Feliks Ruczka (ur. 1845) – powstaniec styczniowy, oficer i funkcjonariusz, urzędnik.

Feliks Ruczka
Felix Ruczka
Data urodzenia

1845

Zawód, zajęcie

oficer, urzędnik

Narodowość

polska

Życiorys edytuj

Feliks Ruczka[a] urodził się w 1845[1]. Był synem Jana[2].

Jako student II roku instytutu technicznego w Krakowie brał udział w powstaniu styczniowym 1863[1][3]. W szeregach oddziału majora Andrzeja Łopackiego brał udział w wyprawie na Miechów, gdzie doszło do bitwy 17 lutego 1863[1]. Następnie był zaangażowany w akcje przemycania broni z Galicji do Królestwa, po czym ponownie wstąpił do szeregów oddziału Dionizego Czachowskiego i brał udział bitwach pod Rybnicą (20 października 1863) i pod Jurkowicami (21 października 1863)[1]. Tam został dwukrotnie postrzelony w lewą rękę i otrzymał 11 ran od bagnetu[1]. W lutym 1864 został zatrzymany przez huzarów austriackich[1]. Przez 11 miesięcy był osadzony w więzieniu w Tarnowie[1]. W powstaniu styczniowym brał udział także Julian Ruczka (ur. 1840 w Pieniążkach, adwokat)[4].

Po odzyskaniu wolności został żołnierzem (później oficerem) C. K. Armii[1]. Około 1867/1868 był kadetem w szeregach 57 pułku piechoty (Pesth-Ofen/Tarnów)[5]. 28 października 1868 został wybrany naczelnikiem ochotniczej straży pożarnej w Sanoku[6]. Został zweryfikowany w stopniu kadeta piechoty liniowej z dniem 1 listopada 1870[7]. W tym, charakterze ponownie był żołnierzem służby stałej 57 pułku piechoty od około 1870[8], około 1871-1873 pełnił funkcję zastępcy oficera[9][10]. Został awansowany na stopień porucznika z dniem 1 maja 1873[11]. Od tego czasu jako oficer nadkompletowy 57 pułku był przydzielony do C. K. Żandarmerii (wówczas porucznikiem 57 pułku był także Stanisław Ruczka)[12]. Został zweryfikowany w stopniu porucznika żandarmerii z dniem 1 maja 1873[13]. Przeniesiony z 57 pułku od 30 maja 1874[14][15] do około 1876 był oficerem Komanda Żandarmerii Krajowej Nr 5 dla Galicji z siedzibą we Lwowie[16][17]. W tym okresie od około 1874 do około 1876 był komendantem oddziału żandarmerii nr 9 w Sanoku z 14 posterunkami[18][19]. W czerwcu 1876 został przeniesiony z powrotem z C. K. Żandarmerii do C. K. Armii i wcielony do macierzystego 57 pułku piechoty[20][21], w którym był porucznikiem rezerwy (z dniem 1 listopada 1872)[22][23]. Po przeniesieniu do C. K. Obrony Krajowej początkowo zweryfikowany w stopniu kadeta w grupie nieaktywnych z dniem 1 stycznia 1870[24]. Przydzielony do 62 galicyjskiego batalionu piechoty obrony krajowej w Stanisławowie od stycznia 1877 do około 1878 pełnił funkcję zastępcy oficera w grupie nieaktywnych[25][26]. Następnie został zweryfikowany w stopniu porucznika z dniem 23 września 1878 w grupie nieaktywnych[27][28]. W tym stopniu pozostawał przydzielony do 62 batalionu w latach około 1878-1880[29][30]. W 1880 odszedł ze służby wojskowej i wówczas zamieszkiwał w Sanoku[31].

W latach 70. był członkiem dyrekcji Towarzystwa Zaliczkowego w Sanoku (zał. 1871)[1][32]. 19 kwietnia 1877 został wybrany kontrolerem Towarzystwa Zaliczkowego w Sanoku (zarejestrowanego 6 sierpnia 1877)[33][2]. W latach 90. był urzędnikiem Powiatowego Towarzystwa Zaliczkowego w Sanoku[34][35][36]. W tym czasie w Kasie zaliczkowej pracował jako buchalter[37], kontroler[38]. W 1904 Feliks Ruczka i Paweł Hydzik zostali zwolnieni z urzędowania w Powiatowym Towarzystwie Zaliczkowym z uwagi na ustalone straty w tej instytucji, zaś powołana w celu sprawdzenia tego komisja nie dopatrzyła się ich nieuczciwości[39][40]. Obaj zażądali odszkodowania za swoje zwolnienie[39][41]. Cała historia była określana jako „sprawa Ruczka & Hydzik”[42].

W latach 80. był radnym Rady Miejskiej w Sanoku[43][44]. Na początku tej dekady nadal figurował jako naczelnik o.s.p. w Sanoku[45]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (ok. 1892/1893)[46]. Od około 1908 był cechmistrzem C. K. urzędu cechowniczego miar i wag nr 14 w Sanoku[47][48][49][50][51][52]. 9 sierpnia 1896 brał udział w wyścigu kolarskim w Rymanowie w grupie dla zawodników powyżej 40 roku życia[53]. Na początku XX wieku pozostawał znawcą w zakresie pożarniczym[54].

Był żonaty z Adelą Pauliną z domu Heldt[55][56][57] (córka oficera wojskowego majora Karola Heldta[2] i siostra urodzonego w Sanoku powstańca styczniowego Ferdynanda Heldta[58]). Ich dziećmi byli: Aleksander Juliusz Feliks (ur. 7 października 1877[2][59][37], absolwent C. K. Gimnazjum w Sanoku z 1895[60], doktor medycyny, lekarz[56], podczas II wojny światowej więziony w Sierdłowsku, zmarły w wieku 74 lat tj. ok. 1951[61]), Maria Wanda (ur. 26 stycznia 1879[62], zm. w stanie panieńskim 22 października 1906 w Sanoku w wieku 27 lat[57]), Feliks Ludwik Stanisław (ur. 15 kwietnia 1882 w Sanoku[63][64], urzędnik pocztowy, od 1905 żonaty z Gustawą Lorenc[56]), Martyna Karola Leonia (ur. 27 czerwca 1883[65], od 1901 zamężna z urzędnikiem kolei żelaznej Ludomirem Rudolfem Gałuszką[55][66]).

Uwagi edytuj

  1. W ewidencji wojskowych C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Felix Ruczka”.

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i Sanoczanie w powstaniu. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 5, s. 2, 26 stycznia 1913. 
  2. a b c d Księga chrztów 1870–1882. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 106 (poz. 175).
  3. Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 173. ISBN 83-909787-0-9.
  4. Nieco szczegółów biograficznych dotyczących uczestników organizacyi i partyzantki r. 1863/64. W: Józef Białynia Chołodecki: Księga pamiątkowa opracowana staraniem Komitetu Obywatelskiego w czterdziestą rocznicę powstania r. 1863/1864. Lwów: 1904, s. 348.
  5. Militärschematismus des österreichischen Kaiserthumes für 1868. Wiedeń: 1868, s. 317.
  6. Krajowy Związek Ochotniczych Straży Pożarnych w Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem 1875–1900. Lwów: 1900, s. 113.
  7. Kais. Königl. Militär-Schematismus 1871. Wiedeń: 1871, s. 265.
  8. Kais. Königl. Militär-Schematismus 1871. Wiedeń: 1871, s. 381.
  9. Kais. Königl. Militär-Schematismus 1872. Wiedeń: 1872, s. 308.
  10. Kais. Königl. Militär-Schematismus 1873. Wiedeń: 1873, s. 299.
  11. Kais. Königl. Militär-Schematismus 1874. Wiedeń: 1874, s. 213.
  12. Kais. Königl. Militär-Schematismus 1874. Wiedeń: 1874, s. 311.
  13. Kais. Königl. Militär-Schematismus 1875. Wiedeń: 1874, s. 540.
  14. Verordnungen des k. k. Reichs-Kriegs-Ministerium. „Kaiserlich-königliches Armee-Verordnungsblatt”. Nr 23, s. 193, 6 czerwca 1874. (niem.). 
  15. Uebersetzungen. „Militär-Zeitung”. Nr 46, s. 308, 10 czerwca 1874. (niem.). 
  16. Kais. Königl. Militär-Schematismus 1875. Wiedeń: 1874, s. 542.
  17. Kais. Königl. Militär-Schematismus 1876. Wiedeń: 1875, s. 592.
  18. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1875. Lwów: 1875, s. 246.
  19. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1876, Lwów 1876, s. 252.
  20. Personal-Veränderungen. Im Heer. „Der Kamerad”. Nr 47, s. 5, 21 czerwca 1876. (niem.). 
  21. Personalien. Im k. k. Heere. „Oesterreichischer Soldatenfreund”. Nr 50, s. 406, 21 czerwca 1876. (niem.). 
  22. Kais. Königl. Militär-Schematismus 1877. Wiedeń: 1876, s. 221, 959.
  23. Kais. Königl. Militär-Schematismus 1878. Wiedeń: 1877, s. 201.
  24. Schematismus der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1878. Wiedeń: 1878, s. 50.
  25. Personal-Veränderungen zu der k. k. Landwehr. „Der Kamerad”. Nr 5, s. 3, 17 stycznia 1877. (niem.). 
  26. Schematismus der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1878. Wiedeń: 1878, s. 152.
  27. Schematismus der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1879. Wiedeń: 1879, s. 50.
  28. Schematismus der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1880. Wiedeń: 1880, s. 54.
  29. Schematismus der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1879. Wiedeń: 1879, s. 160.
  30. Schematismus der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1880. Wiedeń: 1880, s. 168.
  31. Personalien in der k. k. Landwehr. „Oesterreichischer Soldatenfreund”. Nr 70, s. 574, 3 września 1880. (niem.). 
  32. Tadeusz Pilat: Wiadomości Statystyczne o Stosunkach Krajowych R. 3, z. 1-2. Lwów: 1876, s. 229.
  33. Obwieszczenie. „Kurjer Lwowski”. Nr 232, s. 9, 17 września 1877. 
  34. Statystyka Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych w Galicyi z W. Księstwem Krakowskiem i Sprawozdanie Związku Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych za rok 1894. R. 21. Lwów: 1895, s. 37.
  35. Statystyka Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych w Galicyi z W. Księstwem Krakowskiem i Sprawozdanie Związku Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych za rok 1896. R. 25. Lwów: 1897, s. 44.
  36. Statystyka Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych w Galicyi z W. Księstwem Krakowskiem i Sprawozdanie Związku Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych za rok 1897. R. 24. Lwów: 1898, s. 50.
  37. a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1892/1893 (zespół 7, sygn. 15). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 255.
  38. CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1896/1897 (zespół 7, sygn. 22). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 219.
  39. a b Powiatowe Tow. zaliczkowe w Sanoku. „Gazeta Sanocka”. Nr 28, s. 1, 10 lipca 1904. 
  40. Z izby sądowej. „Gazeta Sanocka”. Nr 60, s. 2, 19 lutego 1905. 
  41. Powiatowe Tow. zaliczkowe w Sanoku. „Gazeta Sanocka”. Nr 31, s. 3, 31 lipca 1904. 
  42. Kronika. Pow. Tow. zaliczkowe w Sanoku. „Gazeta Sanocka”. Nr 33, s. 4, 14 sierpnia 1904. 
  43. Księga uchwał Rady miejskiej od sierpnia 1883 do grudnia 1887. T. IX. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 34. [dostęp 2022-02-05].
  44. Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 41. ISBN 83-909787-8-4.
  45. Rudolf M. Rohrer: Frommes Oesterreichischer Feuerwehr-Kalender für da Jahr 1881. Wiedeń. s. 87.
  46. Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 143. ISBN 978-83-939031-1-5.
  47. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 303.
  48. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 303.
  49. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 312.
  50. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 322.
  51. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 393.
  52. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 396.
  53. Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 72, s. 3, 16 sierpnia 1896. 
  54. Zgromadzenie powiatowe kółek rolniczych. „Gazeta Sanocka”. Nr 100, s. 2, 26 listopada 1905. 
  55. a b Księga małżeństw parafii rzymskokatolickiej w Sanoku (1888–1905). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 174 (poz. 23).
  56. a b c Księga małżeństw rz. kat. Sanok (1905–1912). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 8 (poz. 36).
  57. a b Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 36 (poz. 145).
  58. Nieco szczegółów biograficznych dotyczących uczestników organizacyi i partyzantki r. 1863/64. W: Józef Białynia Chołodecki: Księga pamiątkowa opracowana staraniem Komitetu Obywatelskiego w czterdziestą rocznicę powstania r. 1863/1864. Lwów: 1904, s. 232.
  59. CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1887/1888 (zespół 7, sygn. 6). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 23.
  60. XIV. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1895. Sanok: Fundusz Naukowy, 1895, s. 77.
  61. Józef Krętowski: Ich pamięci. Straty osobowe lekarzy na Kresach Rzeczypospolitej w latach drugiej wojny światowej. Białystok: Skryba, 2018, s. 155. ISBN 978-83-950874-0-0.
  62. Księga chrztów 1870–1882. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 124 (poz. 90).
  63. Księga chrztów 1870–1882. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 160 (poz. 61).
  64. Tu podano 17 kwietnia 1882 w Grybowie. CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1896/1897 (zespół 7, sygn. 22). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 219.
  65. Księga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 39 (poz. 198).
  66. Ludomir Rudolf Gałuszka. sejm-wielki.pl. [dostęp 2021-10-21].