Franciszek Zagórnik
Franciszek Zagórnik ps. „Górecki”, także Franciszek Górecki-Zagórnik (ur. 9 września 1900 w Załężu, zm. 10 lipca 1970 w Katowicach) – polski żołnierz, powstaniec wielkopolski i śląski, major Wojska Polskiego, działacz polityczny, pracownik kolei.
 major
| |
| Data i miejsce urodzenia |
9 września 1900 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
10 lipca 1970 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Główne wojny i bitwy |
powstanie wielkopolskie |
.jpg){kind=small}
Życiorys
edytuj.jpg)
Urodził się 9 września 1900 roku[1] w Załężu (późniejsza część Katowic)[2] jako syn sztygara kopalni „Kleofas”[3].
W 1918 roku został powołany do armii niemieckiej, z której zdezerterował[2]. Ukrywał się na terenie Wielkopolski. Tam wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej i walczył w powstaniu wielkopolskim. Po jego zakończeniu wrócił na Górny Śląsk. Był uczestnikiem wszystkich trzech powstań śląskich[4] – w trakcie III powstania był członkiem kompani załęskiej[5]. W 1922 roku oddelegowano go do Torunia[2], gdzie ukończył szkołę podchorążych. Następnie otrzymał przeniesienie do rezerwy[6]. Pracował w Polskich Kolejach Państwowych[7].
W kwietniu 1939 roku został zmobilizowany do wojska[6]. Podczas II wojny światowej walczył w kampanii wrześniowej 1939 roku[8], m.in. na froncie pod Kutnem, gdzie jako dowódca kompanii dokonał brawurowego ataku na 30 niemieckich czołgów. Walczył do końca kampanii wrześniowej u gen. Franciszka Kleeberga[9]. Po kapitulacji Warszawy współtworzył Związek Walki Zbrojnej, a także prowadził działalność partyzancką[8] – w grudniu 1939 roku z zakonspirowanego mieszkania przy ulicy Wilczej w Warszawie wyruszył do lasów lubelskich, gdzie organizował pierwsze zbrojne oddziały partyzanckie późniejszej Armii Krajowej. Jego oddział m.in.: w Wiśniczu zlikwidował oddział SS, w Makoszówce złapał w zasadzkę pancerny patrol SS wysłany do pacyfikacji miejscowości oraz walczył pod Studziankami, Kutnem i Białą Podlaską[9]. W 1945 roku został wcielony do 2 Armii Wojska Polskiego. Szlak bojowy kończył 9 maja pod Dreznem[9].
Po wojnie pracował jako inspektor ds. osiedleńczych w Ministerstwie Obrony Narodowej[8]. W 1948 roku w stopniu majora przeszedł do rezerwy, wracając do pracy na kolei[9]. Osiedlił się w Dębie, gdzie sprawował różne funkcje w oddziałach organizacji funkcjonujących w tej części Katowic, m.in. w Związku Bojowników o Wolność i Demokrację[6].
W latach 1954–1956 był więźniem politycznym[8].
Zmarł 10 lipca 1970 roku[1] w Katowicach[2]. Został pochowany na cmentarzu parafialnym przy ulicy Brackiej[10]. 11 listopada 2023 roku okazji Narodowego Dnia Niepodległości jego grób został oznaczony znakami „Tobie Polsko” oraz „Grób weterana walk o wolność i niepodległość Polski”[11].
Upamiętnienie
edytuj- Ulica mjr. Franciszka Góreckiego-Zagórnika w Katowicach (1997) – 27 stycznia 1997 roku Rada Miejska Katowic przemianowała ulicę Alfreda na ulicę mjr. Franciszka Góreckiego-Zagórnika[12]; poprzednią nazwę przywróciła 28 kwietnia tego samego roku[13].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Parafia św. Jana i Pawła Męczenników w Katowicach: ŚP. Franciszek Górecki-Zagórnik. www.fara-dab.pl. [dostęp 2024-10-05]. (pol.).
- ↑ a b c d Snoch 2004 ↓, s. 354.
- ↑ Wylężek 2024 ↓, s. 257.
- ↑ Rzewiczok 1999 ↓, s. 89.
- ↑ Wylężek 2024 ↓, s. 128.
- ↑ a b c Rzewiczok 1999 ↓, s. 90.
- ↑ Snoch 2004 ↓, s. 355.
- ↑ a b c d Snoch 2004 ↓, s. 356.
- ↑ a b c d Andrzej Niedoba, Na wszystkich frontach, „Trybuna Robotnicza” (103), Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW "Prasa", 3 maja 1966, s. 6 [dostęp 2024-10-06] (pol.).
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu: Ewidencja grobów weteranów walk o Wolność i Niepodległość Polski. Górecki-Zagórnik. bip.ipn.gov.pl. [dostęp 2024-10-05]. (pol.).
- ↑ Ogólnopolskie Stowarzyszenie Rodzina Policyjna 1939 r.: Aktualności Rozmiar czcionki czcionka normalna czcionka średnia czcionka duża Powstańcom Śląskim - Pamiętamy, Doceniamy, Dziękujemy. osrp-slask.policja.gov.pl, 2023-11-12. [dostęp 2024-10-05]. (pol.).
- ↑ Uchwała Rady Miejskiej Katowic w sprawie zmiany nazwy ulicy Alfreda w Katowicach.. bip.katowice.eu, 1997-01-27. [dostęp 2024-10-05]. (pol.).
- ↑ Uchwała Rady Miejskiej Katowic w sprawie uchylenia uchwały XXXVII/351/97 Rady Miejskiej Katowic z dnia 27 stycznia 1997r. w sprawie zmiany nazwy ulicy Alfreda w Katowicach. bip.katowice.eu, 1997-04-28. [dostęp 2024-10-05]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Urszula Rzewiczok, Dzieje Dębu (1299–1999), Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, ISBN 83-87727-30-X (pol.).
- Bogdan Snoch, Górnośląski leksykon biograficzny, wydanie drugie, Katowice: Muzeum Śląskie, 2004, ISBN 978-83-87455-48-4 (pol.).
- Maria Wylężek, Obraz powstań śląskich i plebiscytu z 20 marca 1921 roku we wspomnieniach uczestników. Casus zasobów Archiwum Państwowego w Katowicach., Rozprawa doktorska przygotowana pod kierunkiem dr. hab. Macieja Fica, prof. UŚ, Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach. Wydział Humanistyczny. Instytut Historii, 2024 (pol.).