Biruang

Biruang
	Helarctos
	Horsfield, 1825
	; Przedstawiciel rodzaju – biruang malajski (H. malayanus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	psokształtne
Infrarząd	Arctoidea
Nadrodzina	Ursoidea
Rodzina	niedźwiedziowate
Podrodzina	Ursinae
Rodzaj	biruang
	Typ nomenklatoryczny
	Helarctos euryspilus Horsfield, 1825
Synonimy
	Helarctus: Gloger, 1841;
	Helarctus: Gloger, 1841;
Gatunki
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Biruang^[3] (Helarctos) – rodzaj ssaków drapieżnych z podrodziny Ursinae w obrębie rodziny niedźwiedziowatych (Ursidae).

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w południowej i południowo-wschodniej Azji^[4]^[5].

Morfologia edytuj

Długość ciała 100–150 cm, ogona około 3–7 cm; masa ciała 30–80 kg^[6]^[7].

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1825 roku brytyjski przyrodnik Thomas Horsfield w artykule na temat nowego gatunku niedźwiedzia opublikowanym na łamach The Zoological Journal^[1]. Na gatunek typowy Horsfield wyznaczył (oryginalne oznaczenie) biruanga malajskiego (H. malayanus).

Etymologia edytuj

Helarctos (Helarctus): gr. ελη elē ‘słoneczne ciepło’; αρκτος arktos ‘niedźwiedź’^[8].

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek^[9]^[7]^[4]^[3] :

Helarctos malayanus (Raffles, 1822) – biruang malajski

Opisano również plejstoceński wymarły gatunek z Azji^[10]:

Helarctos namadicus (Falconer & Cautley, 1868)

Uwagi edytuj

↑ Podgatunek H. malayanus.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Helarctos Horsfield, 1825.

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b T. Horsfield. Description of the Helarctos euryspilus; exhibiting in the Bear from the Island of Borneo, the type of a Subgenus of Ursus. „The Zoological Journal”. 2 (6), s. 221, 1825. (ang.).
↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 53. (niem.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 151. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 436. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Helarctos. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-19]. (ang.).
↑ D.L. Garshelis: Family Ursidae (Bears). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. 2009, s. 488–489. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 670. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 313, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-18]. (ang.).
↑ H. Falconer & P.T. Cautley. A description of the Plates in the ‘Fauna Antiqua Sivalensia’. „Palaeontological memoirs and notes”. 1, s. 552, 1868. (ang.).

[2] Podgatunek H. malayanus.

[3] Niepoprawna późniejsza pisownia Helarctos Horsfield, 1825.

[hor-1] T. Horsfield. Description of the Helarctos euryspilus; exhibiting in the Bear from the Island of Borneo, the type of a Subgenus of Ursus. „The Zoological Journal”. 2 (6), s. 221, 1825. (ang.).

[glo-4] C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 53. (niem.).

[miiz-5] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 151. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 436. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[msw-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Helarctos. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-19]. (ang.).

[hmw-8] D.L. Garshelis: Family Ursidae (Bears). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. 2009, s. 488–489. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[amw-9] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 670. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[pal-10] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 313, 1904. (ang.).

[mdd-11] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-18]. (ang.).

[fal&cau-12] H. Falconer & P.T. Cautley. A description of the Plates in the ‘Fauna Antiqua Sivalensia’. „Palaeontological memoirs and notes”. 1, s. 552, 1868. (ang.).

[3]

[1]

[a]

[b]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]