Wikipedia

Bielów (Mirocice)

Dobra ziemskie Benedyktynów łysogórskich
Zobacz też: Bielów w innych znaczeniach tej nazwy.

Bielów – część wsi Mirocice w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Nowa Słupia[3][4].

Bielów
część wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

kielecki

Gmina

Nowa Słupia

Część miejscowości

Mirocice

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

26-006[2]

Tablice rejestracyjne

TKI

SIMC

0255480

Położenie na mapie gminy Nowa Słupia
Mapa konturowa gminy Nowa Słupia, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Bielów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Bielów”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Bielów”
Położenie na mapie powiatu kieleckiego
Mapa konturowa powiatu kieleckiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Bielów”
Ziemia50°53′05″N 21°02′05″E/50,884722 21,034722[1]

W latach 1975–1998 Bielów administracyjnie należał do województwa kieleckiego.

W roku 1442 w powiecie sandomierskim[5]. Od 1819 w powiecie opatowskim[6]. Od 1470-80 parafia Nowa Słupia (Długosz L.B. II 463, 490).

Początkowo własność szlachecka, następnie konwentu świętokrzyskiego do czasów kasaty klasztoru.

Nazwy lokalne wsi w dokumentach źródłowych: 1369 „Bellow”, 1390, 1444 „Below”, 1414, 1433 „Byelow”, 1437, 1439, 1440, 1441, 1442 „Byelow”, „Byelyow,” 1442, 1449 „Bielow”, 1446 „Byelowska”, 1450 „Byelyow”, „Byelyowiensem”, „Byelowiensem”, 1470-80 „Byelow”, „Byelyow”, „Wyelow”, 1495 „Vilewo”, „Vylewo” [!], 1504 „Byelyow”, „Bijelow”, 1510 „Bÿelow”, 1529, 1530, 1531 „Byelow”, 1532 „Bÿeloff”, 1540 „Byelyow”, 1553 „Bielow”, 1564-5 „Bylyow”, 1569, 1571 „Bieliow”, 1577 „Bielow”, 1578 „Biellow”, 1629 „Bielow”, 1650, 1651 „Bielow”, w Bielowie, Biełowianie, 1789 „Bilow”, 1819 „Bielów”, 1827 „Bilów”[7][8][9].

W wieku XV także „Wilewo” (nazwa używana przez Długosza), jeszcze w XIX wieku używano zamiennie nazwy Bielów i Bilów. Ostatecznie po roku 1827 utrwaliła się obecnie brzmiąca nazwa wsi Bielów.

Topografia okolic, opisanie granic

edytuj
  • 1437 – do Bielowa włączona zostaje część Bostowa, mianowicie cała w Dębnicy, z zaroślami, lasami, łąkami[10], a także dąbrowa (merica) z rolą w Bostowie, od granic klasztorowi świętokrzyskiemu do rzeczki Dębnicy („Dambnicza” – obecnie potok Dębianka.)[11][12],
  • 1439 – granica z należącymi do klasztoru Mirocicami prowadzi od narożnicy między Bostowem, Bielowem i Mirocicami wzdłuż rzeczki Pokrzywianki (Koprzywianka), omijając staw Bartłomieja z Bielowa brzegiem do starego kopca granicznego przy drodze z Mirocic do młyna Bartłomieja z Bielowa naprzeciw grobli wyżej wymienionego stawu. Dalej wzdłuż potoku „Zaszronin” przez drogę ze → Słupi [Nowej] do Bodzentyna, do końca łąk należących do Mirocic w kierunku Bielowa, omijając mały staw położony koło dworu Bartłomieja, do ścieżki z Bielowa na Święty Krzyż, a stąd do wielkiego lasu k. góry [Łyśca] i dalej strumieniem do kopca granicznego między Huciskiem i Bielowem, następnie do dąbrowy (merica) Rudka należącej do klasztoru, gdzie koniec rozgraniczenia[13],
  • 1442 – granica między wsiami klasztorowi świętokrzyskiemu Bielów i Mirocice a częścią Bostowa należącą do Jana z Bostowa wiedzie w dużej odległości od granic posiadłości Niemierzy z Bostowa i jego braci oraz ich potomstwa, nie narusza granic włości klasztoru. Prowadzi do narożnicy, czyli „wjezdnicy”. wzdłuż znaków „alias pasmukem” do lasu, czyli łęgu, a stąd przez łęg do potoku Dębnica[14],
  • 1446 – do Bielowa włączone zostają łąki leżące między potokiem Dębnica płynącym z wsi Jeziorko a dziedzictwem „Bielowska”[15]
  • 1450 – do Bielowa włączone zostają zarośla należące do Jarosława z Bostowa, leżące koło stawu bielowsko-mirocickiego, ciągnące się od wiązu, który rozdziela działy Jana, brata stryjecznego Jarosława, i śp. Niemierzy jego brata rodzonego, dalej od strony wiązu (wyanz) i w górę do dębu, a następnie w dół do stawu[16],
  • 1470-80 – graniczy z Jeziorkiem, Bostowem, Baszowicami, Słupią Nową (Długosz L.B. III 233),
  • 1696 – Michał Tymiński z Bostowa wyprocesował od klasztoru świętokrzyskiego grunty przy drodze bostowskiej za wiązem, aż do grobli stawu bielowskiego[17],
  • 1801 – graniczy z Jeziorkiem[18].

Kalendarium własności, przywileje i obciążenia ekonomiczne

edytuj

Własność szlachecka, od 1441 r. (czy w całości?, nie ma co do tego pewności – przypis autorów słownika) klasztoru świętokrzyskiego

  • 1369 – Piotr z Bielowa wymieniony wśród familii Stefana opata świętokrzyskiego[19]
  • 1390 – bracia Jan, Pietrasz i Marcin, synowie Cedra, sprzedają Paszkowi z Bostowa swoją część Bielowa za 40 grzywien[20][21][22];
  • 1414 – dziedzicem jest Piotr z Bielowa herbu Ostoja[23];
  • 1433 – dziedzicem jest Jan z Bielowa[24]
  • 1404 – Jachna wdowa po Paszku z Bostowa z dziećmi Katarzyną, Elżbietą, Mikołajem i Paszkiem odstępują Bartłomiejowi synowi Jachny całą część w Bielowie z młynem i stawem oraz sołectwo w Krzyżu[25].
  • 1404 – 1450 – dziedzicem jest Bartłomiej Bostowski z Bielowa i Bostowa herbu Bielawa (w rzeczywistości Bielina) (Długosz L.B. II 463 III 233)[26][27][28][29][30],
  • 1414 – sąd ziemi sandomierskiej stwierdza na podstawie wpisu do księgi sądowej, że Bartłomiej z Bielowa kupił od Heleny wdowie po Macieju z Nieczmirza [?] jej część matczyną w Bielowie za 20 grzywien[31][32][33],
  • 1437 – Bartłomiej z Bielowa kupił od Jana z Bostowa część Bostowa zwaną Dębnica za 40 grzywien[34] oraz od tegoż za tę samą sumę dąbrowę z rolą w Bostowie[11][12], a od Elżbiety żony Piotra z Iłży część Bielowa za 20 grzywien[35],
  • 1439 – Bartłomiej z Bielowa zobowiązuje się zwrócić klasztorowi świętokrzyskiemu 37 grzywien do najbliższego Bożego Narodzenia [25 XII][36],
  • 1440 – tenże Bartłomiej kupuje za 100 grzywien od swego bratanka Niemierzy z Bostowa część Bielowa, którą za taką samą sumę nabył kiedyś od Jana s. Wawrzyńca z Bielowa Mikołaj, ojciec Niemierzy[37],
  • 1441 – Bartłomiej z Bielowa kwituje (z należnych im z tytułu dziedziczenia część Bielowa) swoim córkom: Jachnie żonie Mikołaja z Łazisk[38], Katarzynie, żonie Mikołaja Kazuskiego (ib. 1059)[39] i Małgorzacie, żonie Tomasza z Kochowa[40],
  • 1441 – Bartłomiej z Bielowa z żoną Heleną sprzedaje za 700 grzywien klasztorowi świętokrzyskiemu wieś Bielów wraz z tym, co kupił od swego bratanka Jana z Bostowa, transakcję zatwierdził król[41] (Długosz L.B. II 463 III 233),
  • 1441 – Jan z Bostowa rezygnuje na rzecz klasztoru ze swych praw w Bielowie[42],
  • 1441 – Anna, żona Andrzeja z Warszowa (obecnie Warszówek), córka Bartłomieja z Bielowa, rezygnuje za odszkodowaniem ze swych praw w Bielowie na rzecz klasztoru[43],
  • 1442 – własność jak Baszowice,
  • 1444 – szlachcic Mikołaj z Bielowa[44],
  • 1446 – Niemierza z Bostowa w połowie darowuje, w drugiej połowie sprzedaje za 23 grzywien klasztorowi świętokrzyskiemu łąki między potokiem Dębnica i dziedzictwem bielowskim[45],
  • 1450 – Jarosław z Bostowa w połowie darowuje, w drugiej połowie sprzedaje za 12 grzywien klasztorowi świętokrzyskiemu zarośla koło stawu bielowsko-mirocickiego[16],
  • 1470-80 – własność klasztoru świętokrzyskiego, który otrzymał go z nadania bezdzietnego Bartłomieja Bostowskiego herbu Bielawa lub Bielów 5 łanów kmiecych, 1 zagroda z rolą, 4 stawy: „Nalanszny”, „Orzeszny”, „Forzstkonis” oraz młyn klasztorny ze stawem i rolą. Kmiecie płacą po 1 wiardunek czynszu, dają po 30 jaj, 2 koguty oraz sep: po 2 korce żyta i 3 korce owsa, pracują po 1 dniu tygodniu własnym wozem lub pługiem, odrabiają powabę wiosenną i zimową. Młynarz płaci z roli 4 grzywny czynszu oraz miele zboże klasztorne (Długosz L.B. III 233 II 463, 490),
  • 1495 – Jakub Drozdowski z Wilewa odstępuje Janowi synowi Abrahama część Wilewa, którą otrzymał od Katarzyny, córki Pawła Pachnickiego z Wilewa[46], in dorso „in Bielow”[a],
  • 1504 – pobór z 2,5 łana i od 1 zagrodników[47], podobnie w roku 1506,
  • 1510 – pobór z 2 łana[48],
  • 1529 – należy do stołu konwentu, daje 1 grzywnę czynszu[49],
  • 1529 – własność klasztoru świętokrzyskiego, pobór z 2,5 łana i karczmy,
  • 1530-2 pobór z 2 łanów i karczmy[50],
  • 1553 – pobór płacono jak w Baszowicach,
  • 1564-5 własność klasztoru[51],
  • 1569, 1571 – własność opata, pobór z 2,5 łana i od 1 zagrodnika z ogrodem, karczma nie płaci poboru[52],
  • 1577 – własność opata, pobór od 5 kmieci na 2,5 łanach, 1 zagrodnik z ogrodem, karczma opustoszała[53]
  • 1578 – własność konwentu, pobór od 5 kmieci na 2,5 łanach i 1 zagrodnika z rolą[54][55],
  • 1629 – własność konwentu, pobór od 6 kmieci na 2,5 łanach i 1 zagrodnika z rolą[56],
  • 1650 – konwent świętokrzyski daje pobór z 8 domów, od 6 kmieci na 2,5 ł. i 1 zagrodnika z rolą[57],
  • 1651 – należy do stołu konwentu, 5 kmieci 3 zagrodników, 2 chałupników, 1 tkacz. Powinności poddanych tak jak w Baszowicach. Tkacz płacił 10 florenów i 2 grosze czynszu, pomocne z innymi, teraz przyjął rolę, z której odrabia 1 dzień tygodniowo[58],
  • 1662 – własność konwentu, pogłówne od 59 mieszkańców[59],
  • 1673 – pogłówne od 51 mieszkańców[60],
  • 1674 – pogłówne od 46 mieszkańców[61],
  • 1691-1692 – płacone jak w Baszowicach,
  • 1787 – Bielów liczył 58 mieszkańców (Spis I 399 118),
  • 1819 – należy do stołu konwentu[62],
  • 1827 – posiadał 10 domów i 91 mieszkańców (Tabela I 23).

Kościół, dziesięciny

edytuj

Dziesięcina należy do plebana w Świętomarzy.

  • 1470-80 – z całej wsi dziesięcina snopowa i konopna wartości do 5 grzywien dowożą plebanowi ze Świętomarzy (Długosz L.B. II 463, 490 III 233)
  • 1529 – dziesięcina snopowa wartości 4 grzywien należy do plebana ze Świętomarzy[63]
  • 1533 – pleban ze Świętomarzy bezskutecznie domaga się od klasztoru świętokrzyskiego 4 garnców wina rocznie za dziesięcinę z gruntów młynarskich w Bielowie[64]
  • 1540 – dziesięcina należy do plebana Świętomarzy[65]
  • 1822 – dziesięcina snopowa należy do tegoż plebana[66]

Uwagi

edytuj
  1. ↑ „Uwaga autorska Słownika historyczo-geograficznego” – Dokument ten, o ile odnosi się do Bielowa – na co wskazuje zapiska dorsalna – dowodzi, wspólnie ze wzmianką z 1444 r., że w 1441 r. jakiś niewielki dział Bielowa nie został przekazany klasztorowi świętokrzyskiemu Prawdopodobnie wchłonął go później pobliski, nadal szlachecki, Bostów. Warta uwagi jest forma nazwy (Wilewo), pojawiająca się także w Długosz L.B.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 5671
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 786 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  5. ↑ Kodeks Dypl. Małopolski ↓, s. IV 1434.
  6. ↑ Gacki ↓, s. 254.
  7. ↑ Nieckuła 1971 ↓, s. 26.
  8. ↑ Kopertowska 1984 ↓, s. K 79.
  9. ↑ Nazwy miejscowe Polski ↓, s. I 180/1.
  10. ↑ Zbiór dokumentów Małopolskich ↓, s. II 496.
  11. ↑ a b Kodeks Dypl. Małopolski ↓, s. IV 1329.
  12. ↑ a b Archiwum Główne ↓, s. 1822.
  13. ↑ Kodeks Dypl. Małopolski ↓, s. IV 1351.
  14. ↑ Kodeks Dypl. Małopolski ↓, s. IV 1424.
  15. ↑ Zbiór dokumentów Małopolskich ↓, s. T.III 746.
  16. ↑ a b Zbiór dokumentów Małopolskich ↓, s. III 855.
  17. ↑ Gacki ↓, s. 241.
  18. ↑ Lefebvre ↓, s. V/6 173v.
  19. ↑ Kodeks Dypl. Małopolski ↓, s. III 830.
  20. ↑ Kodeks Dypl. Małopolski ↓, s. III 1006.
  21. ↑ Hube ↓, s. 13.
  22. ↑ Archiwum Główne ↓, s. 1799.
  23. ↑ Liber formularum ↓, s. 8 626.
  24. ↑ Archiwum skarbu ↓, s. 3 13 s. 52.
  25. ↑ Zbiór dokumentów Małopolskich ↓, s. I 260.
  26. ↑ Archiwum skarbu ↓, s. 3 68.
  27. ↑ ZL ↓, s. X 279.
  28. ↑ SHGL ↓, s. 223.
  29. ↑ Kodeks Dypl. Małopolski ↓, s. IV 1351, 1389, 1392, 1060, 1510.
  30. ↑ Zbiór dokumentów Małopolskich ↓, s. III 854.
  31. ↑ Kodeks Dypl. Małopolski ↓, s. IV 1147.
  32. ↑ Hube ↓, s. 22.
  33. ↑ Archiwum Główne ↓, s. 1807.
  34. ↑ Zbiór dokumentów Małopolskich ↓, s. III 496.
  35. ↑ Kodeks Dypl. Małopolski ↓, s. IV 1337.
  36. ↑ Kodeks Dypl. Małopolski ↓, s. IV 1355.
  37. ↑ Kodeks Dypl. Małopolski ↓, s. IV 1376.
  38. ↑ Kodeks Dypl. Małopolski ↓, s. IV 1390.
  39. ↑ Archiwum Główne ↓, s. 1834.
  40. ↑ Kodeks Dypl. Małopolski ↓, s. IV 1410.
  41. ↑ Kodeks Dypl. Małopolski ↓, s. IV 1403,1406.
  42. ↑ Kodeks Dypl. Małopolski ↓, s. IV 1423.
  43. ↑ Archiwum Główne ↓, s. 1841.
  44. ↑ Acta officialatus ↓, s. VI 733.
  45. ↑ Zbiór dokumentów Małopolskich ↓, s. III 746.
  46. ↑ Archiwum Główne ↓, s. 1883.
  47. ↑ Archiwum skarbu ↓, s. I/7 10v,33v,100v.
  48. ↑ Archiwum skarbu ↓, s. 128v I/10 20v.
  49. ↑ Liber retaxationum ↓, s. 350.
  50. ↑ Archiwum skarbu ↓, s. I/10 216v,218v,461v,463,598.
  51. ↑ Lustracja woj.sandom. ↓, s. 1564-5,329.
  52. ↑ Archiwum skarbu ↓, s. I/7 265,339,410v.
  53. ↑ Archiwum skarbu ↓, s. 583v, 587v.
  54. ↑ Archiwum skarbu ↓, s. I/10 775v.
  55. ↑ Pawiński 1886 ↓, s. 192.
  56. ↑ Rejestr poborowy ↓, s. 1629 63.
  57. ↑ Archiwum Główne ↓, s. nab.936 9-9v.
  58. ↑ Archiwum Główne ↓, s. 10,17-7v.
  59. ↑ Archiwum skarbu ↓, s. I/67 32v,35.
  60. ↑ Archiwum skarbu ↓, s. 238v.
  61. ↑ Archiwum skarbu ↓, s. 408v,461.
  62. ↑ Akta okupacji klasztoru ↓, s. 6v,54.
  63. ↑ Liber retaxationum ↓, s. 353.
  64. ↑ Gacki ↓, s. 276.
  65. ↑ BPAN ↓, s. rps 6560 46.
  66. ↑ Wiśniewski Iłża ↓, s. 297.

Bibliografia

edytuj
  • Bielów, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk [dostęp 2014-04-29].
  • Archiwum Skarbu Koronnego, dział w Archiwum Główne, „Archiwa Państwowe”.
  • Lustracja województwa sandomierskiego 1564-1565, wyd. W. Ochmański, Wr. 1963.
  • Archiwum Główne Akt Dawnych w W.; jeśli nie zaznaczono inaczej, cyfra arabska oznacza numer dokumentu ze zbioru dokumentów pergaminowych, „Archiwa Państwowe”.
  • A. Pawiński, Polska XVI w. pod względem geograficzno-statystycznym. Małopolska, t. III-IV, „Źródła dziejowe” (14-15), Warszawa 1886.
  • Księga dochodów beneficjów diecezji krakowskiej z roku 1529 (tzw. Liber retaxationum), wyd. Z. Leszczyńska-Skrętowa, 1968, „Liber retaxationum”.
  • Matricularum Regni Poloniae Summaria, t. I-V/l, wyd. T. Wierzbowski, W. 1905-1919; t. V/2, wyd. J. Płocha, A. Rybarski, I. Sułkowska, W. 1961, „Poloniae Summaria”.
  • Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. I-IV, wyd. F. Piekosiński, „Poloniae Summaria”.
  • E. Wiśniowski, Prepozytura wiślicka do schyłku XVII w., Lublin: Preopozytura wiślicka, 1976.
  • J. Wiśniewski, Dekanat Iłżecki, Radom 1909–1911 (Historyczny opis kościołów).
  • Zbiór dokumentów katedry i diecezji krakowskiej, wyd. S. Kuraś, t. I-II, Lublin 1965-1973 I 138, „Diecezja krakowska”.
  • Szepiński, Notata quedam ex variis libris et manuscriptis per R.P. Bonifacium Szepiński..., przekład J. Gacki, „Pamiętnik Religijno-Moralny” ser. 2, 7, 1861, s. 136-151, 257-273, „Notata quedam ex variis libris”.
  • Lefebvre, Spicilegium sive Collectio veterum aliquot scriptorum qui in Poloniae bibliothecis delituerant..., t. I-VII, Rajhrad 1802, rps Brno, Statni Oblastni Archiv, Kloster Rajhrad, „Scriptorum qui in Poloniae libris”.
  • J. Jonston, Annales Archicoenobii Calvo-Montani..., t. I-III, „Annales Archicoenobii Calvo-Montani”.
  • J. Gacki, Benedyktyński klasztor na Łysej Górze, Benedyktyński klasztor na Łysej Górze.
  • Zbiór dokumentów Małopolskich, wyd. S. Kuraś i I. Sułkowska-Kurasiowa, t. I-VIII, Kr.-Wr. 1962-1975.
  • Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. I-IV, wyd. F. Piekosiński (Mon.MAe., 3, 9, 10, 17), Kr. 1876-1905. T. V, rps w Pracowni Słownika historyczno-geograficznego Małopolski w średniowieczu, Kr.
  • Franciszek Nieckuła, Nazwy miejscowe z sufiksem -ov-, -in- na obszarze Wielkopolski i Małopolski, Wrocław 1971.
  • Danuta Kopertowska, Nazwy miejscowe województwa kieleckiego. Nazwy miast i wsi, nazwy części miast i wsi oraz nazwy alei, placów, ulic i osiedli mieszkaniowych, Warszawa-Kraków 1984.
  • Nazwy miejscowe Polski. Historia - pochodzenie - zmiany, red. K. Rymut, t. I, A-B; t. II, C-D, Kr. 1996-1997.
  • R. Hube, Prawo polskie w 14. wieku. Sądy, ich praktyka i stosunki prawne społeczeństwa w Polsce ku schyłkowi 14. wieku ze źródeł współczesnych..., W. 1886, Dodatek.
  • Liber formularum ad ius Polonicum necnon canonicum spectantium in codice Regimontano asservatarum, wyd. B. Ulanowski, Kr. 1895, s. 169-256.
  • Akta Okupacji klasztoru świętokrzyskiego, 1819 r., ZDP rps 1456.
  • Biblioteka Polskiej Akademii Nauk w Kr, (skrót: BPAN).
  • Acta officialatus Cracoviensis, rps w AMetr.
  • RS 1629 - Z. Guldon, L. Stępkowski, Z. Trawicka, Rejestr poborowy powiatu sandomierskiego z roku 1629, „Teki Archiwalne” 21, 1989, s. 17-108, wyd. Teki Archiwalne, Kraków, (skrót: Rejestr poborowy).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bielów_(Mirocice)&oldid=74851730”