Ascobolus viridis Curr. – gatunek grzybów z rodziny Ascobolaceae[1].

Ascobolus viridis
Ilustracja
Owocnik na szczątkach roślinnych
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

kustrzebniaki

Rząd

kustrzebkowce

Rodzina

Ascobolaceae

Rodzaj

Ascobolus

Gatunek

Ascobolus viridis

Nazwa systematyczna
Ascobolus viridis Curr.
Trans. Linn. Soc. London 24: 154 (1863)
Worek z dojrzałymi zarodnikami

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ascobolus, Ascobolaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1863 r. Frederick Currey na gliniastej ziemi w Anglii i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonimy:

  • Ascobolus microspermus (Speg.) Mussat 1901
  • Ascobolus viridis subsp. microspermus Speg. 1881[2].

Morfologia

edytuj

Askokarpy typu apotecjum o średnicy do 6 mm, beztrzonowe, lekko małżowinowo-krążkowate. Powierzchnia wewnętrzna (hymenialna) gładka, żółta, zielonkawa lub oliwkowożółta, z ciemnymi plamkami dojrzałych worków. Powierzchnia zewnętrzna tej samej barwy, bez ciemnych worków, oprószona. Brzeg dobrze zróżnicowany, jaśniejszy, nieco nieregularny. Miąższ bladożółty, woskowaty[3].

Worki cylindryczno-maczugowate, ośmiozarodnikowe, dwurzędowe z pastorałkami, około 300 × 30 µm. Wstawki cylindryczne, bardzo rozwidlone, zarówno u podstawy, jak i na pozostałych poziomach, z wieloma przegrodami, kręte, zgrubiałe na wierzchołku i otoczone żółto-zielonym żelem. Askospory średnio 31,1–35,6 × 12,6 μm, Q = 2,3–2,6, wrzecionowate, w młodym wieku szkliste i gładkie, w stanie dojrzałym fioletowe i brązowawe, ornamentowane grubymi, ciemniejszymi prążkami o różnej długości i szerokości do 2 μm szerokości, biegnącymi wzdłuż dłuższej osi zarodników[3].

Charakterystycznymi cechami A. viridis są wrzecionowate zarodniki pokryte szerokimi, podłużnymi, równoległymi grzbietami, żółte hymenium żółty, oprószona, ale nie owłosiona zewnętrzna powierzchnia. Wrzecionowate zarodniki z ostrymi końcami ma również A. epimyces, ale mniejsze, a pokrywające je grzbiety są wąskie i połączone z sobą. A. furfuraceus ma elipsoidalne zarodniki, fioletowe z jaśniejszymi smugami, zarówno podłużnymi, jak poprzecznymi i łączącymi się z sobą[3].

Zasięg występowania i siedlisko

edytuj

Podano stanowiska Ascobolus viridis w Europie, Azji, Ameryce Północnej i Południowej[4]. W Polsce M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła 5 stanowisk[5], w późniejszych latach podano następne[6].

Grzyb saprotroficzny występujący na szczątkach roślinnych[5].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-12-02] (ang.).
  2. Index Fungorum [online] [dostęp 2023-12-02] (ang.).
  3. a b c Miguel A. Ribes, Ascobolus viridis [online] [dostęp 2023-12-02] (hiszp.).
  4. Występowanie Ascobolus viridis na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-12-02].
  5. a b Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 18, ISBN 978-83-89648-46-4.
  6. Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-12-02] (pol.).