Ciemnobiałka jasnoszara

Ciemnobiałka jasnoszara
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	incertae sedis
Rodzaj	ciemnobiałka
Gatunek	ciemnobiałka jasnoszara
	Nazwa systematyczna
	Melanoleuca exscissa (Fr.) Singer; Cavanillesia 7: 125 (1935)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ciemnobiałka jasnoszara (Melanoleuca exscissa (Fr.) Singer) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales))^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Melanoleuca, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus excissus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1935 r. Rolf Singer, przenosząc go do rodzaju Melanoleuca^[1]. Niektóre synonimy naukowe^[2]:

Agaricus exscissus Fr. 1821
Melanoleuca cinerascens D.A. Reid 1967
Melanoleuca exscissa (Fr.) Singer 1935
Melanoleuca kuehneri Bon 1988
Tricholoma exscissum (Fr.) Quél. 1872

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako ciemnogłówka regularna^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 4–7 cm. Początkowo jest łukowaty, potem staje się rozpostarty i na środku płytko wgłębiony z tępym garbem. Brzeg kapelusza ostry. W czasie suchej pogody ma kolor srebrzyście siwy do jasnosiwego i jest delikatnie pilśniowy, w czasie wilgotnej staje się siwo-brązowawy i błyszczący^[4].

Blaszki

Gęste, w kolorze od białego do jasnokremowego, szerokie i zbiegające na trzon ząbkiem^[4].

Trzon

Wysokość 4–6 cm, grubość 5–9 mm. Jest walcowaty, pełny, podłużnie włóknisty lub delikatnie karbowany i nieco zgrubiały przy podstawie. Nie posiada pierścienia. Jest lekko brązowy, w górnej części nieco oszroniony a przy podstawie białawo-pilśniowaty^[4].

Miąższ

W kolorze od białego do jasnobrązowego. Ma zapach stęchłych orzechów a smakuje jak kapusta. Nie zmienia koloru po przełamaniu^[4].

Wysyp zarodników

Bezbarwny.

Występowanie

Rośnie na łąkach i pastwiskach, na obrzeżach dróg leśnych, polanach i wzdłuż trawiastych obrzeży lasów^[4].

Znaczenie

Grzyb jadalny, saprotrof. Jest trudny do odróżnienia od innych gatunków ciemnobiałek, jednak dla grzybiarzy zwykle nie ma to większego znaczenia, gdyż wszystkie ciemnobiałki europejskie są jadalne^[5].

Gatunki podobne

Ciemnobiałka ciemna (Melanoleuca melaleuca) jest ciemniejsza, ciemnobiałka krótkotrzonowa (Melanoleuca brevipes) różni się wyraźnie krótszym trzonem^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum. [dostęp 2020-05-13]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
↑ Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
↑ Andreas Gminder: Atlas grzybów jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2020-05-13]. (ang.).

[sf-2] Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).

[checklist-3] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[wag-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.

[Gminder-5] Andreas Gminder: Atlas grzybów jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]