de Havilland Venom

brytyjski samolot myśliwsko-bombowy

De Havilland DH.112 Venombrytyjski samolot myśliwsko-bombowy opracowany na początku lat 50. XX wieku przez przedsiębiorstwo de Havilland. Samolot, będący następcą myśliwca de Havilland Vampire, charakteryzował się podobną do poprzednika dwubelkową konstrukcją, a jego napęd stanowił turboodrzutowy silnik Ghost.

de Havilland DH.112 Venom
(dane: de Havilland Venom NF 3)
Ilustracja
de Havilland Venom w malowaniu Royal Air Force
Dane podstawowe
Państwo

 Wielka Brytania

Producent

de Havilland

Typ

samolot myśliwsko-bombowy

Załoga

1
2 (wersje nocne)

Historia
Data oblotu

2 września 1949

Lata produkcji

1952 – ?

Wycofanie ze służby

1962 (RAF)
1983

Liczba egz.

1480[1]

Dane techniczne
Napęd

1 silnik turboodrzutowy de Havilland Ghost

Ciąg

21,6 kN

Wymiary
Rozpiętość

13,06 m

Długość

11,17 m

Wysokość

1,98 m

Masa
Własna

4393 kg

Użyteczna

5632 kg

Startowa

6532 kg

Osiągi
Prędkość maks.

973 km/h

Prędkość wznoszenia

32 m/s

Pułap

13 715 m

Zasięg

1609 km

Dane operacyjne
Uzbrojenie
armata automatyczna HS.404 kalibru 20 mm, do 900 kg niekierowanych pocisków rakietowych lub bomb
Użytkownicy
Wielka Brytania, Irak, Nowa Zelandia, Szwajcaria, Szwecja, Wenezuela, Włochy
Rzuty
Rzuty samolotu

Historia

edytuj

Samolot Venom powstał jako rozwinięcie myśliwca de Havilland Vampire, w którym główne ulepszenie stanowił silnik de Havilland Ghost, o większym ciągu, zamiast silnika Goblin, oraz skrzydła o cieńszym profilu[2]. Wcześniej silnik Ghost był testowany w 1947 roku na jednym myśliwcu Vampire i testy wykazały, że nowy silnik i zmiana konstrukcji skrzydeł pozwoli na przyrost prędkości maksymalnej[3]. Lotnictwo brytyjskie zamówiło budowę dwóch prototypów, początkowo pod oznaczeniem Vampire FB.8, ostatecznie zmienionym na nowe oznaczenie fabryczne DH 112 i nazwę Venom (z ang. jad)[2]. Oprócz cieńszych skrzydeł, widoczną różnicę stanowiła zmiana ich kształtu skrzydła, z przednią krawędzią o większym skosie 17°6′, a tylną prostopadłą do kadłuba, zamiast trapezowych w Vampire[2]. Typowym dodatkiem odróżniającym nowy samolot były też dodatkowe zbiorniki paliwa na końcach skrzydeł o pojemności po 75 galonów (341 l)[2].

Oblot prototypu samolotu Venom o numerze VV612 miał miejsce 2 września 1949 roku w Hatfield (pilot John Derry)[2]. Dopiero 14 września 1949 roku brytyjskie lotnictwo wydało formalną specyfikację F.15/49 na rozwój samolotu Vampire o cienkich skrzydłach[2]. W 1950 roku prowadzono próby prototypu w ośrodku RAF w Boscombe Down, które wykazały konieczność poprawek[2]. 23 lipca 1950 roku oblatano drugi prototyp (VV613)[4]. Równocześnie uruchomiono produkcję seryjną pierwszej wersji myśliwsko-bombowej Venom FB.1 (od Fighter-Bomber Mark 1). Pierwsze sześć samolotów seryjnych również służyło do różnych testów[4]. Po zbudowaniu 15 samolotów w siedzibie de Havillanda w Hatfield, przeniesiono produkcję do nowej fabryki w Chester, skąd pierwszy dostarczono 26 lipca 1952 roku[5]. Ogółem zbudowano 375 samolotów wersji FB.1[5].

Służba

edytuj
 
de Havilland Venom w locie, 1952 r.

Pierwsze samoloty trafiły do ośrodka doświadczalnego RAF Central Fighter Establishment w West Rayham, poczynając od 21 kwietnia 1952 roku, w celu wypracowania ich użycia[5]. Zdecydowano, że wejdą najpierw na wyposażenie 2. Armii Lotnictwa Taktycznego (2 TAF, 2nd Tactical Air Force) stacjonującej w Niemczech zachodnich, podczas gdy zasadniczym myśliwcem w Wielkiej Brytanii pozostanie Gloster Meteor[5]. W sierpniu 1952 roku otrzymała je pierwsza jednostka bojowa – 11 Dywizjon (Squadron) 2 TAF, stacjonujący w Wunstorf w Niemczech[5]. Doświadczenia służby wykazały konieczność wzmocnienia struktury skrzydeł, co było wykonywane przy użyciu zestawów od producenta[6]. Do początku 1954 roku samoloty Venom otrzymały trzy skrzydła z dziewięcioma dywizjonami stacjonujące w Niemczech: nr 121 w Fassberg (dywizjony: 14, 98, 18), nr 139 w Celle (dywizjony: 16, 94, 145) i nr 123 w Wunstorf (dywizjony: 5, 11, 266)[6]. Samoloty Venom FB.1 otrzymały ponadto dywizjony brytyjskie stacjonujące na Bliskim Wschodzie (Jordania, Irak, Cypr, Aden) i na Malajach i w Hongkongu[7].

W 1952 roku do służby w trafiły pierwsze jednomiejscowe egzemplarze samolotu, a rok później służbę rozpoczęły także dwumiejscowe myśliwce w wersji nocnej. Samoloty Venom, stacjonujące głównie poza granicami Wielkiej Brytanii – na Bliskim i Dalekim Wschodzie oraz w Niemczech Zachodnich, wzięły udział m.in. w działaniach podczas kryzysu sueskiego. Ostatnie samoloty tego typu zostały wycofane ze służby w 1962 roku.

Poza Wielką Brytanią samoloty służyły w siłach powietrznych Iraku, Nowej Zelandii, Szwajcarii, Szwecji, Wenezueli oraz Włoch. Ostatnie egzemplarze zakończyły służbę w 1983 roku.

Na bazie samolotu opracowano również morską wersję Sea Venom.

Przypisy

edytuj
  1. W tym 671 w wersjach nocnych lub morskich (Sea Venom).
  2. a b c d e f g Harrison ↓, s. 2.
  3. Harrison ↓, s. 1.
  4. a b Harrison ↓, s. 4.
  5. a b c d e Harrison ↓, s. 5.
  6. a b Harrison ↓, s. 7-8.
  7. Harrison ↓, s. 8-9.

Bibliografia

edytuj