Bollywood – umowna nazwa indyjskiego przemysłu filmowego utworzona w latach 70. ze zbitki słów Bombaj i Hollywood. Nie ma jednoznacznego twórcy tej nazwy, bowiem do miana twórcy terminu „Bollywood” pretendują cztery osoby: Amit Khanna, Bevinda Collaco, Shobhaa De oraz H.R.F. Keating.

W Indiach jednak nazwa Bollywood nie jest mile widziana. Hindusi wolą nazwy np. hindi cinema albo kino hindi-urdu, ewentualnie kino hindustani. Hindi i urdu to dwa najpopularniejsze języki w Indiach, stąd taka nazwa. Bombaj jest największym ośrodkiem produkcyjnym kinematografii indyjskiej jeszcze sprzed II wojny światowej – „...Prod. przeważnie w jęz. hindi, w największym z ośrodków, Bombaju, który zaczął się rozwijać od końca l. 20. (pierwszy f. dźw. Alam Ara w 1931...”)[1].

Pole znaczeniowe edytuj

Nazwa Bollywood jest używana w kilku znaczeniach jako:

  • nazwa wielkiego ośrodka produkcji filmów w Bombaju, także retrospektywnie, w odniesieniu do czasów, kiedy nazwa jeszcze nie funkcjonowała. Na takiej zasadzie za klasyków Bollywood uważane są takie filmy jak Mughal-e-Azam, inne filmy Mehbooba Khana, czy Raja Kapoora,
  • całej kinematografii indyjskiej, także spoza Mumbaju (Bombaju).
  • rodzaj, gatunek filmów fabularnych z Indii (także z Pakistanu – np. z Lollywood), pokazujących przeważnie problemy miłosne bohaterów ze sporą ilością piosenek i barwnych scen tanecznych, stąd częste, mylne nazywanie filmów z Bollywood lub szerzej z Indii – musicalami (zobacz masala movie).

Niektórzy twórcy Bollywood edytuj

Reżyserzy edytuj

współcześni

historyczni

Choreografowie edytuj

Aktorki edytuj

Aktorzy edytuj

Przykłady filmów Bollywood edytuj

Wybrana literatura edytuj

  • Ch. Das Gupta, The Painted Face. Studies in India’s Popular Cinema, Delhi 1991.
  • T. Ganti Bollywood. A guide to popular Hindi cinema
  • A. Karp Zrozumieć Bollywood, Encyklopedia Gazety Wyborczej, tom 21 (2005−2006) 2007
  • E. Królikowska-Avis, Indie podbijają Zachód, „Film” 2002 nr 10
  • K. Lipka-Chudzik, Bollywood dla początkujących, Warszawa 2009.
  • K. Magiera, Różnorodność kina Bollywoodu, czyli bogactwo repertuarowe w rozrywkowym kinie indyjskim, „Panoptikum” nr 5 (12) 2006.
  • V. Mishra, Bollywood Cinema: Temples of Desire, London-New York 2002.
  • V. Mishra, Autorstwo i powab romansu, „Kwartalnik Filmowy” nr 51 (2005) – fragment powyższej książki.
  • J. Pietrzak, Co Bollywood ma wspólnego z kiczem?, „Panoptikum” nr 5 (12)
  • J. Pietrzak, Skąd się bierze potęga Bollywood, „Przegląd” nr 35 (2006)
  • R. Smoczyński, Fabryka bogów, „Film” 2003 nr 2
  • T. Szurlej, Bollywood. Indyjskie kino komercyjne, „Kwartalnik Filmowy” nr 51 (2005)
  • Shashi Tharoor Bollywood Dialog 2004 Warszawa (z ang. „Show Business” 1991)

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Tadeusz Lubelski: Encyklopedia Kina. Kraków: Biały kruk, 2010. ISBN 978-83-7553-100-8.
  2. Dadasaheb Phalke, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2015-10-04] (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj