Wikipedia

Cerkiew Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Budyninie

(Przekierowano z Cerkiew Niepokalanego Poczęcia NMP w Budyninie)

Cerkiew Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Budyninie – dawna cerkiew greckokatolicka wybudowana w 1887 w Budyninie.

Cerkiew Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Budyninie
obecnie kościół Opieki Najświętszej Maryi Panny w Budyninie
A/31 z dnia 12.04.1966[1]
kościół filialny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Miejscowość

Budynin

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Parafia Matki Bożej Królowej Polski w Machnówku

Wezwanie

Niepokalanego Poczęcia NMP

Położenie na mapie gminy Ulhówek
Mapa konturowa gminy Ulhówek, po prawej znajduje się punkt z opisem „Budynin, dawna cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Budynin, dawna cerkiew”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Budynin, dawna cerkiew”
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego
Mapa konturowa powiatu tomaszowskiego, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Budynin, dawna cerkiew”
Ziemia50°25′49,8″N 23°56′58,0″E/50,430500 23,949444
Multimedia w Wikimedia Commons

Obecnie użytkowana jako kościół filialny pw. Opieki NMP rzymskokatolickiej parafii w Machnówku.

Historia obiektu edytuj

Pierwsza wzmianka o istnieniu cerkwi w Budyninie pochodzi z 1531. W 1762 była tu drewniana cerkiew parafialna i należała do dekanatu bełskiego. Obecna cerkiew została zbudowana w 1887, z zachowaniem tradycji dawnego budownictwa cerkiewnego, na miejscu poprzedniej. W 1946 przejęta przez kościół rzymskokatolicki[2]. W latach 2006–2007 przeprowadzono remont świątyni i wymieniono: całkowicie blachę na kopułach i daszkach, całą stolarkę okienną zachowując formy oryginalne i słupy podtrzymujące ganek, częściowo wymieniono podłogę, zamontowano rynny i rury spustowe[3].

  •  
    Widok od strony wschodniej
  •  
    Elewacja zachodnia
  •  
    Elewacja północna

Architektura i wyposażenie edytuj

Jest to duża cerkiew trzykopułowa, orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej, zwęgłowana na jaskółczy ogon, na podmurowaniu ceglanym. Bryła cerkwi jest trójdzielna: prezbiterium zamknięte trójbocznie, szersza nawa oraz węższy, równej szerokości z prezbiterium, babiniec, wszystkie kwadratowe. Do prezbiterium od strony północnej i południowej dostawiono dwie kwadratowe zakrystie. Poszczególne części przykryte są ośmiopolowymi kopułami z latarniami, a kopuły wsparte są na ośmiobocznych, wysokich tamburach. Z zewnątrz w dolnej części widoczny jest wydatny okap wsparty na występujących belkach zrębu, ponad nim ściany oszalowane są deskami. Od strony zachodniej znajduje się balkon wsparty na czterech belkach oraz podparty dwoma słupami ujmującymi otwór wejściowy, kryty daszkiem pulpitowym podtrzymanym czterema słupami. W wejściu od strony zachodniej drzwi klepkowe, nad nimi zapisana jest data budowy cerkwi. Kopuły, pulpitowe dachy nad zakrystiami i zadaszenia kryte są blachą.

Wewnątrz w kopułach znajdują się ośmiopolowe, pozorne sklepienia, w zakrystiach natomiast stropy. Zachowała się polichromia o tradycjach barokowych, wykonana w 1892, z iluzjonistycznymi motywami architektonicznymi oraz przedstawieniami figuralnymi. Zachowały się także dwa ołtarze boczne rokokowo-ludowe z XIX wieku, z ikonami malowanymi na desce: Chrystusa Pantokratora i Matki Boskiej z Dzieciątkiem, zapewne z II połowy XVIII wieku, gruntownie przemalowanymi. Ponadto w skład wyposażenia cerkwi wchodzą ławki i stalle z przełomu XVIII i XIX wieku, przeniesione z kościoła dominikanek w Bełzie, a także pacyfikał o tradycjach barokowych, zapewne z XIX wieku. Ikona Deesis malowana na desce z I połowy XVIII wieku, mocno zniszczona, umieszczona jest na zewnętrznej ścianie zakrystii[4].

Wokół cerkwi edytuj

Obok cerkwi od strony południowej stoi dzwonnica wzniesiona jednocześnie z cerkwią[1]. Drewniana, konstrukcji ramowo-słupowej, oszalowana deskami. Czworoboczna, dwukondygnacyjna, dolna kondygnacja jest szersza, nakryta wydatnym daszkiem okapowym; w górnej części wyższej kondygnacji znajdują się arkadowe otwory dzwonowe. Dzwonnica przykryta jest dachem namiotowym, sześciopołaciowym, krytym blachą. Wewnątrz zawieszony dzwon, zapewne z XVIII w. W dzwonnicy znajdują się ponadto fragmenty ołtarzy rokokowych, mocno zniszczone, z kościoła dominikanek w Bełzie, w tym dwa obrazy Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XIX wieku.

Tuż przy cerkwi od strony wschodniej znajduje się przydrożna figura kamienna z I połowy XIX wieku. Na czworobocznym postumencie stoi polichromowana rzeźba św. Floriana.

  •  
    Dzwonnica
  •  
    Obok świątyni
  •  
    Konstrukcja ścian

Turystyka edytuj

  • Cerkiew jest obiektem na trasie Transgranicznego szlaku turystycznego Bełżec - Bełz[5].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2015-12-23].
  2. ↑ Maria Kaniewska Cerkiewki lubelszczyzny - katalog
  3. ↑ Katarzyna Warmińska, Dziewiętnastowieczne byłe świątynie greckokatolickie z Chłopiatyna, Lisek, Dłużniowa i Budynina jako przykłady trójkopułowych cerkwi drewnianych z południowo – wschodniej części województwa lubelskiego oraz ich problematyka konserwatorska. [dostęp 2015-12-30]. (pol.).
  4. ↑ Parafia Machnówek informacje o cerkwi
  5. ↑ Bełżec - Bełz. Transgraniczny szlak turystyczny – strona szlaku. [dostęp 2015-12-19].

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cerkiew_Niepokalanego_Poczęcia_Najświętszej_Maryi_Panny_w_Budyninie&oldid=73493311”