de Havilland Vampire

De Havilland Vampirebrytyjski odrzutowy myśliwiec wprowadzony do służby pod koniec II wojny światowej, opracowany przez przedsiębiorstwo de Havilland. W latach powojennych wyprodukowano 3,3 tys. egzemplarzy samolotu, które służyły w siłach powietrznych 31 krajów.

de Havilland Vampire
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 Wielka Brytania

Producent

de Havilland

Typ

samolot myśliwski

Załoga

1

Historia
Data oblotu

20 września 1943

Wycofanie ze służby

1979

Dane techniczne
Napęd

de Havilland Goblin

Ciąg

14,90 kN

Wymiary
Rozpiętość

11,58 m

Długość

9,37 m

Wysokość

2,69 m

Powierzchnia nośna

24,34 m²

Masa
Własna

3304 kg

Startowa

5620 kg

Osiągi
Prędkość maks.

882 km/h

Prędkość wznoszenia

24 m/s

Pułap

13 000 m

Zasięg

1960 km

Dane operacyjne
Uzbrojenie
4 działka 20 mm (0.79 in) Hispano Mk.V, 2 bomby po 455 kg lub wyrzutnie rakiet
Użytkownicy
Austria, Australia, Birma, Cejlon, Chile, Dominikana, Egipt, Irlandia, Finlandia, Francja, Indie, Indonezja, Irak, Japonia, Jordania, Kanada, Katanga, Kongo, Liban, Meksyk, Nowa Zelandia, Norwegia, Portugalia, Rodezja, Syria, Szwajcaria, Szwecja, Wenezuela, Wielka Brytania, Związek Południowej Afryki
Rzuty
Rzuty samolotu
Dwumiejscowa wersja szkolna
Kokpit wersji FB 5

Pierwszy lot prototypu miał miejsce 20 września 1943. Samoloty pierwszej wersji produkcyjnej (Mk I) pojawiły się w kwietniu 1945, lecz nie zdążyły wziąć czynnego udziału w wojnie, osiągając gotowość bojową dopiero w 1946.

W latach powojennych samolot stał się standardowym myśliwcem RAF-u obok Glosterów Meteorów. Opracowano także wersję nocną (NF), która jednak okazała się mało udana[1]. Vampire’a wycofano z pierwszej linii w latach 50., ostatnia wersja szkolna była używana w RAF-ie do 1966. W innych krajach samoloty typu służyły aż do lat 70. Ostatnie, należące do Rodezji, zostały wycofane ze służby w 1979 roku. Ostatni egzemplarz szkoleniowy został wycofany w 1990 roku z czynnej służby w Szwajcarii

W Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie znajduje się jeden de Havilland Vampire.

Wersje

edytuj
  • DH.100 – Trzy prototypy.
  • Vampire Mk I (lub F.Mk 1, F1) – jednomiejscowy myśliwiec dla RAF, 244 egzemplarzy.
  • Mk II – trzy prototypy, z silnikiem odrzutowym Rolls-Royce Nene. Jeden egzemplarz zbudowany, dwie konwersje.
  • F 3 – jednomiejscowy myśliwiec dla RAF. Dwa prototypy z przebudowanych Mk I, 202 egzemplarzy wersji produkcyjnej.
  • Mk IV – projekt z silnikiem Nene, nie budowany.
  • FB 5 (lub FB.Mk 5) – jednomiejscowy samolot myśliwsko-bombowy, z silnikiem odrzutowym Goblin 2. 930 egzemplarzy dla RAF i 88 na eksport.
  • FB 6 – jednomiejscowy samolot myśliwsko-bombowy, z silnikiem odrzutowym Goblin 3. 178 egzemplarzy; 100 zbudowane w Szwajcarii dla Szwajcarskich Sił Powietrznych.
  • Mk 8 – konwersja wersji Mk I, z silnikiem Ghost.
  • FB 9 – tropikalny samolot myśliwsko-bombowy z klimatyzacją, uzyskany z wersji Mark 5, z silnikiem Goblin 3 turbojet. 326 egzemplarzy, w większości zbudowane przez de Havilland.
  • Mk 10 lub DH.113 Vampire – dwumiejscowy prototyp z silnikiem Goblin, zbudowano dwa egzemplarze.
  • NF 10 – dwumiejscowy myśliwiec nocny dla RAF, 95 egzemplarzy, w tym 29 w wersji NF54.
  • Sea Vampire Mk 10 – prototyp dla prób pokładowych, jedna konwersja.
  • Mk 11 lub DH.115 Vampire Trainer – prywatny projekt, dwumiejscowy prototyp samolotu szkolnego.
  • T 11 – dwumiejscowa wersja szkolna dla RAF, z silnikiem Goblin 35, 731 egzemplarzy.
  • Sea Vampire F 20 – wariant pokładowy wersji FB 5, 18 egzemplarzy zbudowane przez English Electric.
  • Sea Vampire Mk 21 – trzy konwersje do prób.
  • Sea Vampire T 22 – dwumiejscowa wersja szkolna dla Royal Navy, 73 zbudowane przez De Havilland.
  • FB 25 – wariant FB 5, 25 eksportowane do Nowej Zelandii.
  • F 30 – jednomiejscowy samolot myśliwsko-bombowy dla RAAF-u, z silnikiem Roll-Royce Nene. 80 egzemplarzy zbudowane w Australii.
  • FB 31 – z silnikiem Nene, 29 zbudowanych w Australii.
  • F 32 – konwersja australijska z klimatyzacją, jeden egzemplarz.
  • T 33 – dwumiejscowa wersja szkolna, z silnikiem Goblin, 36 egzemplarzy wyprodukowanych w Australii.
  • T 34 – dwumiejscowa wersja szkolna dla Royal Australian Navy, 5 egzemplarzy wyprodukowanych w Australii.
  • T 34A – wersja T 34 z fotelami wyrzucanymi.
  • T 35 – dwumiejscowa wersja szkolna, 68 egzemplarzy zbudowanych w Australii.
  • T 35A – konwersja T 33 do standardu T 35.
  • FB 50 – eksportowany do Szwecji jako J 28B, 310 egzemplarzy, 12 potem przebudowane do standardu T 55.
  • FB 51 – prototyp eksportowy dla Francji (jedna konwersja).
  • FB 52 – wariant eksportowy wersji Mk 6, 101 egzemplarzy.
  • FB 52A – jednomiejscowy samolot myśliwsko-bombowy dla Włoskich Sił Powietrznych, 80 egzemplarzy wyprodukowanych we Włoszech.
  • FB 53 – jednomiejscowy samolot myśliwsko-bombowy dla Armée de l’air, 250 egzemplarzy wyprodukowanych we Francji, pod nazwą Sud-Est SE 535 Mistral.
  • NF 54 – wariant eksportowy wersji NF 10 dla Włoskich Sił Powietrznych, 29 egzemplarzy.
  • T 55 – wersja eksportowa samolotu szkolnego DH.115, 216 zbudowane i 6 konwersji z T 11.

Użytkownicy

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Łukasz Golowanow: Nocny wampir. Myśliwiec de Havilland Vampire NF. Konflikty.pl, 22 lutego 2016. [dostęp 2016-05-17].
  2. De Havilland DH-115 „Vampire“ von www.gotech.at [online], www.gotech.at [dostęp 2024-01-24].