GSz-30-1 (ros. ГШ-30-1 skrót od nazwisk konstruktorów Griaziew-Szypunow) – działko automatyczne kalibru 30 mm skonstruowane w Związku Radzieckim jako pokładowe uzbrojenie strzeleckie samolotów, wprowadzone do uzbrojenia na początku lat 80. pod oznaczeniem 9A-4071K. Obecnie jest produkowane przez zakłady Iżmasz w Iżewsku.

Grazjew-Szipunow GSz-30-1
Ilustracja
Państwo

 ZSRR

Producent

Iżmasz

Rodzaj

działko automatyczne

Zasada działania

krótki odrzut lufy

Historia
Produkcja

początek lat 80. – obecnie

Dane techniczne
Kaliber

30 mm

Nabój

30x165 mm

Zasilanie

taśmowe

Wymiary
Długość

1970 mm[1]

Wysokość

156

Szerokość

185

Masa
broni

50 kg[2]

Inne
Prędkość pocz. pocisku

875–900 m/s[2]

Masa pocisku

386 – 395 g (827–839 g całego naboju)[2]

Szybkostrzelność teoretyczna

1500[2] – 1800 strz./min[1]

Zasięg skuteczny

1200 – 1800 m

Dane operacyjne
Platformy strzeleckie
MiG-29, Su-27, Su-33, Su-34, Su-57, Ił-102, Jak-141,
Użytkownicy
Związek Radziecki/Rosja

Historia

edytuj

W odróżnieniu od większości powojennych broni lotniczych, działko to zostało skonstruowane jako działające na klasycznej zasadzie krótkiego odrzutu lufy, a nie jako działko rewolwerowe, czy napędowe typu Gatlinga. Ryglowanie zamka odbywa się przy pomocy wahliwego klina. Dzięki odpowiednim przyspieszaczom osiąga szybkostrzelność porównywalną z działkami rewolwerowymi, przy mniejszej masie i wymiarach broni. M.in. naboje są dosyłane do komory nabojowej specjalnym sprężynowym dosyłaczem, a otwarcie komory następuje jeszcze przy wysokim ciśnieniu gazów prochowych, co powoduje gwałtowny wyrzut łuski[3], która wylatuje z prędkością ok. 100 m/s[4], co pozwala traktować działko jako łączące cechy konstrukcji z krótkim odrzutem lufy i zamkiem swobodnym[3]. By przyspieszyć możliwość otwarcia zamka lufa broni jest skrócona, a mechanizm przyspieszający dosyła zamek z powrotem, by skrócić czas otwarcia do minimum[4]. Działko jest wyposażone w niewielki ładunek wybuchowy, którego eksplozja, w przypadku niewypału, ma przebić ścianę łuski i wymusić zapłon ładunku prochowego w naboju[3].

Działko strzela odpalanym elektrycznie[5] nabojem ze stosunkowo ciężkim pociskiem (ok. 390 g), o 1/3 cięższym od pocisków do porównywalnych działek zachodnich (np. 270 g dla działka ADEN), co przekłada się na mniejszą prędkość wylotową, przy większej energii wybuchu pocisku. W połączeniu z dużą szybkostrzelnością, jedna armata GSz-30-1 ma porównywalną siłę ognia co cztery 30 mm niemieckie działka MK 103, z czasów II wojny światowej, ważąc tyle co jedno 20 mm działko MG 151/20 z tego samego okresu[6]. Półsekundowa seria GSz-30-1 liczy 14 pocisków o łącznej wadze ponad 5 kg; dla porównania działko GIAT 30 wystrzeliwuje 21 pocisków o łącznej masie ok. 5,7 kg, ale jest nieco dłuższe i ponad dwukrotnie cięższe[7].

Działko jest chłodzone wodą o objętości 7 litrów, znajdującą się w płaszczu okrywającym lufę. Chłodzenie jest ewaporacyjne, a mieszanka pary i powietrza przepuszczana jest przez gwintowany przewód lufy, chłodząc go dodatkowo[2].

W działka te uzbrojone są samoloty MiG-29 (z zapasem 100 nabojów), rodziny Su-27 (Su-30, Su-32, Su-33, Su-34), przenoszące między 150 a 180 nabojów[8]; planowano je także dla Jaka-141, ale samolot nie wszedł do służby[9].


Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • A.B. Shirokorad: Istoriia aviatsionnogo vooruzheniia. Kratkiĭ ocherk. Mińsk: Kharvest, 1999. ISBN 985-433-695-6. (ros.).
  • Anthony G. Williams: Rapid Fire: The Development of Automatic Cannon and Heavy Machine Guns for Armies, Navies, and Air Forces. Airlife Publishing, Ltd, 2000. ISBN 978-1840371222.
  • Anthony G. Williams, Emmanuel Gustin: Flying Guns: The Modern Era. Ramsbury, UK: The Crowood Press, 2004. ISBN 1-86126-655-3. (ang.).