Czernidłak pniakowy
Czernidłak pniakowy (Coprinellus saccharinus (Romagn.) P. Roux, Guy García & Dumas) – gatunek grzybów należący do rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
czernidłak pniakowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Coprinellus saccharinus (Romagn.) P. Roux, Guy García & Dumas Mille et Un Champignons: 13 (2006) | |
Systematyka
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Coprinellus, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1976 r. Henri Charles Louis Romagnesi, nadając mu nazwę Coprinus saccharinus. W wyniku badań filogenetycznych prowadzonych na przełomie XX i XXI wieku mykolodzy ustalili, że rodzaj Coprinus jest polifiletyczny i rozbili go na kilka rodzajów[2]. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali temu gatunkowi P. Roux, Guy García & Dumas w 2006 r.[1]
Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. dla synonimu Coprinus saccharinus[3]. Po przeniesieniu tego gatunku do rodzaju Coprinellus stała się niespójna z obecną nazwą naukową.
Morfologia
edytuj- Kapelusz
- Osiąga średnicę do 30 mm i wysokość do 16 mm. Kształt początkowo jajowaty, potem rozszerzający się, w końcu wypukły. Podczas dojrzewania, podobnie jak inne czernidłaki rozpływa się, ale nie całkowicie. Powierzchnia promieniście rowkowana, o barwie ochrowo-brązowej, na szczycie ciemniejsza, pokryta kłaczkowatymi resztkami osłony[4].
- Blaszki
- Wolne lub przylegające, początkowo białe, potem coraz ciemniejsze od zarodników, w końcu czarne. Po dojrzeniu zarodników rozpływają się w czarną ciecz. Na ostrzach widoczne cystydy[4].
- Trzon
- Prosty, cylindryczny o wysokości do 3 cm. Powierzchnia biała, z resztkami osłony przy podstawie[4].
- Cechy mikroskopowe
- Wysyp zarodników czarniawy. Skórka zbudowana ze splecionych strzępek. Podstawki 4-zarodnikowe o wymiarach 8–9 µm × 16–21 µm. Pileocystyd i kaulocystyd brak. Cheilocystydy liczne, duże, cylindryczne, 42–47 × 98–118 µm. Pleurocystydy podobne, o wymiarach 44–45 × 105–121 µm. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, grubościenne, z porami rostkowymi o szerokości 1,4–2 µm. Wymiary: L = 7,3–10,5 µm; W = 5,3-7,4 ; Q = 1,27-1,54, Qm: 1,40[4].
Występowanie i siedlisko
edytujW Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, ale rzadki. W opracowaniu W. Wojewody z 2003 r. na terenie Polski podano 4 jego stanowiska i według W. Wojewody rozprzestrzenienie tego gatunku i stopień zagrożenia na terenie Polski nie są znane[3]. B. Gierczyk w 2011 r. podaje jeszcze jedno stanowisko. Pisze, że gatunek ten prawdopodobnie jest częstszy, ale zapewne z racji swojego podobieństwa jest brany za pospolitego czernidłaka błyszczącego (Coprinellus micaceus)[2]. Kilka innych stanowisk podaje także internetowy atlas grzybów. Coprinellus radians znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[5].
Saprotrof. Rozwija się na próchniejących gałązkach, resztkach drewna i liściach[4].
Gatunki podobne
edytujMorfologicznie czernidłak pniakowy Coprinellus saccharinus nie odróżnia się od czernidłaka błyszczącego (Coprinellus micaceus), obydwa gatunki rosną też na podobnych siedliskach. Różnica jest tylko w budowie mikroskopowej. C. saccharinus odróżnia się brakiem kaulocystyd i kształtem zarodników, które są elipsoidalne lub jajowate[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-10] (ang.).
- ↑ a b c B. Gierczyk i in.. Rare species of the genus Coprinus Pers. s. lato. „Acta Mycologica”. 46, s. 27-73, 2011. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ a b c d e Coprinellus saccharinus (Romag.) P. Roux, Guy Garcia & Dumas, 2006 [online] [dostęp 2020-11-10] (ang.).
- ↑ Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-10] (ang.).