Capitanopsis

rodzaj roślin

Capitanopsis S. Moorerodzaj roślin z rodziny jasnotowatych, obejmujący trzy gatunki. Są to endemity Madagaskaru. Występują w suchych lasach i na wychodniach skalnych[4] w środkowej części wyspy – na Płaskowyżu Centralnym w rejonie Ankazobe[5].

Capitanopsis
ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

jasnotowate

Rodzaj

Capitanopsis

Nazwa systematyczna
Capitanopsis S. Moore
J. Bot. 54: 249. Sep 1916[3]
Typ nomenklatoryczny

C. cloiselii S. Moore[3]

Morfologia edytuj

Pokrój
Krzewy o wysokości od ok. 1,5 do 5 m[6] i małe drzewa do 10 m wysokości[5].
Liście
Naprzeciwległe, czasem skupione na końcach pędów[5]. Liście równowąsko-podługowate o wielkości 30-40×2-4 mm (C. angustifolia) do eliptyczno-jajowatych o wielkości 15-35×8-18 mm (pozostałe gatunki)[6]. Całobrzegie, pierzasto żyłkowane, punktowane z powodu prześwitujących gruczołków[5].
Kwiaty
Zebrane w wiechę wierzchotkową, zwykle pozbawioną podsadki. Wiechy wyrastające na krótkich szypułkach, trójkwiatowe, z drobnymi, niepozornymi przysadkami. Kielich lejkowaty, prosty, aktynomorficzny lub słabo zygomorficzny, zrosłodziałkowy, siatkowato unerwiony, o mniej więcej równych, trójgraniastych, często błoniastych działkach w fazie kwitnienia, po przekwitnięciu rozrastający się, z jedną tylną działką wyraźnie szerszą od pozostałych. Korona silnie dwuwargowa, bladoliliowa do fioletowej, pięciopłatkowa. Warga tylna krótka, ścięta, czterołatkowa ze środkowymi łatkami wygiętymi. Warga przednia jednołatkowa, wygięta lub pozioma, lekko wklęsła lub płaska. Rurka korony u nasady kolankowata i rozszerzona, walcowata lub lekko rozszerzająca się dystalnie, w środku naga. Cztery pręciki wolne, osadzone u ujścia gardzieli[7].
Owoce
Z każdego kwiatu powstają cztery drobne niełupki[5], kształtu jajowatego, owłosione[7]. Ukryte w trwałym, działającym jak skrzydełko kielichu[5].

Systematyka edytuj

Jeden z rodzajów w podplemieniu Plectranthinae, w plemieniu Ocimeae w ramach podrodziny Nepetoideae w rodzinie jasnotowatych[8].

Gatunki[4]

Zagrożenie i ochrona edytuj

Dwa gatunki Capitanopsis zostały ujęte w Czerwonej liście gatunków zagrożonych IUCN ze statusem: najmniejszej troski (C. cloiselii) i narażony na wyginięcie (C. angustifolia)[9].

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-07-21] (ang.).
  3. a b Index Nominum Genericorum. Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2020-07-21]. (ang.).
  4. a b Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-07-21]. (ang.).
  5. a b c d e f George E. Schatz: Generic Tree Flora of Madagascar. Royal Botanic Gardens, Kew & Missouri Botanical Garden, 2001, s. 222. ISBN 1-900347-82-2.
  6. a b Humbert H.: Flore de Madagascar et des Comores. Famille 175. - Labiatae. Tananarive: Impr. Officielle, 1936. ISBN 2-85654-208-5. OCLC 12262365. (fr.).
  7. a b Klaus Kubitzki, Joachim W. Kadereit: Flowering Plants · Dicotyledons: Lamiales (except Acanthaceae including Avicenniaceae. Springer, 2004. ISBN 978-3-642-18617-2. OCLC 851823246.
  8. Germplasm Resources Information Network v 1.10.6.2. 2020-03-23. [dostęp 2020-07-21]. (ang.).
  9. The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2020-2.. [dostęp 2020-07-21]. (ang.).