Fabula togata

rodzimy gatunek komedii rzymskiej

Fabula togata – sceniczny gatunek komedii rzymskiej powstały w II wieku p.n.e., o treści sztuk odwołujących się do tematyki rodzimej[1].

Postacie fabula togata: autor z tekstem sztuki w ręku (z lewej) i aktor z maską, w typowym stroju scenicznym (rzymska mozaika z Suzy)

Początki dostrzegalne są już w twórczości Newiusza, który latynizując treść swych utworów (np. Ariolus)[2], nadawał im obok greckich tytuły łacińskie[3]. Od dominującej dotąd fabula palliata, czerpiącej z tematyki greckiej, różniła się (oprócz wprowadzenia scenerii i motywów czysto rzymskich) także ubiorem aktorów noszących rzymską togę zamiast greckiego palium[4]. W fabule tych utworów (zgodnie z obyczajami rzymskimi) niewolnicy nie mogli przeważać nad swymi panami (zrezygnowano np. z greckiego typu postaci „bezczelnego niewolnika”), za to większe znaczenie w niej odgrywały kobiety, często będące bohaterkami tytułowymi, o umiejętnie nakreślonych charakterach (zwłaszcza u Kwinkcjusza Atty)[5]. Treść komedii satyrycznie ukazywała postacie i życie codzienne rzemieślników w italskich miasteczkach, dlatego odmianę tę nazywano również fabula tabernaria (od taberna – sklepik)[4].

Przedstawicielami tego gatunku, z którego utworów zachowały się niewielkie fragmenty i tytuły, byli Titiniusz, Afraniusz, Kwinkcjusz Atta[1][4].

Przypisy

edytuj
  1. a b Słownik kultury antycznej. Grecja – Rzym (red. L. Winniczuk), dz. cyt., s. 235.
  2. Słownik pisarzy antycznych (red. A. Świderkówna), dz. cyt., s. 347.
  3. Słownik kultury antycznej. Grecja – Rzym (red. L. Winniczuk), dz. cyt., s. 532.
  4. a b c Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z (red. Z. Piszczek), dz. cyt., s. 250.
  5. Słownik pisarzy antycznych (red. A. Świderkówna), dz. cyt., s. 32, 434.

Bibliografia

edytuj