Dunajczyce
Dunajczyce (biał. Дунайчыцы; ros. Дунайчицы) – wieś na Białorusi, w rejonie kleckim obwodu mińskiego, około 7 km na południe od Klecka.
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 1793 |
| Kod pocztowy |
222655 |
| Tablice rejestracyjne |
5 |
Położenie na mapie obwodu mińskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 53°00′33,6″N 26°36′35,2″E/53,009333 26,609778
| |
Wieś magnacka położona była w końcu XVIII wieku w powiecie nowogródzkim województwa nowogródzkiego[2].
Historia
edytuj.jpg)
Pierwsza znana dziś wzmianka o Dunajczycach pochodzi z XIV wieku[3]. Według tradycji rodzinnej od tego czasu do 1939 roku majątkiem tym władała rodzina Jeleńskich herbu Korczak odmienny[4], jednak prawdopodobnie to Paweł Jeleński kupił go w latach 30. XVII wieku albo Gedeon Jeleński nabył go w 1751 roku. Jedynie po powstaniu styczniowym dobra te przez kilkanaście lat nie należały do tej rodziny: zostały skonfiskowane przez władze carskie w ramach represji za udział Antoniego Jeleńskiego (1818–1874) w powstaniu: Antoni Jeleński był skarbnikiem Rządu Narodowego w czasie powstania. Po kilkunastu latach jego żona Sabina z Dybowskich (1820–1912) odkupiła majątek na publicznej licytacji i przekazała go synowi Edwardowi (1858–1920). Po Edwardzie majątek dziedziczył jego brat Witold (1882–1920). Ostatnimi dziedziczkami Dunajczyc były jego córki: Zofia (1913–1996) i Halina (1915–1985), która mieszkała tu do 1939 roku[4].
Po II rozbiorze Polski w 1793 roku Dunajczyce, wcześniej należące do województwa nowogródzkiego Rzeczypospolitej, znalazły się na terenie powiatu słuckiego (ujezdu) guberni mińskiej Imperium Rosyjskiego.
Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Dunajczyce wróciły do Polski, należały do gminy Siniawka w powiecie nieświeskim województwa nowogródzkiego (majątek był tuż przy granicy państwowej, jego część znalazła się w ZSRR), od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi[5].
W 1760 roku wybudowano we wsi drewnianą kaplicę, która zachowała się do lat 60. XX wieku[6][7]. Do II wojny światowej stał w centrum wsi kościół wzniesiony w 1707 roku, przerobiony na cerkiew w 1865 roku. Do 1939 roku cerkiew była siedzibą prawosławnej parafii pod wezwaniem Opieki Matki Boskiej[5][6].
Dawny dwór
edytujPrawdopodobnie około 1780 roku Gedeon Jeleński, konsyliarz Rady Nieustającej, ostatni kasztelan nowogródzki wybudował tu parterowy dwór, składający się z ośmiu izb. Edward Jeleński pod koniec XIX wieku rozbudował dwór, dobudowując do obu jego szczytów po dwa pokoje i kuchnię. Dom był kryty wysokim, gładkim, gontowym czterospadowym dachem. Od strony podjazdu miał portyk, którego trójkątny szczyt z półkolistym okienkiem był wsparty czterema doryckimi kolumnami. Przed domem rozciągał się kolisty gazon z klombem kwiatowym, częściowo zadrzewiony. Za domem przed wyjściem z dużego owalnego salonu był taras[4]. Dalej – park o powierzchni około 8 ha[3]
Dwór istniał do II wojny światowej. Do dziś zachowały się częściowo zrujnowane 3 budynki gorzelni, parę oficyn i resztki parku[3][8].
Majątek w Dunajczycach jest opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 100.
- ↑ a b c Дунайчицы, усадьба Еленских. W: Анатолий Тарасович Федорук: Старинные усадьбы Минского края. Mińsk: Полифакт, 2000. ISBN 985-6107-24-5. [dostęp 2015-10-10]. (ros.).
- ↑ a b c d Dunajczyce, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 202–203, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ a b Wieś Dunajczyce na stronie Radzima.net. [dostęp 2015-10-10].
- ↑ a b Dunajczyce na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-10-10].
- ↑ Dunajczyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 221.
- ↑ Дунайчицы na stronie Atlas Białorusi. [dostęp 2015-10-10]. (ros.).