Szerokostopek białoogonowy
Szerokostopek białoogonowy[4] (Brachytarsomys albicauda) – gatunek ssaka z podrodziny malgaszomyszy (Nesomyinae) w obrębie rodziny malgaszomyszowatych (Nesomyidae).
| Brachytarsomys albicauda[1] | |
| Albert Günther, 1875[2] | |
 Szerokostopek białoogonowy na ilustracji z 1875 roku | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
szerokostopek białoogonowy |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
| |
Występowanie i środowisko edytuj
Przedstawicieli Brachytarsomys albicauda odnotowano tylko na wschodnim Madagaskarze m.in. na terenach parków Marojejy, Ranomafana Andasibe-Mantadia po Masyf Andringitra będących wspólnie wąskim pasem rozciągającym się od północy na południe charakteryzującym się licznymi połaciami lasów tropikalnych i subtropikalnych. Zasięg występowania jest prawdopodobny ze względu na jego rzadki kontakt z człowiekiem[5].
Taksonomia edytuj
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1875 roku niemiecko-brytyjski zoolog Albert Günther nadając mu nazwę Brachytarsomys albicauda[2]. Holotyp pochodził z Toamasiny do Morondavy, na Madagaskarze[6].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[7].
Etymologia edytuj
Morfologia edytuj
Długość ciała (bez ogona) 223–235 mm, długość ogona 220–245 mm; masa ciała 235–280 g[10]. Szerokostopki białoogonowe posiadają charakterystyczną dla gryzoni, masywną budowę ciała. Pokryte są brązowo-szarą sierścią służącym im za kamuflaż. Mają krótki pysk, szerokie siekacze i długie, liczne wibrysy.
Ze względu na nadrzewny tryb życia wykształciły mocne, ostro zakrzywione pazury ułatwiające im poruszanie się po drzewach. Dodatkowo posiadają wydłużony piąty palec na tylnych łapach w celu lepszej przyczepności. Długi ogon ułatwia im utrzymać równowagę[11].
Tryb życia edytuj
Są zwierzętami terytorialnymi. Żyją w grupach prowadząc nocny, głównie nadrzewny tryb życia, rzadko schodząc na ziemię. Swoje gniazda budują w dziuplach na wysokości ok. 2,5m od ziemi, rzadziej także w norach u ich podstawy. Szacunkowa długość życia wynosi 2-3 lata[3].
Pożywienie edytuj
Mimo iż szerokostopki białoogonowe posiadają typowe uzębienie dla fitofagów, to w niewoli były niechętne jedzeniu liści. Preferowały za to owoce, ziarna i orzechy.
Rozmnażanie edytuj
Niewiele wiadomo na temat zachowań godowych tych zwierząt, czy długości ciąży. W jednym miocie może znajdować się do sześciu osobników. Zaobserwowano, że samiec pozostaje w pobliżu i broni gniazda podczas gdy samica opiekuje się młodymi. Zaniepokojone, pojawiają się przy wejściu do gniazda wydając specyficzne odgłosy prawdopodobnie w celu odstraszenia intruza[5].
Zagrożenia i ochrona edytuj
Uznaje się, że gatunek szerokostopków nie jest zagrożony, jednak został wpisany przez IUCN jako gatunek najmniejszej troski. Największym zagrożeniem dla szerokostopków jest działalność człowieka, który poprzez wycinkę lasów w celu produkcji węgla drzewnego oraz przekształcania ich w pola uprawne znacząca zmniejsza ich terytoria. Zwierzęta te są także celem polowań przez lokalną ludność, uważającą ich mięso za rarytas, podobnie do lemurów[3]. Są one także podatne na choroby przenoszone przez inne gryzonie.
Ciekawostki edytuj
W Polsce można go spotkać w ogrodzie zoologicznym we Wrocławiu[11].
Przypisy edytuj
- ↑ Brachytarsomys albicauda, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b A.C.L.G. Günther. Notes on some mammals from Madagascar. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1875, s. 80, 1875. (ang.).
- ↑ a b c R. Kennerley, Brachytarsomys albicaudata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-06] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 233. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b Scott Birkinshaw, Brachytarsomys albicauda (white-tailed rat) [online], Animal Diversity Web [dostęp 2021-03-21] (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Brachytarsomys albicauda. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-06].
- ↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 330. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 143, 1904. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ S. Goodman & A. Monadjem: Family Nesomyidae (Pouched Rats, Climbing Mice and Fat Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 185. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ a b ZOO Wroclaw Szerokostopek – nowy mieszkaniec [online], zoo.wroclaw.pl, 29 października 2020 [dostęp 2021-03-21].