Ewa Czerwionko-Przybyszewska
Ewa Czerwionko-Przybyszewska (ur. 15 września 1918 w Krakowie, zm. 27 lutego 1999 w Warszawie) – lekarz-pediatra, żołnierz Armii Krajowej, dama Virtuti Militari.
 szeregowy
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska |
sanitariuszka |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    
| |
ŻYciorys edytuj
Córka Wincentego Podgórskiego i Jadwigi z domu Jarosz, miała dwóch braci. W 1937 r. zdała egzamin maturalny w Żeńskim Gimnazjum Humanistycznym w Bydgoszczy. Po maturze rozpoczęła studia na Wydziale Leśno-Rolniczym Uniwersytetu Poznańskiego, rok później przeniosła się na medycynę[1].
Wybuch II wojny światowej przerwał jej naukę. Jej ojciec, jako polski działacz przedwojenny, został rozstrzelany przez Niemców. Ona sama przeniosła się do konserwatorium muzycznego, zaangażowała się w tajne nauczanie. W 1942 r. przedostała się do Generalnego Gubernatorstwa aby wznosić przerwane studia medyczne w "Szkole Zaorskiego" w Warszawie. Nadal brała udział w tajnym nauczaniu, dodatkowo przygotowywała fałszywe dokumenty tożsamości dla Polaków i Żydów. Związała się z Socjalistyczną Organizacją Bojową, dla której przewoziła materiały służące do produkcji broni. Jako przedwojenna członkini Przysposobienia Wojskowego Kobiet została w 1944 r. zaprzysiężona jako żołnierz podziemia i przyjęła pseudonim "Ewa I". Weszła w skład patrolu sanitarnego Wojskowej Służby Kobiet w Obwodzie Praga Armii Krajowej[2].
Po wybuchu powstania warszawskiego służyła jako sanitariuszka w pułku "Baszta"[3]. Podczas opiekowania się rannymi powstańcami poznała ppor. Wojciecha Czerwionko-Przybyszewskiego, z którym zawarła cywilny związek małżeński. 27 września wyszła z grupą cywilów z Warszawy, trafiła do obozu przejściowego Dulag 121 Pruszków. Udało się jej zbiec i ukryć w Niedźwiedziu[4]. Tu, 28 października, zawarła ślub kościelny[5].
Po zakończeniu działań wojennych przeniosła się z mężem do Krakowa. Ukończyła studia medyczne, w 1947 r. została zatrudniona jako internista w Gryfowie Śląskim. W 1949 r. przeniosła się do Giżycka, gdzie objęła stanowisko ordynatora oddziałów dziecięcych i powiatowego inspektora pediatrii. W 1952 r. uzyskała II stopień specjalizacji w zakresie pediatrii, w szpitalu w Mrągowie zorganizowała oddział dziecięcy. W kolejnych latach pracowała w Olsztynie, Morągu, Wałbrzychu, Świebodzinie, Nowej Soli oraz we Włocławku. W 1984 r. przeszła na emeryturę i zamieszkała w Warszawie. Nadal pracowała w zakresie pediatrii. Zmarła 27 lutego 1999 r.[6]
Życie prywatne edytuj
Miała dwóch braci – starszego Juliusza i młodszego Andrzeja[7]. Poślubiła ppor. Wojciecha Czerwionko-Przybyszewskiego, z którym miała czwórkę dzieci: Tomasza (ur. 1946), Macieja (1948), Wojciecha (ur. 1950) i Barbarę (ur. 1956)[8].
Ordery i odznaczenia edytuj
Za swą służbę otrzymała odznaczenia[6]:
- Krzyż Srebrny Virtuti Militari,
- Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami,
- Medal za Warszawę 1939–1945,
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945,
- Odznaka Grunwaldzka,
- Odznaka "Zasłużony dla Polskiego Towarzystwa Lekarskiego",
- Odznaka "Przyjaciel Dziecka".
Przypisy edytuj
- ↑ Imię: Ewa Nazwisko: Czerwionko-Przybyszewska. Archiwum ofiar terroru nazistowskiego i komunistycznego w Krakowie 1939 - 1956. [dostęp 2024-03-22]. (pol.).
- ↑ Zawacka 2004 ↓, s. 121.
- ↑ Ewa Podgórska-Czerwionko-Przybyszewska ps. Ewa. Encyklopedia Medyków Powstania Warszawskiego. [dostęp 2024-03-22]. (pol.).
- ↑ Zawacka 2004 ↓, s. 121-122.
- ↑ Czerwionko Przybyszewska Ewa. Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej Toruń. [dostęp 2024-03-22]. (pol.).
- ↑ a b Zawacka 2004 ↓, s. 122.
- ↑ Czerwionko - Przybyszewska zd. Podgórska Ewa (1918-1999). 9lib.org. [dostęp 2024-03-22]. (pol.).
- ↑ Zawacka 2004 ↓, s. 123.
Bibliografia edytuj
- Elżbieta Zawacka (red.), Słownik biograficzny kobiet odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari, Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek”, 2004, ISBN 83-88693-03-4, OCLC 62486773, Tom I, A–G.