Dolina Spismichałowa
Dolina Spismichałowa (słow. Spismichalova dolina, Michalova dolina, niem. Spießmichelgrund, Spitzmichels Grund, Michels Grund) – wschodnia odnoga Doliny Białej Wody (Bielovodská dolina) o długości ok. 1,5 km znajdująca się w słowackiej części Tatr Wysokich.
Topografia edytuj
Dolina Spismichałowa graniczy:
- od południowego wschodu z Litworowym Żlebem (Litvorový žľab) – oddzielona granią zwaną Zamkami odchodzącą na północny zachód od wierzchołka Spismichałowej Czuby (Zámky),
- od północy z doliną Rozpadliną (Rozpadliny) – oddzielona północno-zachodnią granią Horwackiego Wierchu (Horvátov vrch),
- od wschodu z Doliną Szeroką (Široká dolina) – oddzielona fragmentem północno-zachodniego ramienia Szerokiej Jaworzyńskiej (Široká),
- od zachodu z główną osią Doliny Białej Wody.
Opis edytuj
Dolina Spismichałowa stanowi pierwszą od północy wschodnią odnogę Doliny Białej Wody. Jest wyżłobiona w wapieniach, występują w jej obrębie liczne twory pochodzenia krasowego, m.in. leje krasowe, które dochodzą do 20 m średnicy i 12 m głębokości. W jej północnej części, popod północno-zachodnią granią Horwackiego Wierchu, znajduje się widoczna z daleka Jaskinia Spismichałowa (Spismichalova jaskyňa), której otwór wlotowy znajduje się na wysokości ok. 1650 m n.p.m. W masywie Horwackiego Wierchu położona jest też jaskinia Cień Księżyca (Mesačný tieň). Została odkryta 26 czerwca 2004 r. i po zaledwie kilku latach eksploracji stała się najdłuższą jaskinią w Tatrach z 30,5 km poznanych korytarzy (stan na październik 2012)[1]. Ma co najmniej 451 m głębokości.
Głównym ciekiem wodnym Doliny Spismichałowej jest Spismichałowy Potok (Michalov potok), który na wysokości ok. 1077 m wpada do Białej Wody (Biela voda) jako jej orograficznie prawy dopływ. Przez Dolinę Spismichałową nie biegną żadne znakowane szlaki turystyczne, ponadto znajduje się ona na obszarze ochrony ścisłej.
Nazewnictwo edytuj
Pochodzenie nazwy Doliny Spismichałowej nie jest ostatecznie ustalone. Nazwa ta pochodzi najprawdopodobniej od imienia i nazwiska Michała Spisa. Michał Spis był znanym kupcem, rajcą krakowskim i wójtem nowotarskim, a z pochodzenia był Węgrem urodzonym w mieście Eger. Od roku 1524 prowadził on prace górnicze po południowej stronie Tatr, na terenach starostwa spiskiego. Jego kopalnie znajdowały się właśnie w odgałęzieniu Doliny Białej Wody, pod Zamkami[2]. Natomiast według opowiadań górali z Jurgowa i Rzepisk nazwa Doliny Spismichałowej pochodzi od legendy o pasterzu Michale, którego to zaskoczyła tatrzańska zima i zamarzł podczas pilnowania swoich owiec. Po kilku dniach siedzącego i zamarzniętego Michała znalazła matka i zapytała „Śpis, Michale, śpis?”.
Historia edytuj
Dolina Spismichałowa, podobnie jak sąsiednie doliny, należała do dóbr jaworzyńskich i stanowiła tereny myśliwskie. Turyści zaglądali do niej bardzo rzadko, a istniejące w jej obrębie ścieżki były zbudowane dla celów myśliwskich.
Przypisy edytuj
- ↑ Komín Adri, Mesačný tieň. [dostęp 2012-11-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-09)]. (słow.).
- ↑ Houdek Ivan, Bohuš Ivan: Osudy Tatier, Šport, Bratislava 1976, s. 41.
Bibliografia edytuj
- Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XV. Mały Jaworowy Szczyt – Szeroka Jaworzyńska. Warszawa: Sport i Turystyka, 1972.
- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005. ISBN 83-909352-2-8.