Bolesław Pastuszak
Bolesław Pastuszak (ur. 26 listopada 1925 w Kniahininie, zm. 5 czerwca 2003 w Sanoku) – żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, nauczyciel.
.jpg) St. szer. PSZ Bolesław Pastuszak (1946) | |
 plutonowy
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1942–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
10 Dywizja Piechoty, |
| Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa (kampania wrześniowa, kampania włoska: bitwa o Monte Cassino) |
| Późniejsza praca |
nauczyciel |
| Odznaczenia | |
    
| |
.jpg)
Życiorys edytuj
Urodził się 26 listopada 1925 w Kniahininie na Wołyniu jako syn Stanisława (ur. 1898) i Marii z domu Grzebień[1][2]. W 1939 zakończył naukę w szkole podstawowej w Dubnie. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 i nastaniu okupacji sowieckiej został aresztowany przez sowietów 13 kwietnia 1940 i wywieziony wraz z matką i dwojgiem rodzeństwa w głąb ZSRR (w tym czasie jego ojciec Stanisław Pastuszak został zamordowany przez NKWD w ramach zbrodni katyńskiej z tzw. Ukraińskiej Listy Katyńskiej[3]). Pracował jako pastuch za dnia zwierząt hodowlanych na stepie (w związku z czym zmieniono mu nazwisko na Pastuszenko). Wraz z rodziną był zobowiązany także do uprawy pola.
Na mocy układu Sikorski-Majski z 30 lipca 1941 został powołany do wojska mając wówczas niespełna 16 lat (z uwagi na swój wiek formalnie jako ochotnik). Po pokonaniu ok. 3 tys. km dotarł do Ługowoje, gdzie 10 lutego 1942 został przydzielony do kompanii łączności 10 Dywizji Piechoty Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR gen. Władysława Andersa. Po ewakuacji z ZSRR od połowy 1942 służył w szeregach 3 Karpackiego batalionu łączności 3 Dywizji Strzelców Karpackich. Przebył szlak przez Bliski Wschód. Od końca 1943 jako żołnierz 2 Korpusu Polskiego brał udział w kampanii włoskiej na stanowisku telegrafisty. Uczestniczył w walkach w bitwie o Monte Cassino. Dosłużył stopnia starszego szeregowego. Pod koniec działań wojennych oraz już po zakończeniu wojny kształcił się na poziomie szkoły średniej w ramach gimnazjum 3 Dywizji Strzelców Karpackich.
Po pobycie w Wielkiej Brytanii powrócił do Polski w 1947. Osiedlił się w Sanoku, skąd pochodzili jego rodzice. Władze Polski Ludowej dwukrotnie odbierały mu obywatelstwo polskie. Od 1948 do 1954 był zatrudniony w sanockiej fabryce Sanowag. Od 1954 do 1982 pracował w przyzakładowym Technikum Mechanicznym w Sanoku, kolejno jako technika planista od 1954, starszy kalkulator od 1955, technik normowania od 1956, starszy technolog od 1958. W 1959 zdał maturę i od tego czasu do 1967 był nauczycielem zawodu do 1967. W połowie 1967 został absolwentem studiów dla nauczycieli szkół zawodowych. Od 1972 pełnił funkcję zastępcy kierownika warsztatów, a od 1976 kierownika warsztatów w przemianowanym Zespole Szkół Mechanicznych. Od 1978 pracował w kontroli technicznej. W 1982 odszedł na emeryturę.
Od 1958 należał do ZBoWiD. Około 1990 został awansowany na stopień kaprala, a w 1995 na plutonowego. Wykonywał makiety, rzeźby i obrazy artystyczne. Udostępnił obrazy swojego autorstwa do ekspozycji wystawy pt. „Sanoczanie pod Monte Cassino”, zorganizowanej w 1994 w Sanoku przez historyka Andrzeja Romaniaka[4].
Zmarł 5 czerwca 2003. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku. Jego żoną była Maria (1928–1976).
Odznaczenia i wyróżnienia edytuj
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1986)[5][6][2]
- Złoty Krzyż Zasługi (1975)
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (1981)
- Odznaka „zasłużony dla organizacji kombatanckich” (1999)[7]
- łącznie otrzymanych 29 medali
- Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino[8]
- Krzyż Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie[9]
- Nagroda Ministra Oświaty i Wychowania – dwukrotnie (1973, 1980)
Przypisy edytuj
- ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 401 (poz. 316).
- ↑ a b Sztandar 1986 ↓, s. 89.
- ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 70. [dostęp 2017-11-29].
- ↑ Halina Milczanowska. Sanoczanie pod Monte Cassino. „Tygodnik Sanocki”, s. 5, Nr 23 (135) z 10 czerwca 1994.
- ↑ Nie dajmy sobie odebrać pokoju. „Nowiny”, s. 1, Nr 104 z 5 maja 1986.
- ↑ Manifestacja pokojowa w Sanoku. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 15 (378) z 20-31 maja 1986.
- ↑ Bartosz Błażewicz. U kombatantów. Uroczyście i rocznicowo. „Tygodnik Sanocki”. Nr 38 (410), s. 2, 17 września 1999.
- ↑ Bojowe ordery i odznaczenia na piersiach sanoczan. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1, Nr 26 (497) z 20-30 września 1989.
- ↑ Sztandar 1986 ↓, s. 186.
Bibliografia edytuj
- Andrzej Brygidyn. Na frontach II wojny światowej. Do Polski przez Monte Cassino (II). „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 6, Nr 31 (231) z 10-20 listopada 1981.
- Andrzej Brygidyn. Na frontach II wojny światowej. Do Polski przez Monte Cassino (III). „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 33, s. 4, 1–10 grudnia 1981.
- Andrzej Brygidyn. Wierni przysiędze i żołnierskim honorem (XIX). Z Monte Cassino klucz Do Rzymu (I). „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 5, Nr 2 (509) z 10 - 20 stycznia 1990.
- Niektórzy z grona. Bolesław Pastuszak. W: Stanisław Dydek: Zespół Szkół Mechanicznych w Sanoku 1946–1996. Brzozów: Oficyna Wydawniczo-Reklamowa „Edytor” w Brzozowie, 1997, s. 250-251. ISBN 83-87450-00-6.
- (evita). Zesłany w „Inny świat”. „Tygodnik Sanocki”. Nr 5 (325), s. 7, 30 stycznia 1998.
- Do Polski przez Monte Cassino. W: Andrzej Brygidyn: Sanockie reminiscencje. Sanok: 2013, s. 32-36. ISBN 978-83-903080-2-9.
- Jerzy Hykiel, Janusz Stankiewicz: Żołnierze 3 Dywizji Strzelców Karpackich 1942-1945. stankiewicze.com. [dostęp 2015-09-22].