się kolejnymi doniesieniami naukowymi zapoczątkowanymi przez badania dotyczące pochodzenia waleni. Wiadomo było, że pochodzą one od lądowych ssaków[15]. Przodków waleni szukano wśród niedźwiedziowatych[16], mezonychów, parzystokopytnych bądź ich bliskich krewnych[15]. Badania genetyczne wykazały bliskie pokrewieństwo waleni z przeżuwaczami, grupy te były sobie bliższe, niż przeżuwacze i inne grupy parzystokopytnych[17], oraz – dokładniej – z hipopotamowatymi[18]. Do podobnych wniosków dochodzi autorzy kolejnych badań[19][20].

Nazwanie nowych kladów edytuj

Pierwsi autorzy wyciągali z badań wnioski, ale nie nazywali nowych taksonów. Gatesy et al na przykład określają jeden z omawianych przez siebie kladów Cetacea/Hippopotamidae[20]. Sytuację mieniała praca, którą Peter J. Waddell, Norihiro Okada i Masami Hasegawa opublikowali w 1999 w Systematic Biology. Wprowadzili nazwy trzech nowych taksonów ssaków[1]. Nie przedstawili oni ich na kladogramie, ale zamieszczony opis wskazuje na następujące pokrewieństwa:



Tylopoda


Artiofabula

Suidae


Cetruminantia

Ruminantia


Whippomorpha

Cetacea



Hippopotamidae





Klad tworzony przez walenie i hipopotamowate (zaznaczony na powyższym kladogramie barwą lazurową) określili nazwą Whippomorpha. Klad powstały z połączenia tychże Whippomorpha i przeżuwaczy (Ruminantia) nazwali Cetruminantia (zaznaczono na zielono). Klad tworzony przez rzeczone Cetruminantia i świniowate ochrzcili w końcu nazwą Artiofabula (zaznaczono na żółto). Nazwę wywiedli z greki. Słowo artios oznacza doskonały, kopletny. Natomiast fabula oznacza bajkę. Chcieli przez to oddać fakt, że niedawną klasyfikację ssaków umieszczającą wielbłądy blisko przeżuwaczy oraz hipopotamowate ze świniowatymi i pekariowatymi uważają za doskonałą bajkę. Podali jako definicję nowego kladu Suidae + Cetruminantia. Podobnie jak 2 pozostałe zdefiniowane klady jest to grupa koronna. Grupą siostrzaną Artiofabula są opuszkowce (wielbłądokształtne)[1].

Jednakże część badań nie uwzględnia takiego kladu[21].

 
Systematyka ssaków wedle Spaulding, O’Leary i Gatesy'ego nie uwzględnia kladu Artiofabula[21])

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Peter J. Waddell, Norihiro Okada, Masami Hasegawa. Towards resolving the interordinal relationships of placental mammals.. „Systematic Biology”. 48 (1), s. 1–5, 1999. Society of Systematic Biologists. ISSN 1076-836X. (ang.). 
  2. ↑ Claudine Montgelard, FranCois M. Catzejfis & Emmanuel Douzery. Phylogenetic relationships of artiodactyls and cetaceans as deduced from the comparison of cytochrome b and 12S rRNA mitochondrial sequences. „Molecular Biology and Evolution”. 14, s. 550-9, 1997. (ang.). 
  3. ↑ a b Cichocki i in. 2015 ↓, s. 186.
  4. ↑ a b Cichocki i in. 2015 ↓, s. 187.
  5. ↑ a b   Gao Hong-Yan, Ni Xi-Jun. Diverse stem cetaceans and their phylogenetic relationships with mesonychids and artiodactyls. „Vertebrata PalAsiatica”. 53 (2), s. 153–176, 2015. (ang.). 
  6. ↑ Cichocki i in. 2015 ↓, s. 189.
  7. ↑ Cichocki i in. 2015 ↓, s. 190.
  8. ↑ Cichocki i in. 2015 ↓, s. 191.
  9. ↑ Cichocki i in. 2015 ↓, s. 167.
  10. ↑ Cichocki i in. 2015 ↓, s. 168.
  11. ↑ Cichocki i in. 2015 ↓, s. 169.
  12. ↑ Cichocki i in. 2015 ↓, s. 171.
  13. ↑ Cichocki i in. 2015 ↓, s. 176.
  14. ↑ Cichocki i in. 2015 ↓, s. 177.
  15. ↑ a b J.G.M. Thewissen, Williams, E. M. The Early Radiation of Cetacea (Mammalia): Evolutionary Pattern and Developmental Correlations. „Annual Review of Ecology and Systematics”. 33 (1), s. 73–90, 2002. DOI: 10.1146/annurev.ecolsys.33.020602.095426. 
  16. ↑   J.G.M. Thewissen, Sunhil Bajpai. Whale Origins as a Poster Child for Macroevolution. „BioScience”. 51 (12), s. 1037, 2001. DOI: 10.1641/0006-3568(2001)051[1037:WOAAPC]2.0.CO;2. 
  17. ↑ Dan Graur & Desmond G. Higgins. Molecular evidence for the inclusion of cetaceans within the order Artiodactyla.. „Molecular Biology and Evolution”. 11, s. 357–364, 1994. (ang.). 
  18. ↑ David M. Irwin, Úlfur Árnason. Cytochrome b gene of marine mammals: Phylogeny and evolution. „Journal of Mammalian Evolution”. 2, s. 37–55, 1994. Springer Link. (ang.). 
  19. ↑ Ulfur Arnason, Anette Gullberg, Solveig Gretarsdottir, Bjo¨rn Ursing, Axel Janke. The Mitochondrial Genome of the Sperm Whale and a New Molecular Reference for Estimating Eutherian Divergence Dates. „Journal of Molecular Evolution”. 50, s. 569–578, 2000. researchgate. DOI: 10.1007/s002390010060. (ang.). 
  20. ↑ a b John Gatesy, Cheryl Hayashi, Mathew A. Cronin & Peter Arctander. Evidence from milk casein genes that cetaceans are close relatives of hippopotamid artiodactyls. „Molecular Biology and Evolution”. 13, s. 954-63, 1996. (ang.). 
  21. ↑ a b Michelle Spaulding, Maureen A. O’Leary, John Gatesy. Relationships of Cetacea (Artiodactyla) Among Mammals: Increased Taxon Sampling Alters Interpretations of Key Fossils and Character Evolution. „PLoS One”. 4 (9), 2009. DOI: 10.1371/journal.pone.0007062. (ang.). 

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Artiofabula&oldid=72074283”