Ben Reitman
Ben Lewis Reitman (ur. 1879 w Saint Paul, zm. 1943 w Chicago) – amerykański lekarz i działacz anarchistyczny nazywany „King of the Hobos”. Współcześnie jest najbardziej znany z faktu bycia jednym z kochanków Emmy Goldman.
 Ben Reitman między 1910 a 1915 | |
| Pełne imię i nazwisko |
Ben Lewis Reitman |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Małżeństwo |
Mae Schwartz, |
| Partner |
Emma Goldman, |
| Dzieci |
Helen, |
Reitman był ekstrawagancką i ekscentryczną postacią. Emma Goldman opisuje swoje pierwsze spotkanie z Reitmanem w autobiografii Living My Life[1]:
Jego oczy były brązowe, duże i rozmarzone. Jego usta, odsłaniające piękne zęby, gdy się uśmiechał, były pełne i namiętne. Wyglądał na przystojnego brutala. Jego dłonie, wąskie i białe, wykazywały osobliwą fascynację. Jego paznokcie, podobnie jak włosy, zdawały się walczyć z mydłem i szczoteczką. Nie mogłam oderwać oczu od jego dłoni. Wydawał się z nich emanować dziwny urok, pieszczący i poruszający...
Biografia edytuj
Reitman urodził się 1879 w Saint Paul w stanie Minnesota w rodzinie biednych żydowskich imigrantów z Rosji i dorastał w Chicago. W wieku dziesięciu lat został włóczęgą, ale wrócił do Chicago i pracował w laboratorium poliklinicznym jako „chłopiec laboratoryjny”. W 1900 wstąpił do College of Physicians and Surgeons w Chicago, kończąc studia medyczne w 1904. W tym czasie był krótko żonaty z Mae Schwartz; mieli razem córkę[2] „Jan Gay” (Helen Reitman), która potem stała się pisarką, rzeczniczką nudyzmu i założycielką klubu nudystów Out-of-Door Club w Highland[3][4][5].
Pracował jako lekarz w Chicago, oferując usługi bezdomnym, prostytutkom, biednym i innym wyrzutkom. Dokonywał również zabiegu aborcji, który w tamtym czasie był nielegalny[2]. W 1907 Reitman stał się znany jako „King of the Hobos”(pol. Król włóczęg), kiedy otworzył filię Hobo College w Chicago, która stała się największym z centrów International Brotherhood Welfare Association, zajmujących się edukacją migrantów, organizacją polityczną i opieką społeczną[6]. Reitman poznał Emmę Goldman w 1908, kiedy zaproponował jej, by wygłosiła przemówienie w Hobo Hall na uczelni. W ten sposób rozpoczęli romans, który Goldman opisała jako „wielką pasję” jej życia[1]. Oboje podróżowali razem przez prawie osiem lat, pracując na rzecz antykoncepcji, wolności słowa, praw pracowniczych oraz idei anarchizmu.
W tym czasie para zaangażował się w walkę o wolność słowa w San Diego w 1912-1913. Reitman został porwany przez tłum, ciężko pobity, osmolony i upierzony, naznaczony napisem „IWW”[1]. Kilka lat później para została aresztowana w 1916 na mocy prawa Comstocka za propagowanie kontroli urodzeń, a Reitman spędził sześć miesięcy w więzieniu[7].
Obaj wierzyli w wolną miłość, ale zachowanie Reitmana wzbudzało u Goldman uczucie zazdrości[7]. Ożenił się ponownie, gdy jedna z jego kochanek zaszła w ciążę; ich syn urodził się, kiedy Reitman był w więzieniu. Związek z Goldman zakończyli wspólnie w 1917, po zwolnieniu Reitmana z więzienia[2].
Reitman wrócił do Chicago, ostatecznie współpracując z tym miastem, tworząc w latach trzydziestych Towarzystwo Zapobiegania Chorobom Wenerycznym. Jego druga żona zmarła w 1930, a Reitman ożenił się po raz trzeci z Rose Siegal. Później poważnie związał się z Mediną Oliver, para miała cztery córki: Mecca, Medina, Victoria i Olive[1].
Śmierć edytuj
Zmarł w Chicago na atak serca w wieku sześćdziesięciu czterech lat. Został pochowany na cmentarzu Waldheim (obecnie Forest Home Cemetery) w Forest Park w Chicago[8].
Ciekawostka edytuj
Film Wagon towarowy Bertha w reżyserii Martina Scorsese został luźno oparty na powieści Reitmana – Sister of the Road: The Autobiography of Boxcar Bertha[9].
Dzieła Reitmana edytuj
Bibliografia edytuj
- ↑ a b c d Emma Goldman, Living My Life, Penguin Classics, 2006, ISBN 978-0-14-243785-8.
- ↑ a b c Ben Lewis Reitman Papers [online], University of Illinois at Chicago, 7 marca 2008 [dostęp 2021-03-04] [zarchiwizowane z adresu 2008-03-07] (ang.).
- ↑ 1932, JAN GAY, ON GOING NAKED, FALSTAFF PR,PRIVATE PRINT! LIM/NUMBERED/SIGNED!! [online], Worthpoint [dostęp 2021-03-04] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
- ↑ THE NUDIST Vol. 02, No. 07, October [stated; otherwise identical to September issue]: (1933) [online], www.abebooks.co.uk [dostęp 2021-03-04] [zarchiwizowane z adresu 2021-03-04] (ang.).
- ↑ Helen (Jan) Gay [online], Geni Family Tree [dostęp 2021-03-04] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-04] (pol.).
- ↑ Emma Goldman - Love & Sexuality - Ben Reitman [online], Jewish Women's Archive [dostęp 2021-03-04] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-16] (ang.).
- ↑ a b Alice Wexler, Emma Goldman: an intimate life, New York: Pantheon Books, 1984, ISBN 978-0-394-52975-2 [dostęp 2021-02-16] (ang.).
- ↑ Walter Roth, Looking Backward: True Stories from Chicago's Jewish Past, Chicago Review Press, 1 sierpnia 2005, ISBN 978-0-89733-827-1 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ Roger Ebert, Boxcar Bertha [online], rogerebert.suntimes.com [zarchiwizowane z adresu 2008-12-12] (ang.).
- ↑ The second oldest profession : a study of the prostitute's "business manager", New York: The Vanguard Press, 1931, OCLC 1829435 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ Book Reviews, „European Journal of American Culture”, 23 (1), 2004, s. 63–72, DOI: 10.1386/ejac.23.1.63/0 [dostęp 2021-03-04] [zarchiwizowane z adresu 2021-03-04] (ang.).
- ↑ Ruth Kovacs, Boxcar Bertha story [online], theportlandalliance.org [dostęp 2021-03-04] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-06] (ang.).
- ↑ Martha Lynn Reis, Hidden histories, Ben Reitman and the "outcast" women behind Sister of the Road: the autobiography of Box-Car Bertha, 2000, OCLC 62802483 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
Zewnętrzne linki edytuj
- The more things stay the same (film dokumentalny o Benie Reitmanie) (ang.)
- Ben Reitman. recollectionbooks.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-24)]. na stronie Anarchist Encyclopedia (ang.)
- Ben Lewis Reitman Papers (listy i dokumenty od 1907 do 1989). uic.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-07)]., University of Illinois w Chicago (ang.)