Eugeniusz Szpręglewski
Eugeniusz Szpręglewski (ur. 14 grudnia 1881 w Warszawie, zm. po 1940) – pułkownik uzbrojenia Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
.jpg)
| |
 pułkownik uzbrojenia
| |
| Data i miejsce urodzenia |
14 grudnia 1881 |
|---|---|
| Data śmierci |
po 1940 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
kierownik instytutu |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
.jpg){kind=small}
| |
| Odznaczenia | |
           
| |
Życiorys
edytujUrodził się 14 grudnia 1881 roku[1][2][3] w Warszawie, w rodzinie Pawła[4][5] i Anieli z Czajkowski[6] (Czaykowskich)[7]. W 1902 ukończył gimnazjum w Warszawie[8]. Studiował na wydziale fizyczno-matematycznym Carskiego Uniwersytetu Warszawskiego, z którego w 1904 wystąpił w wyniku strajku studenckiego[9].
W 1906 ukończył szkołę oficerską i służył w artylerii armii rosyjskiej[9]. Na pułkownika awansował ze starszeństwem z 13 września 1917[9]. W czasie służby w armii rosyjskiej był sześć razy ranny i kontuzjowany[8].
Po rewolucji październikowej był prezesem Związku Wojskowych Polaków Rosyjskiej 2 Armii. Od 6 grudnia 1917 roku służył w I Korpusie Polskim w Rosji, od 12 lutego 1918 jako szef jego sztabu[10][7][11]. Za zdobycie Bobrujska 3 lutego 1918 roku został odznaczony Amarantową Wstążką.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości 15 listopada 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego. 11 czerwca 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu podpułkownika, w artylerii, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej. Pełnił wówczas służbę w Departamencie Uzbrojenia Ministerstwa Spraw Wojskowych[12]. Podczas wojny polsko-bolszewickiej w trakcie bitwy pod Radzyminem był dowódcą artylerii „grupy warszawskiej”[13]. W następnym roku, w stopniu pułkownika w dalszym ciągu pełnił służbę w Departamencie Uzbrojenia MSWojsk., a jego oddziałem macierzystym był 1 pułk artylerii polowej Legionów[14].
3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 7. lokatą w korpusie oficerów uzbrojenia, a jego oddziałem macierzystym był Okręgowy Zakład Uzbrojenia Nr I w Warszawie[15]. W 1923 roku pozostawał w Rezerwie Oficerów Sztabowych Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I[16]. W następnym roku pełnił służbę w Zbrojowni nr 2 w Warszawie, pozostając oficerem nadetatowym Okręgowego Zakładu Uzbrojenia Nr I[17]. Później służył w Instytucie Badań Materiałów Uzbrojenia[18]. Z dniem 1 kwietnia 1929 roku został przeniesiony służbowo do Departamentu Uzbrojenia Ministerstwa Spraw Wojskowych na stanowisko pełniącego obowiązki zastępcy szefa departamentu[19][20]. W grudniu 1930 roku został przeniesiony na stanowisko kierownika Instytutu Badań Materiałów Uzbrojenia[21]. Obowiązki służbowe łączył z działalnością społeczną w Komitecie Krzyża i Medalu Niepodległości, w którym pełnił funkcję przewodniczącego I Podkomisji I-go Korpusu i Związków Frontu Zachodniego. Z dniem 31 marca 1932 roku został przeniesiony w stan spoczynku[22]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[1]. Po zwolnieniu z czynnej służby został zatrudniony w Państwowych Wytwórniach Uzbrojenia w charakterze referenta uzbrojenia[8].
Podczas II wojny światowej był oficerem Stacji Zbornej Oficerów Rothesay nazywanej „Wyspą Wężów”.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 6693 (1922)[23][24]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (7 listopada 1925)[25][26]
- Krzyż Walecznych[26][27]
- Złoty Krzyż Zasługi (17 stycznia 1938)[28]
- Medal Niepodległości (8 listopada 1937)[29]
- Amarantowa wstążka (1918)[7]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[7]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[7]
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę[7]
- Odznaka pamiątkowa I Korpusu Polskiego w Rosji[30]
- Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych[31]
- Medal Zwycięstwa (Médaille Interalliée)[26]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 363, 858.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 343, tu podano, że urodził się 2 grudnia 1881 roku.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 277, 907, tu jako datę urodzin podano 14 grudnia 1881 roku.
- ↑ Wojskowe Biuro Historyczne [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2021-10-14].
- ↑ Tu poprawiono datę urodzenia z „14” „18” grudnia 1881. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-07].
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e f Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 304. [dostęp 2021-11-12].
- ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 5.
- ↑ Z dokumentów chwili. „Ojczyzna i Postęp”, s. 17, 20, Nr 199 z 20 kwietnia 1918.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 7 lipca 1920 roku, s. 553.
- ↑ 12 sierpnia. rok1920.pl. [dostęp 2016-09-22].
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 277, 907.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 343.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1351, 1363.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1227, 1233, 1244.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 439, 501.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 205.
- ↑ Ziomek 2014 ↓, s. 106, wg autorki w latach 1927-1929 miał być szefem tego departamentu.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 21.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 22 lutego 1932 roku, s. 119.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-07].
- ↑ Wiadomości bieżące. Z miasta. Nowi kawalerowie Virtuti militari. „Kurjer Warszawski”, s. 5, Nr 147 z 31 maja 1922.
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1083 „za zasługi na polu organizacji armji” - jako pułkownik Eugeniusz Spręglewski.
- ↑ a b c Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 439.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-07].
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 19, poz. 33 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 259, poz. 409 „za pracę na polu odzyskania niepodległości”.
- ↑ Na podstawie fotografii [1].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-07].
![[1]](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/81/Eugeniusz_Szpr%C4%99glewski_%28pu%C5%82kownik%29.jpg){kind=link}
Bibliografia
edytuj- Szpręglewski Eugeniusz. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.41-3118 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-07].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Ewelina Ziomek. Działalność generała brygady Aleksandra Litwinowicza w okresie sprawowania funkcji II wiceministra spraw wojskowych w latach 1936–1939. „Przegląd Zachodniopomorski”. XXIX (LVIII) – z. 2, 2014.