Futbol totalny – w piłce nożnej termin używany w odniesieniu do zbioru zasad taktycznych, stworzonych w latach 60. i 70. XX w. przez holenderskiego trenera Rinusa Michelsa[1][2]. Istota futbolu totalnego polegała na uczestniczeniu zarówno w obronie, jak i ataku wszystkich piłkarzy danego zespołu, przy maksymalnym wykorzystaniu pozycji boiskowych. Taktyka opierała się na ofensywnym ustawieniu 4-3-3 (rzadziej 4-4-2)[3], przy czym podział ten był umowny, gdyż futbol totalny zakładał zniesienie sztywnego podziału na formacje. W takim ustawieniu każdy z piłkarzy miał za zadanie zarówno bronić, jak i uczestniczyć w akcjach ofensywnych. W trakcie meczu piłkarze płynnie zmieniali swoje pozycje na boisku. To wówczas także pojawiło się pojęcie pułapki ofsajdowej. Futbol totalny wymagał od piłkarzy doskonałego przygotowania fizycznego i dużych umiejętności technicznych. Zjawisko futbolu totalnego wymagało ciągłego pressingu[4].

Schemat obrazujący sposób w jaki reprezentacja Holandii grająca "futbol totalny" strzeliła gola Brazylii podczas MŚ'74

Z drużyn, które grały tym systemem, najsłynniejsze to AFC Ajax z początku lat 70. oraz reprezentacja Holandii z roku 1974. Zarówno Ajax, jak i Holandię prowadził Rinus Michels. W późniejszych latach system ten ewoluował i kolejni trenerzy próbowali wprowadzać do niego własne modyfikacje. Podobną taktyką grała np. reprezentacja Holandii, trenowana przez Marco van Bastena, podczas Euro 2008, FC Barcelona za czasów trenerskich Pepa Guradioli, a także Reprezentacja Hiszpanii, gdy ich trenował Vicente del Bosque[5].

Przypisy

edytuj
  1. Rinus Michels – AFCAjax.pl [online] [dostęp 2021-03-02] (pol.).
  2. Futbol totalny - Archiwum Rzeczpospolitej [online], archiwum.rp.pl [dostęp 2021-03-02].
  3. 4-3-3 to wybitnie ofensywne ustawienie. Kto stosuje tę formację? [online], 4-3-3 to wybitnie ofensywne ustawienie. Kto stosuje tę formację? : Sport.betfan.pl – Twoje źródło informacji o sporcie [dostęp 2021-03-02] (pol.).
  4. Totalny futbol [online], Holandia bez tajemnic, 1 czerwca 2013 [dostęp 2021-03-02] (pol.).
  5. Spain vs. Netherlands: a 'total football' face-off? [online], France 24, 9 lipca 2010 [dostęp 2021-03-02] (ang.).