Cerkiew Świętych Cyryla i Metodego we Wrocławiu
Cerkiew pod wezwaniem Świętych Cyryla i Metodego – prawosławna cerkiew parafialna we Wrocławiu. Należy do dekanatu Wrocław diecezji wrocławsko-szczecińskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Obiekt służy również ukraińskojęzycznej parafii św. Piotra Mohyły.
 3 z dnia 25.11.1947. oraz A/287/13 z 23.10.1961.
| |||||||||||||||||
| cerkiew parafialna | |||||||||||||||||
 Elewacja cerkwi po ostatnim remoncie, stan z 2012 | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Adres |
Świętej Jadwigi 13 | ||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Diecezja |
wrocławsko-szczecińska / Prawosławny Ordynariat Wojska Polskiego | ||||||||||||||||
| Wezwanie |
Świętych Cyryla i Metodego | ||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
14/27 kwietnia; 11/24 maja; 25 lipca/7 sierpnia | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||||||
 51°06′52,2″N 17°02′24,7″E/51,114500 17,040194
| |||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||
Historia edytuj
Świątynia znajduje się na Wyspie Piasek, przy ulicy św. Jadwigi 13. Pierwotnie kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem św. Anny[1], został wzniesiony w latach 1686–1690, według projektu nieznanego włoskiego architekta. Budowę prowadził Zygmunt Linde, który przyczynił się do powstania w świątyni kaplicy św. Elżbiety. Poprzednio stała w tym miejscu średniowieczna kaplica pod wezwaniem świętych Józefa, Joachima, Natalii i Adriana, która została w XVII wieku zburzona.
Zbudowany od nowa pod koniec XVII w. kościół to pierwsza w mieście świątynia barokowa, jednonawowa, z bogato zdobioną i zwieńczoną rzeźbami fasadą, nawiązującą wyraźnie do stylu słynnego rzymskiego kościoła Il Gesù.
Do 1810 kościół należał do pobliskiego klasztoru sióstr augustianek. Po urzędowej sekularyzacji dóbr zakonnych w 1810 w budynku klasztornym założono katolickie seminarium nauczycielskie. W 1852 przywrócono funkcję sakralne niszczejącej świątyni św. Anny, którą obecna parafia prawosławna czci jako dodatkową patronkę. Przez kilka lat (1919–1921) kościół służył mniejszości polskiej we Wrocławiu. W późniejszych latach został przekazany starokatolikom.
W okresie walk o Festung Breslau w 1945, kiedy dowództwo twierdzy ulokowało się w Królewskiej Bibliotece Uniwersyteckiej, księgozbiór ewakuowano – m.in. w ówczesnym kościele św. Anny umieszczono ok. pół miliona książek. 11 maja 1945 spłonął cały księgozbiór i wypaliło się wnętrze świątyni.
Po wojnie zrujnowany budynek zabezpieczono. W 1970 został przekazany Polskiemu Autokefalicznemu Kościołowi Prawosławnemu. W 1973 zaczęto odprawiać liturgię w prowizorycznej kaplicy. Po odgruzowaniu i wyremontowaniu kościoła odprawiono w 1976 pierwsze nabożeństwo prawosławne w głównej nawie kościoła. W świątyni umieszczono ikonostas, w którym znajdują się ikony sprowadzone m.in. z Warszawy i Strwiążyka.
W krypcie cerkwi znajduje się kaplica Świętych Wileńskich Męczenników – Antoniego, Jana i Eustachego (do której prowadzi oddzielne wejście), użytkowana przez parafię św. Piotra Mohyły.
W latach 2009–2011 świątynia została gruntownie wyremontowana, m.in. całkowicie odnowiono elewację, wymieniono pokrycie dachu oraz odbudowano sygnaturkę.
Cerkiew została wpisana do rejestru zabytków 25 listopada 1947 pod nr 3 oraz 23 października 1961 pod nr A/287/13[2].
Od początku erygowania parafii do 30 września 2018 r. funkcję proboszcza pełnił ks. mitrat Eugeniusz Cebulski.
Od 1 października 2018 r. proboszczem parafii Świętych Cyryla i Metodego jest ks. mitrat płk dr Eugeniusz Bójko. Nabożeństwa w cerkwi odprawiane są w języku polskim i cerkiewnosłowiańskim (parafia Świętych Cyryla i Metodego) oraz cerkiewnosłowiańskim i ukraińskim (parafia św. Piotra Mohyły).
Przypisy edytuj
- ↑ Anna Sutowicz, Zapomniany klasztor Panien Kanoniczek na wrocławskim Piasku, www.nowezycie.archidiecezja.wroc.pl, grudzień 2011 [dostęp 2017-07-29].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 13 lipca 2023.