Chuligaństwo

Chuligaństwo – awanturnictwo, zachowanie charakteryzujące się lekceważeniem norm życia społecznego oraz obowiązującego porządku prawnego najczęściej o charakterze przestępczym.

Bójki chuliganów stadionowych w Niemczech

Termin chuligaństwo pochodzi od nazwy chuligan, zapożyczonej od nazwiska Hooligan (lub Hoolihan) irlandzkiej rodziny drobnych złodziejaszków mieszkających na przełomie XIX i XX wieku w londyńskiej dzielnicy Southwark.

Charakterystyka

Czyny chuligańskie przejawiają się agresywnym naruszaniem zasad bezpieczeństwa, godności i nietykalności cielesnej osób, a także nieposzanowaniu własności prywatnej i dobra społecznego poprzez akty wandalizmu i napady bandyckie. Najczęściej akty te nie mają na celu osiągnięcia bezpośredniej korzyści materialnej, lecz wynikają z aspołecznej motywacji sprawców. Czasami czyny chuligańskie mogą stać się pośrednio elementem wywierania presji na ofiary w celach rabunkowych. Na podstawie badań socjologicznych oraz psychologicznych, a także statystyk policyjnych ustalono, że przestępstw o charakterze chuligańskim najczęściej dopuszczają się młodociani i nieletni znajdujący się pod wpływem alkoholu. Zachowania chuligańskie najczęściej mają także charakter grupowy niż jednostkowy. Chuligani zazwyczaj działają w kilku, kilkudziesięciu osobowych grupach i wykorzystując przewagę fizyczną atakują przypadkowe osoby, pojedynczych przechodniów lub mniejsze grupy chuligańskie. Działanie w fizycznej przewadze daje chuliganom poczucie siły i bezkarności. Jednym z najczęstszych przejawów jest obecnie tzw. „chuligaństwo stadionowe”.

Zarówno przed II wojną światową, jak i po jej zakończeniu określenie to było stosowane w celu zdeprecjonowania przeciwnych grup politycznych bądź społecznych. Miano chuligana bywa także czasem nadawane politykom.

Kodeks karny

Ze względu na dużą szkodliwość społeczną czynów o charakterze chuligańskim oraz narastanie zjawiska po wojnie chuligaństwo stało się celem zwalczania go przez systemy prawne wielu państw na świecie. W Polsce w celu zwalczania chuligaństwa pierwsza ustawa została wydana 22.05.1958 roku i przewidywała ona zaostrzenie odpowiedzialności karnej dla sprawców. Ustawa ta włączona została w kolejny Kodeks karny z dnia 19.04.1969 roku.

Obecna definicja chuligaństwa w polskim Kodeksie karnym (w rozdziale XIV, „Objaśnienie wyrażeń ustawowych”, art. 115) występki noszą miano „chuligańskich” jeśli spełniają kryterium opisane w § 21 tego artykułu

Występkiem o charakterze chuligańskim jest występek polegający na zamachu na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego.

z Kodeksu karnego

Zaliczenie występku do kategorii „chuligańskich” powoduje na ogół obligatoryjne zaostrzenie orzekanej kary lub uniemożliwia zastosowanie jej złagodzenia albo zawieszenia (art. 57a, art. 58, art. 59, art. 69). Skazani wyrokami za czyny chuligańskie zazwyczaj nie są obejmowani również amnestią.

Zobacz też

• pseudokibic
• szalikowcy
• ultras (sport)
• wandalizm

Bibliografia

• J. Sawicki, „Chuliganstwo studia”, 1956.
• Władysław Wierzbicki, „Chuligaństwo”, Departament Szkolnictwa i Doskonalenia Zawodowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Warszawa 1971.
• „Słownik wiedzy obywatelskiej”, PWN, Warszawa 1970, s. 64 hasło „chuligaństwo”.
• Anna Popławska, Ewa Paprocka, Mateusz Burzyński, „Słownik wyrazów obcych”, Greg 2005, ISBN 978-83-7327-641-3, hasło „chuligaństwo”
• Piotr Chlebowicz, „Chuligaństwo stadionowe. Studium kryminologiczne”, Wolters Kluwer Polska sp. z o.o., Czerwiec 2009, ISBN 978-83-7601-812-6.

Linki zewnętrzne

• Kibice, pseudokibice, chuligani stadionowi i pozastadionowi