Dynastia burgundzka (linia boczna Walezjuszów)

Dynastia burgundzka – boczna linia dynastii Walezjuszów. Wywodzi się od Filipa Śmiałego (13421404) – najmłodszego syna króla Francji, Jana II Dobrego. Panowała w Księstwie Burgundii w latach 13631477, hrabstwie Bugundii w latach 14051482, oraz w znacznej części zjednoczonych przez nich Niderlandów zwanych od imienia dynastii burgundzkimi.

Dynastia burgundzka
Herb Dynastia burgundzka
Kraj

Burgundia, Niderlandy

Tytuły

książęta Burgundii
książęta Brabancji,
książęta Lothier
książęta Limburga

hrabiowie Burgundii
hrabiowie Flandrii
hrabiowie Hainaut
hrabiowie Holandii i Zelandii

Założyciel

Filip Śmiały

Ostatni przedstawiciel

Maria Burgundzka

Rok założenia

1342

Rok rozwiązania

1482

Pochodzenie etniczne

francuskie

Dynastia macierzysta

Walezjusze

Gałęzie

linia brabancka
linia Nevers

Filip III Dobry wraz z trzecią żoną, Izabelą Aviz

Książęta Burgundii odgrywali kluczową rolę w zmaganiach między Francją a Anglią w trakcie wojny stuletniej. Wykorzystując wielkie osłabienie Francji, zręcznie zmieniając sojusze i prowadząc przemyślaną politykę dynastyczną, zbudowali na pograniczu Francji i Cesarstwa wielkie i bogate państwo. Posiadłości książąt burgundzkich były jednak wciąż bardziej konglomeratem księstw i hrabstw niż jednolitym państwem. Stąd ambicją ostatnich władców z tej dynastii było zdobycie korony królewskiej. Apogeum potęgi dynastia osiągnęła za panowania Filipa III Dobrego. Ostatnim męskim potomkiem dynastii był syn Filipa III, Karol Zuchwały, który prowadził bardzo agresywną politykę, doprowadzając do zawiązania przeciw niemu silnej koalicji. Karol zginął w 1477 roku w bitwie pod Nancy, a jego jedyną spadkobierczynią była córka Maria. Stała się ona ostatnią dziedziczką rozległych terytoriów Burgundii i Niderlandów, a rywalizacja o jej rękę i posag stała się zarzewiem pierwszych nowożytnych zmagań o hegemonię w Europie Zachodniej pomiędzy Francją a Habsburgami. Ostatecznie większość dziedzictwa burgundzkiego wraz z ręką Marii przeszła na cesarza Maksymiliana I Habsburga. Wraz ze śmiercią Marii w 1482 wygasła dynastia burgundzka.

Posiadłości książąt burgundzkich stały się centrum życia kulturalnego i gospodarczego zachodniej Europy. Na ziemiach Niderlandów burgundzkich rozwinął się przemysł włókienniczy, szczyt osiągnęła produkcja manuskryptów, rozkwitło malarstwo flamandzkie. Dwór książęcy był ośrodkiem wyrafinowanej, późnośredniowiecznej kultury dworskiej i rycerskiej. Na dworze Filipa Dobrego rozkwitł mecenat kulturalny zarówno wobec malarzy, rzeźbiarzy jak i muzyków. Także Filip Dobry założył Order Złotego Runa, który przejęli później Habsburgowie i uczynili jednym z najważniejszych odznaczeń w Europie.

Ważniejsi przedstawiciele dynastii:

Zobacz też

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Jan Baszkiewicz: Historia Francji, Ossolineum, 1978.
  • A. Mączaka (red.): Dynastie Europy, Wrocław Warszawa Kraków 2003 (wyd. II)