Anna Świderkówna
Anna Świderkówna, właśc. Anna Świderek, do lat 70 publikowała pod tym nazwiskiem (ur. 5 grudnia 1925 w Warszawie, zm. 16 sierpnia 2008 tamże) – polska historyk literatury, filolog klasyczna, papirolog, biblista, tłumacz; profesor Uniwersytetu Warszawskiego, popularyzatorka wiedzy o antyku i Biblii. Ponad 30 lat kierowała Katedrą Papirologii (późniejszym Zakładem Papirologii) UW.
 Anna Świderkówna na Międzynarodowych Targach Książki Warszawa, 20 maja 2006 | |
| Data i miejsce urodzenia |
5 grudnia 1925 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
16 sierpnia 2008 |
| profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: papirologia | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1951 |
| Habilitacja |
1960 |
| Profesura |
1968 |
| Funkcja Jednostka PAN | |
| Praca naukowa | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1946–1997 |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Była córką chemików Mariana Świderka i Haliny z domu Borkowskiej[2][3]. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej zainteresowała się kulturą antyczną. Brała udział w powstaniu warszawskim jako sanitariuszka. Była więźniem niemieckiego obozu jenieckiego.
Po wojnie podjęła studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku filologii klasycznej. Ukończyła je w 1949. W 1946, na pierwszym roku studiów, została zatrudniona na UW jako asystentka prof. Jerzego Manteuffla, pierwszego polskiego papirologa i organizatora Katedry Papirologii na Wydziale Historycznym UW. W 1951 obroniła doktorat z papirologii[4].
W 1957 przebywała na stypendium rządu francuskiego w Instytucie Papirologii paryskiej Sorbony. W 1959 przez dziewięć miesięcy pracowała naukowo w Egipcie. Na mocy uchwały z 5 kwietnia 1960 roku habilitowała się na Wydziale Historycznym UW na podstawie pracy pt. W „Państwie” Apolloniosa[5], w 1961 została tam docentem. W 1962 objęła kierownictwo Katedry Papirologii, które sprawowała do 1991. W 1968 mianowano ją profesorem nadzwyczajnym, a w 1986 została profesorem zwyczajnym. W 1997 przeszła na emeryturę. Wielokrotnie reprezentowała Polskę na międzynarodowych konferencjach i sympozjach poświęconych historii literatury i kultury antycznej.
W późniejszym okresie jej działalności naukowej i literackiej szczególną pozycję zajęła Biblia i jej rola w historii kultury. Tematyce tej, jak również popularyzacji wiedzy o Biblii, jej dziejach i bohaterach poświęciła wiele książek i publikacji; najbardziej znany z nich jest kilkuczęściowy cykl Rozmowy o Biblii (1994–2006). Publikowała artykuły m.in. w „Znaku”, „Tygodniku Powszechnym” i „Gazecie Wyborczej”.
W swoich publikacjach podejmowała również wielokrotnie wątki osobiste i autobiograficzne, m.in. sens i rolę wiary chrześcijańskiej, opisywała swój udział w powstaniu warszawskim oraz roczny pobyt w klasztorze benedyktynek (w 1978 w Żarnowcu[4]).
Mieszkała w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej. Została pochowana 21 sierpnia 2008 na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 242-4-13)[6].
Media i spotkania edytuj
Do końca życia współpracowała z warszawskim Radiem Józef, tworząc cotygodniową audycję z udziałem słuchaczy pt. Prawie wszystko o Biblii – nazwa audycji pochodziła od tytułu jednej z książek Anny Świderkówny. Miała także audycje o tematyce biblijnej w Radiu Maryja.
Prowadziła poświęcone Biblii cotygodniowe spotkania, które odbywały się na plebanii sanktuarium św. Andrzeja Boboli w Warszawie przy ul. Rakowieckiej.
Brała udział w organizowanych przez Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci obozach dla młodzieży wybitnie uzdolnionej[7].
Członkostwo edytuj
- Należała do Międzynarodowego Stowarzyszenia Papirologów
- Zasiadała w Komitecie Nauk o Kulturze Antycznej Polskiej Akademii Nauk
- Była członkinią Stowarzyszenia Pisarzy Polskich
- Była Damą Rycerskiego Zakonu Grobu Bożego w Jerozolimie (Ordo Equestris S. Sepulchri Hierosolymitani)
Nagrody edytuj
- W 1999 laureatka Nagrody im. Księdza Idziego Radziszewskiego Towarzystwa Naukowego KUL za rok 1998, za całokształt dorobku naukowego w duchu humanizmu chrześcijańskiego
- W 2006 otrzymała główną nagrodę „Feniksa” („Złoty Feniks”)
- W 2007 została uhonorowana nagrodą literacką polskiego PEN Clubu im. J. Parandowskiego[8]
- W 2008 pośmiertnie odznaczono ją Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski
Twórczość (wybór) edytuj
- W „państwie” Apolloniosa (1959, rozprawa habilitacyjna)
- Kiedy piaski egipskie przemówiły po grecku (1959)
- Historie nieznane historii (1962)
- Hellada królów (1969)
- Hellenika. Wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta (1974)
- Siedem Kleopatr (1978)
- Życie codzienne w Egipcie greckich papirusów (1983)
- Bogowie zeszli z Olimpu (1991)
- Rozmowy o Biblii (1994; w późniejszych wydaniach pod tytułem Rozmowy o Biblii: Prawo i prorocy)
- Ewangelia według św. Mateusza (przekład z jęz. greckiego, 1995)
- Rozmów o Biblii ciąg dalszy (1996; w późniejszych wydaniach pod tytułem Rozmowy o Biblii: Narodziny judaizmu)
- Ewangelia według św. Marka (przekład z jęz. greckiego, 1997)
- Rozmowy o Biblii: Nowy Testament (2000)
- Koń, który trafił do historii (2004)
- Rozmowy o Biblii: Opowieści i przypowieści (2006)
- Nie tylko o Biblii (2006)
Była redaktorką Słownika pisarzy antycznych. W jej dorobku znajdują się liczne tłumaczenia z łaciny i greki (m.in. poezje Katullusa i Teokryta, Fedra Seneki, pisma Ojców Apostolskich, ewangelie Mateusza i Marka). Przełożyła także Dzieje Grecji N.G.L. Hammonda[9].
Przypisy edytuj
- ↑ Prof. zw. dr hab. Anna Świderkówna, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2022-08-25].[martwy link]
- ↑ Świderek Marian, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-12-25].
- ↑ Oblaci – wspomnienia. opactwotynieckie.pl. [dostęp 2021-12-25]. (pol.).
- ↑ a b Anna Świderkówna (1925-2008) – sylwetka i publikacje [online], www.bu.kul.pl [dostęp 2020-09-14].
- ↑ Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego, Katalog rozpraw doktorskich i habilitacyjnych 1959–1961, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, s. 25.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: MARIAN ŚWIDEREK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-18].
- ↑ Nasi współpracownicy • Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci [online], Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci [dostęp 2020-09-14].
- ↑ Nagroda im. Jana Parandowskiego. Dotychczasowi laureaci. Penclub. [dostęp 2019-09-18].
- ↑ Elzbieta Przybył-Sadowska. „Tylko nieobecni są najbliżej”. Wspomnienie o profesor Annie Świderkównie. „Znak”. nr 641, październik 2008.
Bibliografia edytuj
- „Niedziela”, nr 35/2008, s. 10–11