Bolesław Kuryłowicz

polski chemik

Bolesław Kuryłowicz (ur. 29 kwietnia 1891 w Petersburgu, zm. 27 listopada 1967 w Warszawie) – inżynier chemik-rolnik, profesor Uniwersytetu Poznańskiego, działacz społeczno-polityczny.

Bolesław Kuryłowicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

29 kwietnia 1891
Petersburg

Data i miejsce śmierci

27 listopada 1967
Warszawa

Profesor nauk rolniczych
Habilitacja

1945

Profesura

1960

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Odznaczenia
Medal 10-lecia Polski Ludowej

Życiorys

edytuj
 
Grób Bolesława Kuryłowicza na cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Urodził się w rodzinie Dawida, woźnego, i Eugrafii z Żernów. W rodzinnym mieście od 1902 do 1907 był uczniem gimnazjum realnego, w którym spotkał się z nielegalną działalnością polityczną[1]. Od 1908 był członkiem Partii Socjalistów-Rewolucjonistów - członkiem szkolnej organizacji[2]. Aresztowany został w czerwcu 1909 i w więzieniu przesiedział ponad rok. Na wyższych kursach agronomicznych od 1911 do 1914 studiował rolnictwo zajmując się równocześnie polityką, w ramach partii socjalrewolucyjnej. Powołano go do wojska w lipcu 1915, gdzie również zajmował się działalnością rewolucyjną[1]. Członkiem Rosyjskiej Komunistycznej Partii Bolszewików został w 1919 i miał pracować w wydziale rolnym Rady Robotniczej Okręgu Leningradzkiego. W listopadzie 1920 ożenił się z Marią z d. Marcolla (1902–1967)[3]. Od 1920 do 1922 kierował w Jamburgu liceum rolniczym[1].

W Polsce znalazł się pod koniec 1922 i na Uniwersytecie Poznańskim został asystentem w Katedrze Gleboznawstwa Wydziału Rolnego[1]. Doktorem nauk rolniczych został w 1926. Od 1928 do 1930 pracował w Warszawie jako kierownik naukowego Biura Rolnego Państwowego Przemysłu Nawozowego. Z Warszawy przyjechał do Poznania i aż do wybuchu II wojny światowej pracował na stanowisku kierownika Zakładu Chemii Rolnej w Państwowej Szkole Ogrodnictwa[4]. Pełnił funkcję skarbnika w wielkopolskim oddziale Polskiego Zawodowego Związku Rolników i Leśników z Wyższym Wykształceniem. Prowadził wykłady na UP i na uniwersytecie w Wilnie.

W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie, gdzie prowadził wykłady na Tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich[4]. Po aresztowaniu w maju 1944 więziono go przez kilka miesięcy na Pawiaku. Później przebywał w Częstochowie, gdzie zastało go wyzwolenie.

Na początku marca 1945 znalazł się w Poznaniu, gdzie został kierownikiem Wielkopolskiej Stacji Chemiczno-Rolniczej[4]. Habilitował się w tym samym roku na podstawie pracy Fosfor w roślinach w zależności od zmian w uwilgotnieniu podłoża. Profesor nadzwyczajny w 1946 oraz kierownik Katedry i Zakładu Chemii Rolnej UP[4][5]. Od 1948 do 1951 był prorektorem tejże uczelni. W 1946 został delegatem Ministerstwa Oświaty do spraw młodzieży szkół wyższych w Poznaniu[4].

Zasiadał w Prezydium Wojewódzkiego Komitetu PPS w Poznaniu (od połowy 1945 do zjednoczenia ruchu robotniczego). Członek Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej od 1946 do 1949[4]. Zastępcą członka KC PZPR został wybrany podczas Kongresu Zjednoczeniowego i pozostał nim do II Zjazdu Partii. Do maja 1952 był w Poznaniu w składzie Egzekutywy KW PZPR i z jej ramienia kierował działalnością Klubu Profesury Demokratycznej. W Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie w styczniu 1952 objął Katedrę Żywienia Roślin i Nawożenia[4][6]. Dziekan Wydziału Rolniczego tej uczelni od 1954 do 1955, a w 1960 został profesorem zwyczajnym. Zasiadał w naczelnych władzach Towarzystwa Wiedzy Powszechnej i Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej[4]. Na emeryturę odszedł w 1961[6] i dalej kontynuował działalność naukową, a także współpracował z przemysłem nawozów fosforowych.

Uchwałą Prezydium Rządu z dnia 29 lipca 1950 otrzymał Państwową Nagrodę Naukową III stopnia (zespołową) w dziedzinie nauk rolniczo-leśnych za opracowanie mapy gleb polskich w skali 1:1 000 000[7]. 19 stycznia 1955 został odznaczony Medalem 10-lecia Polski Ludowej[8].

Zmarł 27 listopada 1967 w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach[4] (kwatera H III-5-17)[9].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Gąsiorowski i Topolski (red.) 1981 ↓, s. 397.
  2. Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2024-04-04].
  3. Napis na nagrobku [dostęp 2024-04-04].
  4. a b c d e f g h i Gąsiorowski i Topolski (red.) 1981 ↓, s. 398.
  5. E. Gorlach, T. Mazur, S. Moskal, Chemia rolna w 50-leciu Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego 1937–1987, „Roczniki Gleboznawcze”, 39, 1988, nr 2, s. 118.
  6. a b E. Gorlach, T. Mazur, S. Moskal, Chemia rolna w 50-leciu Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego 1937–1987, „Roczniki Gleboznawcze”, 39, 1988, nr 2, s. 119.
  7. Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych. „Nowa Kultura”. Rok I, Nr 19, s. 2, 6 sierpnia 1950. Warszawa: Związek Literatów Polskich. [dostęp 2024-08-22]. 
  8. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
  9. Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2024-04-04].

Bibliografia

edytuj
  • Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.): Wielkopolski słownik biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 397–398. ISBN 83-01-02722-3.