Dzerjinscoe (ros. Дзержинское, Dzierżynskoje; ukr. Дзержинське, Dzerżynśke) – wieś w Mołdawii, faktycznie na terenie nieuznawanego międzynarodowo Naddniestrza, w rejonie Dubosary. Siedziba rady wiejskiej.

Dzerjinscoe
Ilustracja
Kurhan Sławy ze zbiorową mogiłą żołnierzy radzieckich z 1944 r. w Dzerjinscoe
Państwo

 Naddniestrze
 Mołdawia

Rejon

Rejon Dubosary

Populacja (2009)
• liczba ludności


1193

Kod pocztowy

MD-4517

Położenie na mapie Naddniestrza
Mapa konturowa Naddniestrza, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dzerjinscoe”
Położenie na mapie Mołdawii
Mapa konturowa Mołdawii, po prawej znajduje się punkt z opisem „Dzerjinscoe”
Ziemia47°13′22″N 29°10′45″E/47,222778 29,179167

Położenie

edytuj

Wieś znajduje się na lewym brzegu Dniestru, w bezpośrednim sąsiedztwie miasta Dubosary, do którego przylega od strony północnej. Przez miasto przebiega autostrada z Tyraspola do Kamionki[1].

Historia

edytuj

Miejscowość rozwinęła się na przełomie XVIII i XIX w. przy przeprawie przez Dniestr, w pobliżu placówki celnej i kwarantanny dla przeprawiających się przez rzekę. Po przekroczeniu Dniestru wszyscy musieli zatrzymywać się w tym miejscu na sześć, a następnie szesnaście dni, podczas których sprawdzano, czy nie cierpieli na choroby zakaźne. Miejscowość początkowo nosiła nazwę Karantin – z ros. kwarantanna[1]. Punkt kwarantanny ostatecznie przestał funkcjonować w 1846 r., natomiast placówka celna w Dubosarach w 1831 r. Wieś natomiast przetrwała[1]. W 1913 r. otwarto w niej szkołę cerkiewno-parafialną[1].

W latach 1920-1940 w Karantinie znajdowało się przejście graniczne między Rumunią a Rosją Radziecką, a następnie ZSRR. W 1922 r. we wsi powstało gospodarstwo Agropunkt utworzone na bazie skonfiskowanego majątku rodziny Łuczinskich; w 1926 r. przekształcono je w sowchoz im. Feliksa Dzierżyńskiego. W latach 1930-1954 we wsi znajdował się ponadto kołchoz "Bolszewik", następnie połączony z kołchozem im. XXI zjazdu KPZR we wsi Lunga. W 1955 r. połączono natomiast sowchoz im. Dzierżyńskiego z sowchozem we wsi Crasnîi Vinogradari. W 1968 r. nazwę wsi Karantin zmieniono oficjalnie na Dzerjinscoe (Dzierżynskoje)[1].

W rejonie Dzerjinscoe toczyły się walki w pierwszej połowie grudnia 1991 r., podczas wojny domowej w Mołdawii (wojny o Naddniestrze)[2]. Następnie w marcu 1992 r. we wsi stacjonował oddział naddniestrzańskiego pospolitego ruszenia, biorącego udział w udanej obronie Dubosar przed atakującym przez Dniestr wojskami mołdawskimi[3].

Infrastruktura i demografia

edytuj

We wsi znajduje się szkoła podstawowa z wykładowym językiem rosyjskim, przedszkole oraz placówka pocztowa[1]. W 2009 r. w miejscowości w budynku dawnego magazynu utworzono parafialną cerkiew prawosławną[4] pod wezwaniem Opieki Matki Bożej, w strukturze dekanatu dubosarskiego eparchii tyraspolskiej i dubosarskiej[5].

W 2009 r. w Dzerjinskim żyły 1193 osoby[1]. Wśród mieszkańców wsi przeważają osoby w podeszłym wieku[4]. Według spisu powszechnego w Naddniestrzu w 2004 r. struktura narodowościowa wsi przedstawiała się następująco:

Pomnik

edytuj

Na terenie wsi znajduje się Kurhan Sławy upamiętniający zwycięstwo Armii Czerwonej w 1944 r. Pod kurhanem pochowanych zostało pięciu Bohaterów Związku Radzieckiego: urodzony w Dubosarach i zmarły w 1964 r. Nikołaj Alfierjew[7], osiadły po wojnie w mieście Iwan Fiedosow[8] oraz polegli w bitwie w rejonie dubosarskim Iwan Krasikow[9], Grigorij Korniejew[10] oraz Iwan Szykunow[11].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g Село Дзержинское [online], www.dubossary.ru [dostęp 2017-06-02] (ros.).
  2. J. Solak, Mołdawia: republika na trzy pęknięta. Historyczno-społeczny, militarny i geopolityczny wymiar "zamrożonego konfliktu" o Naddniestrze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014, ISBN 978-83-7780-997-6, s. 101-102.
  3. J. Solak, Mołdawia: republika na trzy pęknięta. Historyczno-społeczny, militarny i geopolityczny wymiar "zamrożonego konfliktu" o Naddniestrze, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014, ISBN 978-83-7780-997-6, s. 108-109.
  4. a b Открыт новый православный приход [online], www.dubossary.ru [dostęp 2017-06-02] (ros.).
  5. Благочиния [online], www.diocese-tiras.org [dostęp 2017-06-02].
  6. Ethnic composition of Transnistria 2004 [online], pop-stat.mashke.org [dostęp 2017-06-02].
  7. Алферьев Николай Семёнович [online], www.warheroes.ru [dostęp 2017-06-02].
  8. Федосов Иван Никитович [online], www.warheroes.ru [dostęp 2017-06-02].
  9. Красиков Иван Петрович [online], www.warheroes.ru [dostęp 2017-06-02].
  10. Корнеев Григорий Иванович [online], www.warheroes.ru [dostęp 2017-06-02].
  11. Шикунов Иван Тимофеевич [online], www.warheroes.ru [dostęp 2017-06-02].