Edykt pretorski

Edykt pretorski – zbiór zasad, jakimi zamierzał się kierować pretor w czasie swojego urzędowania, które trwało jeden rok. Edykt będąc aktem prawnym i źródłem prawa łączył prawo rzymskie z prawami ludów podbitych.

Elementy edyktu

Edykt pretorski składał się z pięciu części. Pierwsza część zawierała zasady dotyczące zakresu działalności pretora oraz postępowania przed jego urzędem. Część druga i trzecia przedstawiały poszczególne przypadki udzielenia przez pretora ochrony prawnej przez udzielenie skargi-powództwa. Część czwarta przedstawiała sposoby egzekwowania orzeczeń sądowych. Część piąta zajmowała się udzielaniem ochrony prawnej przez pretora w postępowaniu poza procesowym.

Edykty wydawali

• pretor od 367 r. p.n.e.; od 242 r. p.n.e. pretor miejski (praetor urbanus)
• pretor dla peregrynów od 242 r. p.n.e.(praetor peregrinus)
• edyl kurulny (jurysdykcja karna na targowiskach)
• namiestnik prowincjonalny
• kwestor (odpowiednik edyla kurulnego w prowincji)

Edictum tralaticium

Główny trzon edyktu poprzednika, który nie jest zmieniany.

Lex Cornelia 67 r. p.n.e.

Ustawa ta stanowiła, iż pretor jest związany tym, co zawarł w swoim edykcie,

Edictum perpetuum (edykt wieczysty) 125-138 r.

Na polecenie cesarza Hadriana, Salvius Iulianus zredagował jednolity tekst edyktu pretora miejskiego, edyla kurulnego oraz prawdopodobnie edykt namiestnika prowincji i pretora peregrynów. Tym samym kończy się prawotwórcza działalność pretora. Miał on obowiązywać na czas nieokreślony.

Ius honorarium

Nazwa prawa edyktowego, które miało na celu wspomaganie, uzupełnianie i poprawianie ius civile.

Bibliografia

• Rozwadowski W., "Prawo rzymskie".
• Bojarski W., "Prawo rzymskie".
• Kolańczyk K., "Prawo rzymskie".