Wikipedia

Dwór w Trzcinicy

Dwór w Trzcinicy – zabytkowy zespół dworski powstały w XVIII i XIX w., wraz z parkiem, znajdujący się w miejscowości Trzcinica koło Jasła.

Dwór w Trzcinicy
Symbol zabytku nr rej. A-45 z 4.07.1984[1]
Ilustracja
Dwór-pawilon z 1905
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Trzcinica

Typ budynku

dwór

Ukończenie budowy

XVIII w. i w XIX w.

Pierwszy właściciel

rodzina Siemieńskich

Kolejni właściciele

rodziny Jabłonowskich, Stadnickich, Włodków, Wojtynkiewiczów

Obecny właściciel

Starostwo Powiatowe w Jaśle

Położenie na mapie gminy wiejskiej Jasło
Mapa konturowa gminy wiejskiej Jasło, po lewej znajduje się punkt z opisem „Trzcinica, dwór”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Trzcinica, dwór”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Trzcinica, dwór”
Położenie na mapie powiatu jasielskiego
Mapa konturowa powiatu jasielskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Trzcinica, dwór”
Ziemia49°44′09,6″N 21°23′54,5″E/49,736000 21,398472
Multimedia w Wikimedia Commons

Opis edytuj

Założenie dworskie z barokową okazałością ukształtowało się w końcu XVIII w. W tym czasie Trzcinica stanowiła starostwo niegrodowe trzymane przez generała majora wojsk koronnych Wilhelma Siemieńskiego i jego żonę Petronelę z Reklewskich Siemieńską. W 1777 przejętą przez rząd austriacki Trzcinicę wykupili Siemieńscy i przekazali w wianie swojej córce Annie Jabłonowskiej, a ta następnie swojej córce Józefie Stadnickiej. W czasie rabacji galicyjskiej w 1846 r. Józefa Stadnicka uratowała dwór przed hordami chłopów, rozświetlając go i eksponując portret cesarskiej pary[2]. Nie wiadomo co stało się ze starym dworem w następnych latach, ponieważ w 1905 r. na jego trójpoziomowych piwnicach kolejny właściciel dóbr trzcinickich, Samuel Onufry Włodek, zbudował pawilon z przylegającą do niego wieżą, w której mieściła się kaplica[3].

Dwór w czasie I wojny światowej, podczas nieobecności ówczesnego właściciela Stanisława Wojtynkiewicza, uległ znacznym zniszczeniom. W 1945 cały majątek dworski ówczesnej właścicielki Barbary Kierpiec, córki Wojtynkiewicza, o powierzchni 100,61 ha został znacjonalizowany. Obszar 30,54 ha, z zabudowaniami dworskimi i parkiem o powierzchni 3,50 ha, przeznaczono dla organizowanej szkoły rolniczej[4]. Zachowały się następujące elementy założenia:

  • neogotycki pawilon z 1905, potem przebudowany, z charakterystyczną trójkondygnacyjną wieżą nakrytą namiotowym dachem, o ostrołukowych oknach i blendach
  • dwie bliźniacze oficyny parterowe z XVIII w. przebudowane w XIX w., wysoko podpiwniczone, nakryte czterospadowymi dachami, do których przylegają dawna stajnia i oranżeria
  • dawny budynek browarny z XIX w., parterowy, przekształcony w oficynę
  • spichlerz piętrowy, murowany z początku XIX w.
  • budynek gospodarczy na rzucie w kształcie litery L, mieszczący wozownię
  • pozostałości parku z przełomu XVIII/XIX w.; przetrwało w nim sporo starodrzewu, głównie dębów, klonów i lip[2][3].
  •  
    Dwór od wschodu
  •  
    Oficyna wschodnia
  •  
    Oficyna zachodnia
  •  
    Oficyna browarna
  •  
    Stajnia
  •  
    Spichlerz
  •  
    Pozostałości parku

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2024-01-09].
  2. ↑ a b Piotr Libicki: Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu. Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2012, s. 468, 469. ISBN 978-83-7510-597-1.
  3. ↑ a b Sylwester Polakowski: Pozostałości założeń dworskich województwa podkarpackiego. Wydawnictwo Lygian, Krosno 2012, s. 145, 146. ISBN 978-83-935995-0-9. OCLC 832725955.
  4. ↑ Zdzisław Świstak i inni: Na śladach dworów i dworków Jasielszczyzny. Mała Poligrafia Redemptorystów w Tuchowie, Jasło 2005, s. 227, 235. ISBN 83-86744-58-8. OCLC 749753089.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dwór_w_Trzcinicy&oldid=72452996”