Ekspozytura Inspektoratu Ceł
Ekspozytura Inspektoratu Ceł – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę wywiadowczą w Wolnym Mieście Gdańsku w latach 1929 –1939[1].
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Formowanie i zadania
edytujRadykalnym sposobem polepszającym stan ochrony granicy celnej Wolnego Miasta byłoby wprowadzenie tam polskiej Straży Granicznej. Ponieważ władze Gdańska nie wyraziły na to zgody, władze polskie cześć stanowisk w polskim inspektoracie celnym w Wolnym Mieście zarezerwowały dla oficerów Straży Granicznej. Oficerowie ci obsadzili utworzoną w 1929 roku Ekspozyturę Inspektoratu Ceł w Gdańsku[2]. Była ona zakamuflowaną placówką polskiej Straży Granicznej i jednocześnie jednostką wywiadowczą[3]. Ekspozytura podlegała Komendzie Straży Granicznej w Warszawie, a jedynie formalnie polskiemu Inspektoratowi Ceł w Gdańsku[2]. Wykonując zadania wywiadowcze i kontrwywiadowcze była powiązana z oddziałem II Sztabu Generalnego WP. Do jej zadań należała także obserwacja pracowników działających na obszarze Gdańska polskich instytucji, nie wyłączając Inspektoratu Ceł i Komisariatu Generalnego RP. Do jednych z ważniejszych zadań Ekspozytury Straży Granicznej w Gdańsku należała walka z tzw. kontyngentowym przemytem[3]. Swoją siedzibę miała w willi przy ulicy Opitza 2[2].
Kierownicy delegatury
edytuj| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| inspektor | Wiktor Zakliński[4][a] | 1 III 1929 – 1930 | instruktor SC SG |
| komisarz | Henryk Muszkiet Królikowski | 1929(??) – 1935[3] | |
| nadkomisarz | Stefan Swida | 1935 – 1939[3] | |
| inspektor | Wacław Spilczyński | 30 VI 1939[6] - |
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 8.
- ↑ a b c Dominiczak 1975 ↓, s. 234.
- ↑ a b c d e Dominiczak 1997 ↓, s. 258.
- ↑ a b Kozłowski 2015 ↓, s. 360.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 233.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 49/39.
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
- Piotr Kozłowski: Zapomniani obrońcy granic południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej 1922-1939: słownik biograficzny oficerów, strażników oraz pracowników kontraktowych straży celnej i straży granicznej. Przemyśl: Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2015. ISBN 978-83-61329-14-5.
- Rozkazy Komendy Głównej Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.187/30 do 187/41.)