Czernidłak szorstkozarodnikowy
Czernidłak szorstkozarodnikowy (Coprinellus silvaticus (Peck) Gminder) – gatunek grzybów należący do rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
czernidłak szorstkozarodnikowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Coprinellus silvaticus (Peck) Gminder Die Großpilze Baden-Württembergs (Stuttgart) 5: 650 (2010) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Coprinus, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1872 r. Peck nadając mu nazwę Coprinus silvaticus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Andreas Gminder w 2010 r.[1]
- Coprinellus tardus (P. Karst.) P. Karst. 1879
- Coprinus silvaticus Peck 1872
- Coprinus tardus P. Karst. 1879
- Coprinusella silvatica (Peck) Zerov 1979
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. Wówczas gatunek ten zaliczany był do rodzaju Coprinus[3]. Po przeniesieniu do rodzaju Coprinellus nazwa polska jest niespójna z nazwą naukową.
Morfologia
edytujŚrednica do 4 cm, początkowo dzwonkowaty, potem wypukły, w końcu płaski. Silnie karbowany. Powierzchnia o barwie ochrowobrązowej z ciemnoczerwono brązowym środkiem. Początkowo osłonięty brunatnobrązową osłona, z której potem pozostają na kapeluszu kłaczkowate strzępki[4].
Wąsko przyrośnięte, początkowo białawe, potem od zarodników ciemnobrązowe do czarnych[4].
Wysokość 4–8 cm, grubość do 1,5 mm. Powierzchnia biaława, delikatnie owłosiona[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników czarny. Zarodniki ciemno czerwonobrązowe o rozmiarach 10,2–15 × 7,2–10 µm, w widoku z przodu jajowate, z boku migdałowate. Powierzchnia pokryta rzędami małych brodawek, lub pojedynczymi, ale większymi brodawkami o średnicy do 2,2 μm i ściętych czubkach. Podstawki o rozmiarach 20–60 × 8–11 μm, z 4 sterygmami, otoczone przez 4–6 nibywstawek. Pleurocystydy o rozmiarach 30–50 × 35–40 μm, prawie kuliste lub elipsoidalne. Cheilocystydy o rozmiarach 45–90 × 16–30 μm, wrzecionowate, ze zwężającą się szyjką o szerokości 5–8 μm na wierzchołku. Pleurocystyd brak. Pilocystydy o rozmiarach 60–150 × 20–35 μm, ze zwężającą się szyjką o szerokości 6–8,5 μm na wierzchołku. W komórkach skórki występują sferocyty o kształcie od kulistego do jajowatego. Sprzążek brak[4].
Występowanie i siedlisko
edytujZnane jest występowanie tego gatunku głównie w Europie i Ameryce Północnej, poza tym na pojedynczych stanowiskach w Argentynie (na Ziemi Ognistej), Japonii i na Nowej Zelandii[5]. W Polsce do 2003 r. podano 9 stanowisk[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7].
Saprotrof. Występuje w lasach, ogrodach, trawiastych drogach. Rozwija się na zakopanym w ziemi drewnie lub liściach. Owocniki pojawiają się pojedynczo lub zbiorowo od maja do października[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2017-11-05]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2017-11-05]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Coprinus silvaticus Peck – (NL: Ruwsporige inktzwam, 026.67.0). [dostęp 2017-11-05].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-11-05].
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.