Bente Kahan (ur. 23 września 1958 w Oslo) – norweska piosenkarka, aktorka, dramatopisarka[1], związana z Wrocławiem. Jest obecnie jedną z czołowych wykonawczyń pieśni żydowskich w Europie.

Bente Kahan
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

23 września 1958
Oslo

Zawód

piosenkarka i aktorka

Współmałżonek

Aleksander Gleichgewicht

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Strona internetowa

Życiorys

edytuj

Ojciec Bente Kahan, rabin Hermann Kahan (Chaim Hersh Kahan, ur. 15 lutego 1926, zm. 13 lutego 2020) pochodził z rumuńskiego miasta Sighet[2]. Jego przodkowie pochodzili z Andaluzji, a na przestrzeni wieków zamieszkiwali Niemcy, Francję, Polskę i Czechy[3]. On sam po II wojnie światowej, przez Węgry i Francję, wyemigrował do Norwegii. Rodzina matki artystki, Ester Kahan z domu Dante (ur. 30 września 1930, zm. 27 marca 2004), pochodziła z Litwy, lecz na skutek antysemickich prześladowań wyemigrowała do Norwegii i Szwecji[3].

Po zakończeniu studiów aktorskich w Tel Awiwie i Nowym Jorku zaczęła występować na scenach klasycznego teatru Habima, Teatru Narodowego w Izraelu oraz Teatru Narodowego w Norwegii. W 1990 roku założyła Teater Dybuk Oslo, którego celem jest rozpowszechnianie kultury i muzyki europejskich Żydów poprzez teatr i muzykę.

Od 2001 mieszka we Wrocławiu, gdzie założyła Fundację Bente Kahan, prawnie zarejestrowaną w 2006 roku. Jej głównym zadaniem jest przedstawienie żydowskiej kultury i historii szerszej publiczności, głównie we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku, oraz odnowienie zabytkowej synagogi pod Białym Bocianem. W 2006 roku za swoją działalność na rzecz miasta Bente Kahan została odznaczona Nagrodą Prezydenta Miasta Wrocławia, a w 2017 roku – tytułem Honorowego Obywatela Wrocławia[4].

Bente Kahan jest żoną Aleksandra Gleichgewichta, z którym współpracuje artystycznie – wyreżyserowała we Wrocławiu swoje (napisane z Ellen Foyn Bruun) widowisko Głosy z Theresienstadt w jego tłumaczeniu. Jej córka Voja Gleichgewicht (ur. 5 stycznia 1994) z przyjaciółmi śpiewa na płycie: Voja and her friends – Sing with us in Yiddish. W roku 2011 przedstawiła nowy program zatytułowany „Ani Ma’Amin” z akompaniamentem elektrycznego jazzowego trio. Wystawiła go we Wrocławiu (Synagoga) i Wilnie.

18 września 2013 roku została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[5].

Monodramy

edytuj

Napisane wspólnie z Ellen Foyn Bruun:

  • Bessie – a Bluesical (1986)
  • Letter Without a Stamp (1988)
  • Voices from Theresienstadt (1995)

Dyskografia

edytuj
  • 2015: Only A Human Being. Bente Kahan Sings the Poetry of Tadusz Różewicz
  • 2005: Sing with us in Yiddish
  • 2000: Home
  • 1998: Bente Kahan & Di Gojim (muzyka klezmerska)[6]
  • 1997: Voices from Theresienstadt (wersja angielska)
  • 1996: Stimmen aus Theresientstadt (wersja niemiecka)
  • 1996: Stemmer fra Theresienstadt (wersja norweska)
  • 1992: Farewell Cracow
  • 1991: Yiddishkayt

Przypisy

edytuj
  1. Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 330-331.
  2. Guri Hjeltnes: Liv og levebrød: 'Du ble altså funnet i en likhaug. Aftenbladet.no, 24 lutego 2013. [dostęp 2016-11-27]. (norw.).
  3. a b Roman Pawłowski: Bente Kahan. Wysokieobcasy.pl, 15 marca 2002. [dostęp 2016-11-27].
  4. Święto Wrocławia: Tytuł Honorowego Obywatela trafił do trzech osób [NAZWISKA] [online], Gazeta Wrocławska, 24 czerwca 2017 [dostęp 2023-10-03] (pol.).
  5. Odznaczenia dla działaczy organizacji pozarządowych.
  6. Bente-Kahan-Di-Gojim [online], discogs.com [dostęp 2022-06-08] (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj