Białogrzybówka gipsowa
Białogrzybówka gipsowa (Hemimycena cucullata (Pers.) Singer) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae)[1].
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
białogrzybówka gipsowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Hemimycena cucullata (Pers.) Singer Persoonia 2(1): 20 (1961) | |
.jpg)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hemimycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował Christiaan Hendrik Persoon w 1801 r. jako Agaricus cucullatus, do rodzaju Hemimycena przeniósł go Rolf Singer w 1961 r.[1]
- Agaricus cucullatus Pers. 1801
- Agaricus gypseus Fr. 1838
- Helotium cucullatum (Pers.) Redhead 1982
- Hemimycena cucullata var. aureo-ochrascens E. Ludw. 2012
- Hemimycena cucullata (Pers.) Singer 1961 var. cucullata
- Hemimycena gypsea (Fr.) Singer 1943
- Marasmiellus gypseus (Fr.) Singer 1951
- Mycena cucullata (Pers.) Bon & Chevassut 1973
- Mycena cucullifera Romagn. 1992
- Mycena gypsea (Fr.) Quél. 1873
- Trogia gypsea (Fr.) Corner 1966[2].
Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
edytujŚrednica 1–3 cm, kształt początkowo stożkowaty, później wypukły z tępym garbem. Brzeg lekko żłobkowany, powierzchnia naga, gładka o barwie śnieżnobiałej lub kremowobiałej, środek często z jasnożółtym odcieniem. Jest niehigrofaniczny[4].
Bardzo gęste i przyrośnięte do trzonu z ząbkiem, białe[5].
Wysokość 2–5 cm, grubość 1 mm, kruchy, u nasady występują białe włoski grzybni. Powierzchnia gładka, lśniąca, tej samej barwy co kapelusz[4].
Cienki, kremowobiały. Ma łagodny smak i delikatnie ziołowy zapach[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki wrzecionowate, o rozmiarach 3–11,7 × 4–5 μm, cienkościenne, hialinowe. Podstawki o rozmiarach 20–27 × 6–8 μm, 4-zarodnikowe, wąsko zgrubiałe. Cheilocystydy o rozmiarach 25–31 × 4–7 μm z tępym wierzchołkiem, bezbarwne i cienkościenne. Pleurocystyd i pilocystyd brak. Kaulocystydy o rozmiarach 26–30 × 5–6 μm, cylindryczne, o zmiennym wyglądzie. Strzępki w zewnętrznej warstwie owocnika proste, cylindryczne, bezbarwne, cienkościenne. Mają długość 20–40 μm i grubość 5,5–8 μm[5].
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje głównie w Europie, poza tym kontynentem opisano występowanie tego gatunku tylko w Kamerunie w Afryce[6]. W Europie Środkowej jest pospolity[4], W Polsce prawdopodobnie też. Nie jest znane dokładniej jego rozprzestrzenienie i częstość występowania, ale nie jest zagrożony, w literaturze mykologicznej podano wiele jego stanowisk[3].
Saprotrof. Rozwija się na świeżej ziemi w lasach liściastych, na składach drzewnych, na wysypiskach śmieci, w szklarniach. Rośnie wśród opadłych liści, gałązek, mchów, szczególnie w miejscach bogatych w substancje organiczne[4][3].
Gatunki podobne
edytujJest w Polsce wiele gatunków białych białogrzybówek, ale wszystkie są mniejsze, o średnicy kapelusza poniżej 1,5 cm. Białogrzybówka gipsowa jest największa wśród wszystkich białogrzybówek występujących w Europie[4]. Najbardziej do niej podobna jest białogrzybówka mleczna (Hemimycena lactea), lecz jest mniejsza, ma bardziej luźne blaszki i rośnie tylko na igliwiu[7].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2015-12-10] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-12-10] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ a b E.F. Malysheva, O.V. Morozova, Notes on Hemimycena from European Russia, „Czech Mycol.”, 61 (1), 2009, s. 27–71.
- ↑ Występowanie białogrzybówki gipsowej na świecie (mapa) [online], Discover Life Maps [dostęp 2014-04-18].
- ↑ Hemimycena cucullata [online] [dostęp 2015-12-10].