Ciżmówka migdałowatozarodnikowa
Ciżmówka migdałowatozarodnikowa (Crepidotus caspari Velen.) – gatunek grzybów należący do rodziny ciżmówkowatych (Crepidotaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
ciżmówka migdałowatozarodnikowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Crepidotus caspari Velen. Mykologia (Prague) 3(5-6): 70 (1926) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji: Crepidotus, Crepidotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1926 r. Josef Velenovský. Synonimy:
- Crepidotus amygdalosporus Kühner 1954
- Crepidotus caspari var. subglobisporus (Pilát) Pouzar 2005
- Crepidotus lundellii Pilát 1936
- Crepidotus subtilis P.D. Orton 1960
- Crepidotus versutus var. subglobisporus Pilát 1940[2].
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. dla synonimu Crepidotus lundellii[3].
Morfologia edytuj
Średnica 3–20 mm, wypukłe do płaskowypukłych, okrągłe do półkolistych lub zaokrąglonych, do podłoża przyrastające bokiem lub mimośrodowo. Zwykle występują w umiarkowanie stłoczonych grupach, przy czym sąsiednie owocniki zrastają się brzegami. Brzeg początkowo podwinięty, potem prosty. Powierzchnia w stanie suchym filcowata, czysto biała do bladokremowej. Blaszki średnio gęste lub gęste, początkowo białawe, później gliniasto płowożółte, na koniec cynamonowo-brązowe, o ostrzach drobno włóknistych i stale białawych[4].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 21–30 × 6–8 µm, cylindryczno-maczugowate, 4-zarodnikowe. Cheilocystydy 32–56 × 7–12 µm, maczugowate, cylindryczne, wrzecionowate, z tępym, czasem nieco główkowatym wierzchołkiem, rzadko rozgałęzione, szkliste, cienkie. Zarodniki 6,5–8,5 (–9,0) × 4,5–5,5 (–6,0) µm, Q = 1,40–1,80, w widoku z przodu szeroko jajowate do elipsoidalnych, w widoku z boku elipsoidalne do lekko migdałowatych, w KOH żółtawe, z lekko chropowatymi ścianami, prawie gładkie. Skórka typu trichoderma, zbudowana z luźno splecionych, szklistych, cienkościennych strzępek o szerokości 3–5 µm[4]. Sprzążki obecne we wszystkich strzępkach[4].
Występowanie i siedlisko edytuj
Stanowiska ciżmówki migdałowatozarodnikowej podano w Ameryce Północnej i Południowej, Europie i Azji. Najwięcej stanowisk podano w Europie. Występuje tu na całym niemal obszarze, od Morza Śródziemnego po północne krańce Półwyspu Skandynawskiego i Islandię, brak jej tylko południowo-wschodniej części kontynentu[5]. W Polsce w 2003 r. W. Wojewoda przytacza 5 jej stanowisk z uwagą, że jej częstość występowania w Polsce nie jest znana[3]. Aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Zaliczona w nim jest do gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6].
Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje na martwym drewnie, zarówno iglastym, jak i liściastym, na pniach i opadłych gałęziach. Owocniki tworzy od lipca do listopada[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-19] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-19] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Zacharoula Gonou, Panagiotis Delivorias, Studies on basidiomycetes in Greece 1: The genus Crepidotus, „Mycotaxon”, 94, październik 2005, s. 5–42 [dostęp 2023-01-19].
- ↑ Występowanie Crepidotus caspari na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-01-19].
- ↑ Aktualne stanowiska ciżmówki sercowatozarodnikowej w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-01-19].