Cmentarz żydowski w Krynkach
Cmentarz żydowski w Krynkach – cmentarz żydowski położony w północnej części Krynek (województwo podlaskie). Należy do największych cmentarzy żydowskich w północno-wschodniej Polsce[2].
 nr rej. A-115 z 30.12.1987, 448 z 16.04.1979[1]
| |
.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
Krynki |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie |
judaizm |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
Położenie na mapie Krynek  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sokólskiego  | |
Położenie na mapie gminy Krynki  | |
 53°16′06″N 23°46′28″E/53,268333 23,774444
| |
Historia i architektura edytuj
Obiekt został założony na mocy przywileju króla Jana Kazimierza z 12 stycznia 1662[2] i zajmuje powierzchnię 2,3 ha (według innego źródła 3,3 ha)[3], na której zachowało się około 3100 nagrobków, z których najstarszy pochodzi z 1750[4].
Nekropolia dzieli się na część starą (z nagrobkami z XVII i XVIII wieku) oraz nową (powstałą po powiększeniu cmentarza w 1840), zbudowaną wraz z murem, na którym umieszczono cyfry oznaczające rzędy. W centralnej części muru południowego znajdowała się drewniana brama wejściowa[2].
Macewy wykonane są ze zróżnicowanych materiałów: zlepieńca, piaskowca, granitu i betonu. Są to zwykle typowe dla Żydów aszkenazyjskich proste nagrobki, często z dość mocno zdobionym liternictwem.
Podczas II wojny światowej Niemcy użyli znaczną część macew do budowy lokalnej mleczarni. Zniszczyli wówczas również ohele. Z czasów wojny pochodzą dwie zbiorowe, nieoznakowane mogiły[2].
Galeria edytuj
-
Fragment nekropolii -
Czytelne macewy
.jpg)
.jpg)
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2020-05-13].
- ↑ a b c d napis na tablicy informacyjnej in situ
- ↑ Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 34–35.
- ↑ Burchard podaje datę założenia czy też formalnego potwierdzenia przez miejscowe władze istnienia cmentarza jako 1862, lecz przypuszcza, że mógł być używany już w XVIII wieku. Powierzchnię określa jako 2,2 ha, liczbę zachowanych nagrobków jako około 3000 (z czego większość nieczytelne).
Bibliografia edytuj
- Przemysław Burchard: Pamiątki i zabytki kultury żydowskiej w Polsce. Warszawa: 1990, s. 61-62.
Linki zewnętrzne edytuj
- Cmentarz żydowski w Krynkach na portalu Wirtualny Sztetl