Wikipedia

Edward Zając

historyk i archiwista polski

Edward Zając (ur. 27 stycznia 1931[a] w Tarzymiechach, zm. 19 listopada 2014 w Sanoku) – polski historyk, archiwista, muzealnik, radny Sanoka.

Edward Zając
Ilustracja
Edward Zając (z lewej, 2009). Obok Jan Pawlik
Data i miejsce urodzenia

27 stycznia 1931
Tarzymiechy

Data i miejsce śmierci

19 listopada 2014
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

historyk, archiwista, muzealnik

Miejsce zamieszkania

Sanok

Narodowość

polska

Edukacja

Liceum w Zamościu

Alma Mater

KUL

Stanowisko

dyrektor Muzeum Historycznego w Sanoku (1971-1990)

Partia

Stronnictwo Demokratyczne

Rodzice

Jan, Helena

Małżeństwo

Teresa

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal 40-lecia Polski Ludowej Odznaka „Za Zasługi dla Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych”
Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej Odznaka „Zasłużony dla Sanoka”
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj
 
Czasowe upamiętnienie Edwarda Zająca w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Sanoku
 
Nagrobek Edwarda Zająca na Cmentarzu Centralnym w Sanoku

Urodził się jako syn Jana i Heleny z domu Soboń. W rodzinnych Tarzymiechach w 1946 ukończył 7-klasową szkołę podstawową, po czym w 1952 zdał maturę w I Państwowym Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym im. Hetmana Jana Zamoyskiego w Zamościu[1]. W latach 1952–1956 odbył studia historyczne na Wydziale Humanistycznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i uzyskał tytuł magistra historii w 1958. 1 października 1957 został zatrudniony przez Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Rzeszowie z siedzibą w Przemyślu na stanowisku kierownika Powiatowego Archiwum Państwowego w Sanoku i pracował na tym stanowisku do 1959 oraz od 1968 do 1969[2][3] (do 1969 zajmował się gromadzeniem i uporządkowaniem zespołów archiwalnych). Następnie od 1 stycznia 1971 do 1990 był dyrektorem (kustoszem) Muzeum Historycznego w Sanoku[4][5]. W tym czasie przeprowadzono remonty obiektów oraz gromadzono eksponaty, w tym także dzieła artysty-malarza Zdzisława Beksińskiego. Był autorem programu obchodów 500. rocznicy śmierci Grzegorza z Sanoka, zorganizowanych w 1977[1]. Aktywnie współdziałał przy tworzeniu otwartego w 1987 „Domu Pamięci gen. Karola Świerczewskiego” w Jabłonkach (w pobliżu tamtejszego pomnika generała), który był filią sanockiego muzeum[6][7]. Po odejściu z pracy w muzeum krótkotrwale pracował w Zespole Szkół Zawodowych jako nauczyciel w. o s. W 1991 przeszedł na rentę inwalidzką, a w 1996 na emeryturę.

Był działaczem Stronnictwa Demokratycznego[8]. Został wybrany radnym Miejskiej Rady Narodowej (MRN): w 1965[9][10] (był członkiem prezydium MRN[11]; ponadto w 1968 był sekretarzem Powiatowego Komitetu Frontu Jedności Narodu w Sanoku[12]), w 1969[13], w 1978[14] (w 1978 był członkiem Miejskiego Komitetu FJN w Sanoku[15], którego był sekretarzem[16]), w 1984[17], w 1988[18][19]. Od 1968 do 1969 był zastępcą przewodniczącego MRN[20], po czym zrezygnował z funkcji[21]. Po likwidacji powiatu sanockiego w wyniku rozporządzenia Rady Ministrów z 6 października 1972[22] został członkiem prezydium MRN w Sanoku wybranym podczas jej sesji inauguracyjnej 14 listopada 1972 (przewodniczącym prezydium został wówczas Wiesław Skałkowski)[23][24]. W 1974 został członkiem komisji ds. odznaczeń w Sanoku[25]. Na początku 1976 został zastępcą przewodniczącego okręgowej komisji wyborczej w Krośnie przed wyborami parlamentarnymi 1976 do Sejmu PRL VII kadencji[26]. Został członkiem prezydium powołanej podczas stanu wojennego 16 września 1982 Tymczasowej Miejskiej Rady Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego (PRON)[27]. W III Rzeczypospolitej w kadencji Rady Miasta Sanoka 1994-1998 zasiadał w Komisji Oświaty, Kultury, Sportu i Turystyki w charakterze członka spoza Rady[28]. Bez powodzenia ubiegał się o mandat Rady Miasta Sanoka, startując w wyborach samorządowych w 1998 z listy Sojuszu Lewicy Demokratycznej[29][30], w wyborach samorządowych w 2002 z listy Koalicyjny Komitet Wyborczy SLD–Unia Pracy[31][32].

Był w pierwszym składzie redakcyjnym „Gazety Sanockiej – Autosan” w 1974[33], później publikował w tym piśmie[34]. Ponadto publikował w czasopismach: „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”, „Tygodnik Sanocki”, „Harcerz Sanocki”, „Mały Harcerz Sanocki”, „Sanockie Zapiski Numizmatyczne”, „Echo Sanoka” oraz „Gazeta Bieszczadzka”[35]. Był jednym z inicjatorów powstania i kierownikiem sekcji wydawniczej „Rocznika Sanockiego”[1]. Wobec braku miejscowego konserwatora zabytków, w 1978 jako dyrektor Muzeum Historycznego w Sanoku wszedł w skład grupy miejskiej (prócz niego plastyk miejski Barbara Bandurka i przewodnik muzealny Krystyna Kilar), która po inwentaryzacji wskazała na cmentarzu w Sanoku nagrobki uznając je za posiadające wartość historyczną i zaproponowała ich zachowanie[36]. Był działaczem Towarzystwa Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka[1][37], wybierany członkiem zarządu: styczniu 1983[38], w czerwcu 1987[39]. Pod koniec 1984 zasiadł w zarządzie powołanego wówczas oddziału Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury w Sanok[40]. Po przejściu na emeryturę zajmował się tworzeniem publikacji książkowych, głównie na temat Sanoka i ziemi sanockiej. Łącznie opublikował ponad 640 artykułów z dziedziny historii miasta i regionu.

Miał brata Czesława (zm. 2001)[41][42]. Jego żoną była Teresa z domu Pakosz. Zmarł 19 listopada 2014, a 22 listopada 2014 został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.

Publikacje

edytuj

Zgodnie z umową zawartą przez Edwarda Zająca 13 jego publikacji zostało udostępnionych do upowszechniania przez Miejską Bibliotekę Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku.

Odznaczenia i wyróżnienia

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Data urodzenia 27 stycznia 1931 została podana na tabliczce nagrobnej. Wcześniej w różnych źródłach pojawiał się także rok urodzenia 1929. W publikacji „Rocznika Sanockiego” 2014 Edward Zając w biogramie swojego autorstwa wskazał datę urodzenia 27 stycznia 1931.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d Bogdan Biskup. Wytrwałość i upór. „Nowiny”, s. 4, Nr 266 z 22 listopada 1976. 
  2. ↑ Edmund Gajewski. Przeszłość kluczem przyszłości. „Nowiny”, s. 6, Nr 225 z 5-7 października 1979. 
  3. ↑ Zmarł Edward Zając (1931-2014). rzeszow.ap.gov.pl, 21 listopada 2014. [dostęp 2015-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 stycznia 2015)].
  4. ↑ Józef Ząbkiewicz, Muzeum Historyczne / W latach powojennych / Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 918.
  5. ↑ Stachowicz. MRN w Sanoku 2008 ↓, s. 313, 314.
  6. ↑ Wiesław Koszela. Do wolności przez Polskę, a do Polski przez cały świat. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 5, Nr 9 (408) z 20-31 marca 1987. 
  7. ↑ Bogdan Biskup. Gdzie dosięgły go kule.... „Nowiny”, s. 3-4, Nr 74 z 28-29 marca 1987. 
  8. ↑ Stachowicz. MRN w Sanoku 2008 ↓, s. 294.
  9. ↑ Obwieszczenie o wynikach wyborów do rad narodowych w województwie rzeszowskim. „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie”. Nr 7, s. 110, 30 czerwca 1965. 
  10. ↑ Stachowicz. MRN w Sanoku 2008 ↓, s. 202.
  11. ↑ Stachowicz. MRN w Sanoku 2008 ↓, s. 206.
  12. ↑ Kierunek: Zgorzelec. „Nowiny”, s. 2, Nr 92 z 18 kwietnia 1968. 
  13. ↑ Stachowicz. MRN w Sanoku 2008 ↓, s. 216.
  14. ↑ Stachowicz. MRN w Sanoku 2008 ↓, s. 255.
  15. ↑ Stachowicz. MRN w Sanoku 2008 ↓, s. 258.
  16. ↑ Stachowicz. MRN w Sanoku 2008 ↓, s. 260, 271.
  17. ↑ Stachowicz. MRN w Sanoku 2008 ↓, s. 289.
  18. ↑ Miejska Rada Narodowa w nowym składzie. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 20 (455) z 10-20 lipca 1988. 
  19. ↑ Stachowicz. MRN w Sanoku 2008 ↓, s. 305.
  20. ↑ Stachowicz. MRN w Sanoku 2008 ↓, s. 213.
  21. ↑ Stachowicz. MRN w Sanoku 2008 ↓, s. 218.
  22. ↑ Andrzej Brygidyn, W latach powojennych. Życie polityczne. W przełomie październikowym w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 800.
  23. ↑ Sesja MRN w Sanoku. Nowe władze aglomeracji miejskiej. „Nowiny”, s. 1, Nr 317 z 15 listopada 1972. 
  24. ↑ Andrzej Brygidyn, W latach powojennych. Życie polityczne. W przełomie październikowym w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 801.
  25. ↑ Stachowicz. MRN w Sanoku 2008 ↓, s. 241-242.
  26. ↑ Okręgowe Komisje Wyborcze. Okręgowa Komisja w Krośnie. „Nowiny”, s. 1, Nr 26 z 2 lutego 1976. 
  27. ↑ Powstała Tymczasowa Miejska Rada Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1, Nr 14 (248) z 1-10 października 1982. 
  28. ↑ Królewskie Wolne Miasto Sanok. Informator miejski. Bydgoszcz: Journal, 1995, s. 15. ISBN 83-86002-54-9.
  29. ↑ Kandydaci do Rady Miasta Sanoka. „Tygodnik Sanocki”. Nr 38 (358), s. 8, 18 września 1998. 
  30. ↑ Jak głosowaliśmy? Kandydaci do Rady Miasta Sanoka. „Tygodnik Sanocki”. Nr 42 (362), s. 9, 16 października 1998. 
  31. ↑ Kandydaci do Rady Miasta Sanoka – wybory 2002. „Tygodnik Sanocki”. Nr 40 (569), s. I, 4 października 2002. 
  32. ↑ Dane o kandydatach na radnych rady gminy w okręgu - Koalicyjny Komitet Wyborczy Sojusz Lewicy Demokratycznej - Unia Pracy. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2018-01-07].
  33. ↑ Franciszek Hamerski. Tak rodziła się nasza gazeta. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 4, Nr 10 (481) z 1-10 kwietnia 1989. 
  34. ↑ Nr 5: Prasa ziemi sanockiej – informator. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 103-104, Sanok: 2005. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  35. ↑ Franciszek Oberc. Prasa ziemi sanockiej od roku 1990. Pisma naukowe i popularnonaukowe. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 5: Prasa ziemi sanockiej – informator, s. 206, 2005. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  36. ↑ ces. Kto pokocha bezskrzydłe anioły?. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 3, Nr 26 (155) z 10-20 września 1979. 
  37. ↑ Edward Zając. Siła przykładu. „Nowiny”, s. 4, Nr 75 z 3 kwietnia 1978. 
  38. ↑ TRUMS – bogaty dorobek i ambitne zamierzenia. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 7 (263) z 1-10 marca 1983. 
  39. ↑ Nowe władze TRUMS. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1-2, Nr 19 (418) z 1-10 lipca 1987. 
  40. ↑ Wiesław Koszela. Powstało Robotnicze Stowarzyszenie Twórców Kultury w Sanoku. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 5, Nr 35 (326) z 10-20 grudnia 1984. 
  41. ↑ Kondolencje. „Tygodnik Sanocki”. Nr 41 (518), s. 2, 12 października 2001. 
  42. ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 5. ISBN 83-909787-8-4.
  43. ↑ Wojciech Sołtys. biblioteka.sanok.pl. [dostęp 2015-12-28].
  44. ↑ Monografia fary. „Tygodnik Sanocki”. Nr 31 (299), s. 2, 1 sierpnia 1997. 
  45. ↑ Krzysztof Kaczmarski. Nowa książka Edwarda Zająca. Klucz do pamięci. „Tygodnik Sanocki”. Nr 44 (469), s. 6, 3 listopada 2000. 
  46. ↑ Nowa książka o dziejach sanockiego „Stomilu”. muzeum.sanok.pl, 2020. [dostęp 2021-04-21].
  47. ↑ W atmosferze dumy i satysfakcji witamy Święto Odrodzenia. Wysokie odznaczenia państwowe za wydajną i rzetelną pracę. „Nowiny”, s. 2, Nr 165 z 21 lipca 1978. 
  48. ↑ Wysokie odznaczenia dla sanoczan z okazji Święta Odrodzenia. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1, Nr 21 (114) z 20-31 lipca 1978. 
  49. ↑ Wysokie odznaczenia państwowe dla najbardziej zasłużonych. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 10 (29) z 15-30 maja 1975. 
  50. ↑ Józef Ząbkiewicz. W 194 rocznicę „majowej jutrzenki”. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1-2, Nr 14 (341) z 10-20 maja 1985. 
  51. ↑ Marian Struś. Rada Miejska PRON w kampanii wyborczej do Sejmu. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 22 (349) z 1-10 sierpnia 1985. 
  52. ↑ Wiesław Koszela. Odsłonięcie Pomnika Wdzięczności. Złote odznaki TPPR. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 21 (90) z 15-30 listopada 1977. 
  53. ↑ Dekoracja Edwarda Zająca Odznaką „Zasłużony dla Sanoka”. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1, 1977. 
  54. ↑ Owocna współpraca Sanoka i Krakowa. „Nowiny”, s. 2, Nr 262 z 17 listopada 1978. 
  55. ↑ Na linii Sanok-Kraków. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 5, Nr 33 (126) z 20-30 listopada 1978. 
  56. ↑ Kiedyś w walce – dziś w pracy. Krosno / Wpisani do „Księgi zasłużonych dla województwa krośnieńskiego”. „Nowiny”. Nr 168, s. 4, 20-22 lipca 1985. 
  57. ↑ Wojewódzkie wyróżnienia dla sanoczan. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 22 (349), s. 2, 1-10 sierpnia 1985. 
  58. ↑ Ludziom czynu – zasłużona nagroda za codzienną aktywność. „Nowiny”, s. 4, Nr 168 z 19-22 lipca 1986. 
  59. ↑ Zaszczytne wyróżnienia dla sanoczan. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 22 (385) z 1-10 sierpnia 1986. 
  60. ↑ Jolanta Ziobro. Nagrody Miasta Sanoka AD 1997. „Tygodnik Sanocki”. Nr 19 (339), s. 1, 8 maja 1998. 
  61. ↑ Zbigniew Osenkowski, Kalendarium sanockie 1995-2000, Rocznik Sanocki Tom VIII – Rok 2001, Sanok 2001, s. 347.
  62. ↑ Nagroda Miasta Sanoka. W: Franciszek Oberc: Sanok. Instytucje kultury. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1999, s. 124. ISBN 83-909787-3-3.
  63. ↑ Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 537, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  64. ↑ Jolanta Ziobro. Są już nagrody. „Tygodnik Sanocki”. Nr 22 (499), s. 1, 1 czerwca 2001. 
  65. ↑ Jolanta Ziobro. Dostrzeżeni i nagrodzeni. „Tygodnik Sanocki”. Nr 23 (500), s. 1, 8 czerwca 2001. 
  66. ↑ Laureaci Nagród Miasta 2000. Edward Zając. „Tygodnik Sanocki”. Nr 24 (501), s. 6, 15 czerwca 2001. 
  67. ↑ Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 2001–2004. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 417, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  68. ↑ Franciszek Oberc. Samorząd miejski Sanoka a wybitni sanoczanie. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 540, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  69. ↑ Jolanta Ziobro. Kombatanckie świętowanie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 5 (377), s. 1, 29 stycznia 1999. 
  70. ↑ Bartosz Błażewicz. Kombatanckie obchody. Awanse, wspomnienia, życzenia. „Tygodnik Sanocki”. Nr 36 (461), s. 2, 8 września 2000. 

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Edward_Zając&oldid=74888770”