Armée de l’air – siły powietrzne, jeden z rodzajów sił zbrojnych Francji, pierwsze zorganizowane siły powietrzne na świecie, których zalążek powstał w 1909 roku, poprzez zakup kilku samolotów dla armii i powstanie pierwszej placówki wojskowej w Vincennes[4]. Od 1912 roku znane jako Aéronautique Militaire[5].

Armée de l'air
Godło
Logo Francuskich Sił Powietrznych
Państwo

 Francja

Siły zbrojne

Francuskie Siły Zbrojne

Data utworzenia

1909 (jako część Armii Francuskiej)
1934 (jako niezależny rodzaj wojsk)[1]

Znak rozpoznawczy

Motto

Faire face

Liczebność

41 160[2]

Najwyższe dowództwa
Cywilne

rząd Francji

Wojskowe

gen. Andre Lanata[3]

Historia edytuj

Początkowo podporządkowane były armii lądowej. Pod nazwą Armée de l’air, jako rodzaj francuskich sił zbrojnych, powstały w 1934 roku[6].

Historia lotnictwa powojennego dzieli się na trzy etapy. Pierwszym była powojenna odbudowa przemysłu, infrastruktury i tworzenia samolotów. Drugi etap rozpoczęty w latach sześćdziesiątych miał za zadanie tworzenia potęgi militarnej, a trzeci od lat dziewięćdziesiątych modernizację. Wprowadzono nowy myśliwiec Rafale, bezzałogowe samoloty, nowe systemy komunikacji. Ulepszono pozostałe konstrukcje i wycofano zużyty i przestarzały sprzęt. Wprowadzono bazową obsługę techniczną samolotów, zamiast dywizjonowej[7].

Program "Armées 2000" zmienił strukturę regionów lotniczych. Państwo francuskie podzielone było na trzy regiony: Region Północno-Wschodni, Region Morza Śródziemnego i Region Atlantycki. W ramach reformy od lipca 2000 roku powołano: Region Północny i Region Południowy[7].

Maszyny Rafale wyparły samoloty Mirage F1, Jaguar, Mirage 2000C, Mirage IV oraz F-8, Super Etendard i Etendard IVP.

W 2006 roku zmieniono oznaczenia samolotów. Dotychczasowo wskazywały one na przynależność do eskadry i dywizjonu. Np: 2-EF oznacza 2 pułk 1 dywizjonu "Cigonges" (E). Kolejna litera oznaczać miała samolot w dywizjonie według ICAO. Obecnie jest numer poprzedzający przynależność eskadry został zmieniony na numer bazy lotniczej, który jest każdorazowo zmieniany w przypadku przebazowania[7].

Francuska doktryna odstraszania, nie zmieniła swoich głównych celów od 1964 roku, a jedynie zmieniono cele strategiczne ze względu na zakończenie okresu zimnej wojny. Głównym zadaniem jest obrona niepodległości, zapewnienie spokoju i obrona interesów Francji[7].

Od 2008 roku weszła w życie reforma organizacyjna, w ramach której zlikwidowano 12 baz lotniczych, zmniejszono liczbę dowództw z 14 do 7.

W 2010 zlikwidowano regiony lotnicze, zastępując je dowództwami.

Bazują one na samolotach własnej produkcji, a także po części na samolotach hiszpańskich, amerykańskich i brazylijskich. Obecnie dysponują największym w Europie potencjałem bojowym (także marynarka posiada własne myśliwce) oraz są drugimi po Royal Air Force pod względem całościowego potencjału.

W 2010 roku rząd USA i Direction Générale de l'Armement (DGA, francuska agencja ds. uzbrojenia) zawarły w ramach programu Foreign Military Sale porozumienie w sprawie modernizacji samolotów wczesnego ostrzegania i kierowania (AWACS) Boeing E-3F Sentry do standardu E-3F+[8]. Wszystkie maszyny dostarczono w latach 2014–2016[9].

W listopadzie 2014 roku zakupiono 8 samolotów transportowo-tankujących Airbus A330MRTT[10].

22 grudnia 2015 zakupiono od Airbus Helicpoters 7 sztuk śmigłowców szturmowych Tiger HAD[11]. W dniu 30 grudnia 2016 roku francuska agencja ds. zakupów wojskowych (DGA) podpisała ze szwajcarskim przedsiębiorstwem Pilatus Aircraft kontrakt w sprawie nabycia 17 turbośmigłowych samolotów szkolnych PC-21 będą one używane w jednostkach Armee de l’Air do szkolenia pilotów wojskowych[12].

II poziomy dowodzenia edytuj

Francuskie siły powietrzne zbudowane są na zasadzie oddzielnej odpowiedzialności za rozkazy obejmujące działania zbrojne oraz rozkazy operacyjne oraz rozkazy o charakterystyce logistycznej.

Bazy wojskowe edytuj

 
Samoloty Mirage 2000

Baza Lotnicza (BL) jest podstawowym miejscem stacjonowania bojowych sił powietrznych. Dowódca bazy rozporządza wszystkimi samolotami które tam stacjonują oraz około 600-3500 ludźmi. Do zadań dowódcy należy nadzór nad wykonywaniem rozkazów. Siły powietrzne zorganizowane są na zasadzie sił szybkiego reagowania, zarówno w kraju jak i za granicą, co pozwala na tworzenie baz poza granicami Francji i w jej departamentach i terytoriach zamorskich.

Rozmieszczenie eskadr bojowych edytuj

  • 102 BL Dijon
    • 1/2 esk. "Cigognes" (Mirage 2000-5)
    • 2/2 esk. "Cote d'Or" (Mirage 2000-5)
  • 103 BL Cambrai
    • 1/12 esk. "Cambresis" (Mirage 2000C RDI)
    • 1/12 esk. "Picardie" (Mirage 2000C RDI)
  • 112 BL Reims
    • 1/33 esk. "Belfort" (Mirage F1 CR)
    • 2/33 esk. "Savoie" (Mirage F1 CR)
  • 113 BL Saint-Dizier
    • 1/7 esk. "Provence" (Rafale B/C)
  • 115 BL Orange
    • 2/5 esk. "Ile de France" (Mirage 2000B/C RDI)
  • 116 BL Luxeuil
    • 881/4 esk. "Douphine" (Mirage 2000N)
    • 2/4 esk. "Lafayette" (Mirage 2000N)
  • 118 BL Mont-de-Marsan
    • 2/30 esk. "Normandie-Niemen" (Rafale F3)
  • 132 BL Colmar
    • 1/30 esk. "Alsace" (Mirage F1 CT)
    • 2/30 esk. "Normandie-Niemen" (Mirage F1 CT)
  • 133 BL Nancy
    • 1/3 esk. "Navarre" (Mirage 2000D)
    • 2/3 esk. "Champagne" (Mirage 2000D)
    • 3/3 esk. "Ardennes" (Mirage 2000D)
  • 188 BL Djiboutti
    • 4/33 esk. "Vexin" (Mirage 2000B/C)

Wyposażenie edytuj

Obecne edytuj

Samolot Zdjęcie Producent Typ Wersja Liczba sztuk[13] W służbie[14] Uwagi
Samoloty myśliwskie
  Dassault Rafale   Francja wielozadaniowy 4,5 generacji Rafale B
Rafale C
51
47
2006 W 2007 rozbił się jeden Rafale B. 40 egzemplarzy przystosowana do przenoszenia pocisków atomowych ASMP-A. Dodatkowo, 40 Rafale M używane są przez francuską marynarkę wojenną na atomowym lotniskowcu Charles de Gaulle.
  Dassault Mirage 2000   Francja wielozadaniowy 4 generacji
uderzeniowy
2000-5F
2000D
26
65
1993
1995
Łącznie użytkowanych 91 sztuk. Dodatkowo 8 sztuk wersji 2000C zostało wydzierżawione. Dodatkowe 7 sztuk wersji 2000B służą jako samoloty szkoleniowe. 48 sztuk przeznaczonych do modernizacji, z czego 36 zmodernizowano (stan na 01.2023). Wszystkie Mirage 2000 mają być docelowo zastąpione przez samoloty Rafale.
200
Wczesnego ostrzegania i Powietrzne tankowce
  Boeing KC-135 Stratotanker   Stany Zjednoczone tankowiec/transportowy C-135FR
KC-135R
11
3
1985 Płatowce powstały de facto w 1965. Zamówiono dziewięć Airbus A330 MRTT dla ich zastąpienia.
  Boeing E-3 Sentry   Stany Zjednoczone AWACS E-3F+ 4 1991
  Transall C-160   Francja ELINT C-160G Gabriel 2 1989
  Airbus A330 MRTT   Francja tankowiec/transportowy 1
20
Samoloty transportowe
  Airbus A310   Francja transport pasażerski/medyczny A310-304 3 1994
  Airbus A340   Francja transport pasażerski/medyczny A340-211 2 2006
  Airbus A400M   Francja taktyczny transportowiec A400M 14 2013 Zamówiono 50.
  Lockheed C-130 Hercules   Stany Zjednoczone taktyczny transportowiec C-130H
C-130H-30
7
7
1987
1988
Zamówiono 2 C-130J i 2 KC-130J.
  Transall C-160   Francja taktyczny transportowiec C-160R 18 1982 R od Renové
  CASA CN-235   Hiszpania lekki transportowiec CN-235-200
CN-235-300
18
9
1991
2011
1 utracono.
  de Havilland Canada DHC-6 Twin Otter   Kanada lekki transportowiec DHC-6 4 1978
  Airbus A330   Francja transport VIP-ów A330-223 1 2010 Samolot prezydenta (F-RARF), wyprodukowany w 1998 dla Swiss, odkupiony od Air Caraïbes, zastąpił 2 A319 CJ (F-RBFA, F-RBFB)
  Dassault Falcon 900   Francja transport VIP-ów Falcon 900 2 1987 Falcony 50 i 900 mają być zastąpione przez 4 Falcony 2000LX
  Dassault Falcon 2000   Francja transport VIP-ów 2000LX 2 2013 Zamówiono4.
  Dassault Falcon 7X   Francja transport VIP-ów Falcon 7X 2 2009
  Socata TBM   Francja transportowy/VIP TBM 700 15 1992
108
Samoloty szkolno-treningowe
  Dassault Mirage 2000   Francja szkolenie zaawansowane 2000B 7 1993
  Dassault/Dornier Alpha Jet   Francja szkolenie zaawansowane Alpha Jet E 18 1979
  Embraer 121 Xingu   Brazylia szkolenie podstawowe EMB 121 23 1982
  Socata TB   Francja szkolenie podstawowe TB 30 Epsilon 33 1985
  Pilatus PC-21   Szwajcaria szkolenie zaawansowane 26 2018
  Grob G-120A   Niemcy szkolenie wstępne 18 2007 Cassidian Aviation Training Services (CATS)
  Cirrus SR20   Stany Zjednoczone szkolenie wstępne
szkolenie nawigatorów
SR20
SR22
3 2012 CATS, zamówiono 16 SR20 i 7 SR 22.[15]
  Walter Extra 300   Niemcy treningowy Extra 300SC 3 2008 Grupa akrobacyjna
155
Śmigłowce
  Aérospatiale SA 330 Puma
Eurocopter AS 532 Cougar
  Francja śmigłowiec transportowy
SAR
SA 330
AS 332L
26
3
1974
1980
  Eurocopter EC725 Caracal   Francja Combat SAR EC725R2 12 2005
  Eurocopter AS332 Super Puma   Francja śmigłowiec VIP AS 532UL 3 ?
  Eurocopter AS 555 Fennec   Francja wielozadaniowy AS 555AN 40 1986
84
Bezzałogowe aparaty latające
  EADS Harfang   Francja
  Izrael
Taktyczny BSL Eagle One 4 2008
  MQ-9 Reaper   Stany Zjednoczone Taktyczny BSL Eagle One 2 2013 Zamówiono 12
Systemy przeciwlotnicze
SAMP/T naziemny system przeciwlotniczy i antyrakietowy o zasięgu ponad 100 km 8 baterii
Suma
606

Flota rządowa składająca się z 1 Airbus A330-200, 2 Falcon 7X, 2 Falcon 900, 2 Falcon 50, 7 TBM 700 i 3 Super Puma jest obsługiwana przez eskadrę sił powietrznych ETEC 65 (Escadron de transport, d'entraînement et de calibrage 00.065 ), ale nie podlega dowództwu sił powietrznych, a bezpośrednio Ministerstwu Obrony, dlatego te samoloty mogą być uznawane za odrębne od wyposażenia Armée de l'air.

Wycofane edytuj

 
MS.406 był podstawowy myśliwcem Armée de l’air podczas Bitwy o Francję.
 
Curtiss H75-C1 i Dewoitine D.520 miały przeciwstawić się Bf 109 Luftwaffe.
 
Dassault MD 454 Mystère IV
 
Dassault Mirage III
 
Dassault Mirage IV
 
Nord N2501 Noratlas
 
Airbus A319CJ
 
Embraer EMB 312 Tucano

Myśliwce/Myśliwsko-bombowe

Bombowce/Rozpoznawcze

Transportowe/użytkowe

Treningowe

Śmigłowce

Przypisy edytuj

  1. Daniel Kasprzycki, Francuskie Siły Powietrzne, czyli Armée de l'Air, Bezpieczne Lotnisko [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01] (pol.).
  2. Defence Key Figures: 2017 Edition, Ministère des Armées, 2017, s. 16 [dostęp 2017-11-28] (ang.).
  3. Francuskie lotnictwo o skromnych możliwościach ekspedycyjnych, Dziennik Zbrojny, 16 marca 2016 [dostęp 2017-11-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01] (pol.).
  4. Les débuts de l'aviation militaire – 1909, albindenis.free.fr [dostęp 2017-11-23] (fr.).
  5. Les débuts de l'aviation militaire – 1912, albindenis.free.fr [dostęp 2017-11-23] (fr.).
  6. Loi du 2 juillet 1934 fixant l'organisation générale de l'armée de l'air, legifrance.gouv.fr [dostęp 2017-11-23] (fr.).
  7. a b c d Armées de L'Air po pierwszej dekadzie XXI wieku cz.1, [w:] Marek (red.), Lotnictwo, Magnum-X, maj 2013, s. 42-53, ISSN 1732-5323.
  8. Amerykańskie technologie nie dla Francuzów, altair.com.pl, 27 września 2012.
  9. Pierwszy zmodernizowany francuski AWACS, altair.com.pl, 22 lipca 2014.
  10. Maksymilian Dura, Francja zamawia osiem tankowców powietrznych Airbus A330 MRTT, defence24.pl, 23 grudnia 2015 [dostęp 2016-11-08].
  11. Francja zamawia następne Tigery, defence24.pl, 22 grudnia 2015 [dostęp 2016-11-08] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-23].
  12. Francja kupiła PC-21, altair.com.pl, 4 stycznia 2017.
  13. Les chiffres-clés de la Défense – édition 2011, defense.gouv.fr, 30 września 2011 [dostęp 2012-05-29] (fr.).
  14. "World Military Aircraft Inventory", Aerospace Source Book 2007, Aviation Week & Space Technology, 15 stycznia 2007.
  15. Cirrus Aircraft Chosen for French Air Force, cirrusaircraft.com [zarchiwizowane z adresu 2012-10-04] (ang.).


Bibliografia edytuj

  • Tadeusz Wróbel, Skrzydła V Republiki, [w:] „Polska Zbrojna” nr 12/2008, ss.50-51