Białucha arktyczna
Białucha arktyczna[4], białucha[5][6], wal biały[5][6] (Delphinapterus leucas) – gatunek ssaka z rodziny narwalowatych (Monodontidae). Występuje w wodach Arktyki (zarówno płytkich, przybrzeżnych, jak i głębokich, oddalonych od lądu), choć zdarza jej się zapuszczać w górę rzek, niekiedy nawet na znaczne odległości. W 1966 udokumentowano przypadek dopłynięcia jednego osobnika rzeką Ren aż do Bonn w Niemczech[7]. Gatunek ten jest niekiedy poławiany dla mięsa, tłuszczu oraz skór[5].
| ||
| Delphinapterus leucas[1] | ||
| (Pallas, 1776) | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Podkrólestwo | Bilateria | |
| (bez rangi) | wtórouste | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Infratyp | żuchwowce | |
| Nadgromada | czworonogi | |
| Gromada | ssaki | |
| Podgromada | żyworodne | |
| Infragromada | łożyskowce | |
| Rząd | Cetartiodactyla | |
| (bez rangi) | walenie | |
| (bez rangi) | zębowce | |
| Rodzina | narwalowate | |
| Rodzaj | białucha | |
| Gatunek | białucha arktyczna | |
| Synonimy | ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
| ||
Pojedynczy osobnik może osiągać masę od 400 kg do 1,5 tony[potrzebny przypis] oraz długość około 4 m. Jego górna część głowy jest zaokrąglona, natomiast w szczęce występuje 30–38 zębów. Tuż po urodzeniu ciało młodych jest szaroniebieskie, a niekiedy nawet ciemnoniebieskie. Z biegiem czasu jednak jaśnieje. Osobniki 4–5 letnie są już zazwyczaj kremowe lub całkowicie białe[5].
Zwierzęta te żyją w niewielkich grupach, liczących zwykle maksymalnie 5–10 osobników. Żywią się rybami, skorupiakami oraz głowonogami[5].
SystematykaEdytuj
Takson po raz pierwszy opisany naukowo przez P.S. Pallasa w 1776 roku pod nazwą Delphinus leucas[8]. Jako miejsce typowe autor wskazał północno-wschodnią Syberię (niem. „die im Obischen Meerbusen”)[8]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Delphinapterus – białucha[4], utworzonego przez B. G. de Lacépède w 1804 roku[9].
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c d e Delphinapterus leucas, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Delphinapterus leucas. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 18 stycznia 2010]
- ↑ L. Lowry, R. Reeves, K. Laidre, Delphinapterus leucas, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015 [online], wersja 2015.2 [dostęp 2015-09-17] (ang.).
- ↑ a b Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 189. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ a b c d e Encyklopedia Audiowizualna Britannica. Zoologia I: A–O. Poznań: Axel Springer Polska, 2006, s. 16. ISBN 978-83-60563-05-2.
- ↑ a b K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, G. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 24, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ https://www.spiegel.de/geschichte/beluga-wal-von-1966-moby-dick-vom-rhein-a-1092621.html
- ↑ a b P. S. Pallas: Reise durch verschiedene Provinzen des Rußischen Reichs. Cz. 3. St. Petersburg: Gedruckt bey der kayserlichen Academie der Wissenschaften, 1776, s. 85 (przypis). (niem.)
- ↑ B. G. de Lacépède: Histoire naturelle des cétacées. Paryż: Plassan, 1804, s. xli. (fr.)